فنوباربیتال داروی صرع است که عملکرد مغز را کند می کند و برای درمان صرع، تشنج، بیخوابی و رفع اضطراب در کودکان به اشکال قرص، شربت و آمپول تجویز می شود. در این مطلب به اطلاعاتی از قرص فنوباربیتال 100 برای چیست؟ موارد مصرف، عوارض جانبی و تداخل می پردازیم و به سوالاتی مانند عوارض مصرف طولانی مدت قرص فنوباربیتال چیست؟ قرص فنوباربیتال ۱۵ برای زردی تجویز می شود؟ آیا قرص فنوباربیتال از تشنج جلوگیری می کند؟ و... پاسخ می دهیم:
فهرست مطالب
- معرفی داروی فنوباربیتال
- فنوباربیتال چیست؟
- هشدار مصرف فنوباربیتال
- موارد مصرف فنوباربیتال
- 9 نکته درباره نحوه استفاده از فنوباربیتال
- دستور مصرف فنوباربیتال
- عوارض جانبی فنوباربیتال
- منع مصرف فنوباربیتال
- تداخل دارویی فنوباربیتال
- مصرف بیش از حد فنوباربیتال
- فراموش کردن مصرف یک نوبت فنوباربیتال
- شرایط نگهداری از داروی فنوباربیتال
- اطلاعات تخصصی درباره فنوباربیتال
- اسامی تجاری و قیمت فنوباربیتال در ایران
- دارو های هم گروه فنوباربیتال
- جایگزین فنوباربیتال
- پرسش های متداول
- سخن آخر
معرفی داروی فنوباربیتال |
|
|
نام علمی (ژنریک) |
فنوباربیتال Phenobarbital |
|
نام تجاری |
فنوباربیتال |
|
نوع |
دارو ضدصرع |
|
اشکال |
قرص، شربت و آمپول |
|
کاربرد |
درمان صرع |
|
مورد استفاده |
اختلالات تشنج، رفع اضطراب و پیشگیری از علائم ترک اعتیاد |
|
گروه سنی |
کودکان و بزرگسالان |
|
دسترسی |
با نسخه |
|
تداخل دارویی |
استامینوفن، الکل، داکاربازین و... |
|
عوارض مصرف |
خواب‌آلودگی، سردرد، سرگیجه |
فنوباربیتال چیست؟
فنوباربیتال(Phenobarbital) جز داروی های صرع است که برای درمان صرع، اختلالات تشنج، بیخوابی، رفع اضطراب در کودکان و کمک به پیشگیری از علائم ترک اعتیاد استفاده می شود.
نحوه ای عملکرد این دارو یا همان مکانیسم اثر فنوباربیتال به این صورت است که با کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی در مغز از بروز تشنج جلوگیری می‌کند.
داروی فنوباربیتال را می توان با نسخه پزشک به اشکال قرص فنوباربیتال با دوز 15،60و 100 میلی گرم، آمپول فنوباربیتال با دوز 20 میلی گرم و شربت فنوباربیتال با دوز 15 میلی گرم در داروخانه ها تهیه کرد. نام تجاری این دارو در ایران همان فنوباربیتال است.
هشدار مصرف فنوباربیتال
- حساسیت: قبل از مصرف داروی فنوباربیتال، در صورت آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری و هرگونه حساسیت دیگر به پزشک خود اطلاع دهید.درصورتی‌که به باربیتورات‌های دیگر مثل آموباربیتال، بوتاباربیتال، پنتوباربیتال و سکوباربیتال حساسیت دارید، احتمالا به فنوباربیتال نیز حساسیت دارید.در صورت داشتن حساسیت شدید به داروی فنوباربیتال، منع مصرف دارد.
- بارداری: مصرف فنوباربیتال در بارداری در گروه D قرار دارد یعنی استفاده نشود و تنها باید در صورتی مصرف شود که مزایای آن بر خطرات احتمالی اش غالب باشد.
مصرف فنوباربیتال در سه ماهه اول و سه ماه سوم بارداری با تاثیرات تراتوژنیک همراه است.
- شیردهی: مصرف فنوباربیتال در شیردهی توصیه نمی شود زیرا ترشح این دارو در شیر مادر بسیار مشهود است و نوزادان با افزایش خواب آلودگی رو به رو هستند.
- کودکان: مصرف فنوباربیتال در کودکان باید با احتیاط تجویز شود زیرا تهییج پذیری ناگهانی ممکن است در کودکان بروز کند.
- سالمندان:بیماران مسن نسبت به اثرات فنوباربیتال حساس تر هستند و معمولا به مقادیر کمتر دارو احتیاج دارند. در این گروه، گیجی، عدم آگاهی به زمان و مکان و تحریک پذیری ممکن است بروز کند.
- احتياط در مصرف: داروی فنوباربیتال در بيماران مبتلا به اختلال عملكرد كبد يا كليه، اغمای كبدی، درد حاد و مزمن، حساسيت مفرط به دارو، ضعف تنفسی، اختلالات قلبی عروقی، هایپوتنشن، آسم و دیابت شیرین با احتياط فراوان مصرف می شود.
- لیست داروها:قبل از مصرف داروی فنوباربیتال لیست داروهای مصرفی خود را مثل داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین، داروهای دی سولفیرام و داکسی سایکلین، داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز مانند ایزوکاربوکسازید، هورمون‌درمانی، داروهایی برای رفع اضطراب، افسردگی، درد، آسم، سرماخوردگی یا آلرژی، داروهای خاصی برای تشنج مانند فنی توئین و والپروات و انواع استروئیدهای خوراکی مانند دگزامتازون را حتما به پزشک خود اطلاع دهید چون احتمال تداخل دارویی وجود دارد.
- خواب‌آلودگی: داروی فنوباربیتال ممکن است باعث خواب‌آلودگی شما شود.بنابراین در زمان مصرف از رانندگی یا کار با ماشین خودداری کنید.
- الکل: در طول درمان با فنوباربیتال از نوشیدن الکل خودداری کنید زیرا الکل می‌تواند عوارض جانبی این دارو را بدتر کند.
- فنوباربیتال ممکن است باعث کاهش اثر داروهای ضدبارداری شود.
- فنوباربیتال در بیماران دارای درد مزمن یا حاد بدلیل القای تحریک متناقض یا پوشاندن علائم مهم با احتیاط فراوان تجویز گردد.
موارد مصرف فنوباربیتال
- صرع
- بی خوابی
- ضد تشنج
- کمک به پیشگیری از علائم ترک اعتیاد
9 نکته درباره نحوه استفاده از فنوباربیتال
- قبل از شروع درمان با فنوباربیتال، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
- اصولا داروی فنوباربیتال به صورت قرص یا محلول برای یک تا سه بار در روز مصرف می‌شود.
- داروی فنوباربیتال را نبايد بيش از مقدار توصيه شده مصرف کنید.
- شروع اثرات فنوباربیتال ممکن است دو تا سه هفته به طول انجامد.
- در صورت كاهش كارای دارو پس از چند هفته، نبايد مقدار داروی فنوباربیتال را بدون مشورت با پزشک افزايش دهید.
- باید دوره درمان با قرص فنوباربیتال را كامل کنید.
- مصرف قرص فنوباربیتال را به صورت ناگهانی قطع نکنید زیرا ممکن است علائمی مانند اضطراب، کشیدگی عضلات، لرزش غیرقابل کنترل بخشی از بدن، ضعف، سرگیجه، تغییر در بینایی، حالت تهوع، استفراغ، تشنج، گیجی و مشکلات خواب را تجربه کنید. معمولا پزشکان به‌تدریج دوز مصرفی را کاهش می‌دهند.
- در صورتی که با مصرف فنوباربیتال مشکل تان بهتر نشد حتما پزشک را در جریان قرار دهید.
- مصرف مایعات را در حین درمان با فنوباربیتال افزایش دهید
توجهات پزشکی - پرستاری
- تزریق عضلانی فنوباربیتال باید در عضلات بزرگ و به طور عمیق انجام شود.
- نحوه تزریق فنوباربیتال در حالت وریدی باید آهسته و با سرعت حداکثر 50 میلی گرم بر دقیقه باشد.
- قبل و بعد از درمان با فنوباربیتال وضعیت ذهنی بیمار و وضعیت تنفسی بیمار را از نظر تعداد، عمق، ریتم و الگوی تنفسی را مورد بررسی قرار دهید.
- در حین درمان با فنوباربیتال تست های سی بی سی، عملکرد کبدی و عملکرد کلیوی را چک کنید.
- در حین درمان با فنوباربیتال به نشانه های آلرژی، آنافیلاکسی، دیسکرازی و خونی توجه کنید.
- سطح سرمی فنوباربیتال را در حد 15 تا 40 میکروگرم بر میلی لیتر نگاه دارید.
دستور مصرف فنوباربیتال
دستور مصرف فنوباربیتال به سن، وزن و شرایط بیمار بستگی دارد اما در کودکان مبتلا به صرع معمولا داروی فنوباربیتال به‌صورت قرص روزانه به میزان ۱ تا ۳ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن کودک تجویز می‌شود. فنوباربیتال در بزرگسالان درشرایطی‌که به‌عنوان آرامبخش تجویز می‌شود، معمولا روزانه ۳۰ تا ۱۲۰ میلی‌گرم برای ۲ تا ۳ بار؛ درشرایطی‌که به‌عنوان خواب‌آور تجویز می‌شود، روزانه ۱۰۰ تا ۳۲۰ میلی‌گرم؛ درشرایطی‌که به‌عنوان ضد تشنج تجویز می‌شود، روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم برای ۲ تا ۳ بار؛ مصرف می‌شود.
مقدار مصرف فنوباربیتال
| بیماری | بزرگسالان | کودکان |
| درمان انواع تشنج | 100 تا 200 میلی گرم فنوباربیتال روزانه در سه دوز منقسم با یک دوز واحد قبل از خواب تجویز می شود. | 4 تا 6 میلی گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال روزانه هر 12 ساعت یا به صورت دوز واحد قبل از خواب تجویز می شود. |
| درمان بی خوابی | 100 تا 320 میلی گرم فنوباربیتال به فرم خوراکی یا تزریقی عضلانی تجویز می شود. | 3 تا 6 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تک دوز تجویز می شود. |
| آرامبخش | 30 تا 120 میلی گرم فنوباربیتال خوراکی در دو تا سه دوز منقسم روزانه تجویز می شود. | 6 میلی گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال خوراکی، روزانه در سه دوز منقسم تجویز می شود. |
| آرامبخش قبل از عمل جراحی | 100 تا 200 میلی گرم فنوباربیتال به فرم تزریقی عضلانی، 60 تا 90 دقیقه قبل از شروع عمل تجویز می شود. | 16 تا 100 میلی گرم فنوباربیتال تزریقی به فرم عضلانی ، 60 تا 90 دقیقه قبل از شروع عمل تجویز می شود. |
| درمان صرع پایدار | 10 میلی گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال به صورت انفوزیون وریدی با سرعت حداکثر 50 میلی گرم بر دقیقه تجویز می شود. | 5 تا 10 میلی گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال به صورت انفوزیون وریدی تجویز می شود. |
عوارض جانبی فنوباربیتال
اما در صورت مشاهده ای هر یک از علائم های زیر با اورژانس تماس بگیرید:
- تب
- گیجی
- راش پوستی
- تاول یا لایه‌برداری پوست
- تنفس کند یا تنفس دشوار
- تورم چشم‌ها، لب‌ها یا گونه‌ها
این لیست عوارض داروی فنوباربیتال کامل نیست و در صورت مشاهده و احساس هر نوع عارضه حتما با پزشک مشورت کنید.
منع مصرف فنوباربیتال
- نفریت
- پورفیری
- بارداری
- شیردهی
- التهاب حاد ریه
- اختلالات تنفسی
- حساسیت شدید
- بیماری‌های کلیوی
- اختلال شدید کبدی
- سابقه سوء مصرف مواد
- افسردگی با سابقه تمایلات خودکشی
- داشتن تنگی نفس یا انسداد راه هوایی
تداخل دارویی فنوباربیتال
تداخل دارویی فنوباربیتال با سایر داروها ممکن است عملکرد و تاثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود. از جمله:
- فنوباربیتال سطح خونی تتراسایکلین را کاهش می دهد.
- فنوباربیتال اثرات هپاتوکسیک استامینوفن را افزایش می دهد.
- فنوباربیتال سمیت هماتولوژیک سیکلوفسفامید را تشدید می کند.
- فنوباربیتال اثرات نفروتوکسیک متوکسی فلوران را افزایش می دهد.
- فنوباربیتال با الکل موجب تضعیف سیستم عصبی مرکزی می شود.
- فنوباربیتال با سایر داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی موجب سمیت عصبی می شود.
- اثرات فنوباربیتال تاثیر کنتراسپتیوهای خوراکی، ضد انعقادهای خوراکی، کلرامفنیکل، داکاربازین، گلوکوکورتیکوئیدها و کینیدین را تضعیف می کند.
جدول تداخل دارویی فنوباربیتال
| آبماسیکلیب | بورتزومیب | فلیبانسرین |
| آلپلیسیب | بوسوتینیب | فوس اپرپیتانت |
| اپرمیلاست | بریگاتینیب | فوستاماتینیب |
| اپرپیتانت | برم پریدول | فوستمساویر |
| آرتمتر | کپماتینیب | جمی‌گلیپتین |
| آسوناپرویر | کاریپرازین | ایزاووکونازونیوم سولفات |
| آواپریتینیب | کوبیسیستات | نتوپیتانت |
| آکسیتینیب | کوبیمتینیب | نیفدیپین |
| آزلاستین (نازال) | کوپانلیسیب | گلاسدگیب |
| الیگلوستات | الویتگراویر | انکورافنیب |
| ایبروتینیب | ایدلالیسیب | ماسیمورلین |
| لوماتپرون | لومفانترین | ماسیتنتان |
| داکلاتاسویر | داسابوویر | ریواروکسابان |
| کریزوتینیب | اوکسوممازین | پکسیدارتینیب |
| بداکیلین | فکسینیدازول | گرازوپرویر |
این جدول شامل همه تداخل های دارویی نیست و اگر دارویی مصرف می کنید حتما با پزشک مشورت کنید. همچنین مصرف این دارو ممکن روی نتایج برخی آزمایش های پزشکی تأثیر گذار باشد.
مصرف بیش از حد فنوباربیتال
در صورت مصرف بیش از حد فنوباربیتال و مشاهده ای علائمی چون غش کردن، تنفس آهسته یا کم عمق، نبض ضعیف، ادرار کم یا زیاد با اورژانش تماس گرفته و فورا به پزشک مراجعه کنید. مصرف بیش از حد فنوباربیتال می تواند منجر به مسمومیت دارویی شده و در شرایط حادتر بیمار را به سوی کما یا مرگ هدایت کند.
فراموش کردن مصرف یک نوبت فنوباربیتال
در صورت فراموش شدن يک نوبت مصرف فنوباربیتال به محض به ياد آوردن، آن نوبت بايد مصرف شود، ول اگر تقريبا زمان مصرف نوبت بعدی فرارسيده باشد، از مصرف نوبت فراموش شده و دوبرابر كردن مقدار مصرف بعدي بايد خودداري شود.
شرایط نگهداری از داروی فنوباربیتال
- داروی فنوباربیتال را باید در جای خشک و خنک (دمای کمتر از ۲۵ درجه سانتی‌گراد)، به دور از رطوبت و تماس نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
- قرص فنوباربیتال از دسترس خردسالان و کودکان دور نگهداری کنید.
اطلاعات تخصصی درباره فنوباربیتال
مکانیسم اثر
داروی فنوباربیتال با عمل بر روی گیرنده های GABAA،سبب افزایش مهار سیناپسی می شود. فنوباربیتال از یک طرف اثر مهاری GABA را افزایش داده و از طرف دیگر اثر تحریکی گلوتامیک اسید را کم می کند و از اینرو با مهار انتخابی سلول های عصبی غیرطبیعی مانع انتشار امواج از کانون صرعی می شود.
باربیتورات ها سبب تضعیف قشر حسی مغز،کاهش فعالیت حرکتی و تغییر عملکرد مخچه و ایجاد خواب آلودگی ،سدیشن و هیپنوزیز می شود.
فارماکودینامیک
باربیتوراتها قادر به ایجاد تغییر خلق و خو در تمام سطوح CNS ، از تحریک شدید تا سداسیون خفیف ،هیپنوزیز و کومای عمیق می باشد. مصرف بیش از اندازه(اوور دوز)می تواند منجر به مرگ شود.در دوزهای درمانی بالا می تواند بیهوشی را القا کند.
فارماکوکینتیک
جذب باربیتورات ها بدنبال مصرف خوراکی یا تزریقی بسیار متغیر می باشد. باربیتورات ها اسیدهای ضعیفی هستند که جذب شده و سریعا در تمامی بافت ها و مایعات بدن ،با غلظت بالا،در مغز،کبد و کلیه ها منتشر می شوند.
داروی فنوباربیتال در کبد متابولیزه می شود.نیمه عمر فنوباربیتال 53 تا 118 ساعت (بطور میانگین 79 ساعت) می باشد.
اسامی تجاری و قیمت فنوباربیتال در ایران
| نام تجاری | تولیدکننده | قیمت به ریال در شهریور 1402 |
| آمپول فنوباربیتال 200 | ||
| قرص فنوباربیتال 60 | ||
| قرص فنوباربیتال 100 | ||
| قرص فنوباربیتال 60 | ||
| قرص فنوباربیتال 15 | ||
| قرص فنوباربیتال 100 | ||
| قرص فنوباربیتال 100 | ||
| قرص فنوباربیتال 60 | ||
| قرص فنوباربیتال 15 | ||
| قرص فنوباربیتال 100 | پارس دارو | 693,000 |
| قرص فنوباربیتال 15 | پارس دارو | 420,000 |
| قرص آمی 60 | ||
| قرص فنوباربیتال 15 | ||
| قرص فنوباربیتال 100 | ||
| قرص فنوباربیتال 60 | کارخانه | 565,000 |
|
شربت فنوباربیتال 15 |
- | |
| فنوباربیتال 100 | لقمان | 828,900 |
جایگزین فنوباربیتال
- اگزازپام
- تیوپنتال
- آموباربیتال
- بوتاباربیتال
- آپروباربیتال
- بنزودیازپین‌ها
- کلردیازپوکساید
پرسش های متداول
| قرص فنوباربیتال ۱۵ برای نوزاد برای چیست؟ |
|
قرص فنوباربیتال ۱۵ برای درمان تشنج نوزاد استفاده می شود. |
| عوارض مصرف طولانی مدت قرص فنوباربیتال چیست؟ |
|
مصرف طولانی مدت قرص فنوباربیتال ممکن است با عوارضی چون بیش فعالی، مشکلات رفتاری، آرام بخشی بیش از حد و حتی زوال عقل منجر شود. |
| قرص فنوباربیتال برای چیست؟ |
| قرص فنوباربیتال برای درمان و جلوگیری از علائم تشنج، آرام‌بخشی، خواب‌آوری و کنترل دیگر علائم صرع استفاده می‌شود. |
| قرص فنوباربیتال ۱۵ برای زردی استفاده می شود؟ |
| بله، قرص فنوباربیتال 15 برای زردی نوزدان و کودکان استفاده می شود اما در واقع یکی از داروهای ضد تشنج و صرع است. |
| عوارض قرص فنوباربیتال در کودکان چیست؟ |
| هیچ دارویی بدون عوارض نیست اما مطمعن باش عوارض احتمالی فنوباربیتال از عوارض استفاده نکردن از این دارو کمتر است. |
| ایا قرص فنوباربیتال برای نوزاد ضرر دارد؟ |
| پزشک فوق تخصص نوزادان از دانشگاه علوم پزشکی بابل گفته است که برای درمان نوزادان از قرص فنوباربیتال استفاده نکنید و به والدین توصیه می‌کنیم قرص زردی به کودکان ندهید حتی اگر پزشک تجویز کرده باشد. |
| طریقه مصرف قرص فنوباربیتال در نوزادان چگونه است؟ |
|
طریقه مصرف قرص فنوباربیتال در نوزادان برای متلا به صرع این گونه است که روزانه به میزان ۱ تا ۳ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن کودک تجویز می‌شود. |
| آیا قرص فنوباربیتال از تشنج جلوگیری می کند؟ |
| بله، قرص فنوباربیتال به گونه‌ای عمل می‌کند که با کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی در مغز از بروز تشنج جلوگیری می‌کند. |
| آیا فنوباربیتال خواب آور است؟ |
|
قرص فنوباربیتال یکی از انواع داروهای آرام بخش و خواب آور است. |
| قرص فنوباربیتال 15 برای ختنه استفاده می شود؟ |
| بله، گاهی قرص فنوباربیتال 15 برای کاهش درد ختنه تجویز می شود. |
| فنوباربیتال برای زردی بزرگسالان استفاده می شود؟ |
| بله |
سخن آخر
اطلاعات دارویی فنوباربیتال از کاربردها و نحوه مصرف آن در کودکان و بزرگسالان کرده تا تداخل دارویی آن را در این مطلب شرح دادیم. در مطلبی مرتبت و پربازدید دیگری به معرفی قرص کاربامازپین ۲۰۰ برای چیست؟ موارد مصرف و عوارض آن و قرص کلوبازام 10 چیست؟ مصرف کلوبازام در کودکان و عوارض آن پرداختیم که در صورت تمایل می توانید مطالعه کنید. اگر شما درباره قرص فنوباربیتال، نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سوال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با دیگر مخاطبان به اشتراک بگذارید.
