اعتراض، انتقاد و ابهام سه «الف» مشخص واکنش‌ها درباره رد صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس یازدهم است. اصلاح‌طلبان به‌عنوان جریانی که بیشترین کارت قرمزی‌های شورای نگهبان را دارد به این روند معترض است. برخی جریان‌های اعتدال‌گرا و طیف‌هایی از اصولگرایان هم به دلیل رد صلاحیت تعداد انگشت‌شماری از داوطلبان هم‌سو، منتقد عملکرد هستند. این میان برخی علما و مراجع تقلید هم خواستار رفع ابهامات موجود درباره رد صلاحیت‌ها به‌ویژه رد صلاحیت نمایندگان کنونی مجلس هستند. اصلاح‌طلبان از رایزنی با شورای نگهبان تا دقایق آخر سخن می‌گویند و اصولگرایان در حال چینش ترکیب مجلس آینده هستند.
رد صلاحیت‌ها و نارضایتی هر دو جناح
«منتشر کنید تا دروغ‌گو رسوا شود» جمله‌ای از زبان «مصطفی تاج‌زاده» فعال سیاسی اصلاحطلب است که به‌نوعی خواست چهره‌های رد صلاحیت شده اصلاحطلب است. تاج‌زاده در تشریح درخواست خود گفته است: «اگر دلیل رد صلاحیت آقایان مطهری، صادقی، غلامرضا حیدری، قاسم میرزایی و... واردکردن گوشت با ارز دولتی و فروش آزاد آن، یا پرداخت رشوه کلان برای قاچاق سیگار است و نه اظهارات انتقادی آنان درباره نهادهای انتصابی، مدارک رد صلاحیت آن‌ها را منتشر کنید تا دروغ‌گو رسوا شود.»«علی مطهری» نماینده کنونی مجلس و از رد صلاحیت‌شدگان شناخته‌شده شورای نگهبان هم در اعتراض گفته است: «این روش که پیش‌گرفته‌اند و مستمراً تأکید می‌شود رد صلاحیت‌ها بیشتر به دلیل تخلفات مالی و اخلاقی بوده، بازی با آبروی افراد بوده و در هیچ دوره‌ای هم این‌گونه رفتار نمی‌شده است. به نظر می‌رسد در این دوره اراده‌ای برای سلب آبروی نمایندگان فعلی وجود دارد.»
این اعتراضات اما تنها از سوی اصلاح‌طلبان نبوده است. «عزت‌الله ضرغامی» رئیس پیشین صداوسیما و از فعالان اصولگرا در توییتی در این زمینه نوشته است: «بسیاری از نیروهای متدین و انقلابی رد صلاحیت شده‌اند. باید از آنان عذرخواهی کرد و برای حفظ شانیت و آبروی آن‌ها کوشید و به امید اصلاح قانون انتخابات نشست. در عصر فناوری اطلاعات، برخی تحقیقات محلی هم اجمالاً شوخی است!»«عباس سلیمی نمین» دیگر فعال اصولگراست که رد صلاحیت را تنها مختص به اصلاح‌طلبان ندانسته و گفته است: «من این را قبول ندارم چون فکر می‌کنم کسانی که توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شدند هم شامل اصولگرایان می‌شود و هم اصلاح‌طلبان. نمی‌گویم که امکان خطای انسانی در شورای نگهبان نیست؛ قطعا شورای نگهبان در تعدادی که در فرصت اندک بررسی کرده خطاهایی داشته که باید با درخواست تجدیدنظر ردصلاحیت‌شدگان و در فرصت بررسی شکایات، آن‌ها را اصلاح کند اما اینکه گفته شود فقط از اصلاح‌طلبان رد صلاحیت شده‌اند درست نیست.» بخش دیگری از واکنش‌ها به عدم احراز صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس یازدهم از سوی برخی مراجع تقلید بود. «آیت‌الله جعفرسبحانی» از مراجع تقلید در دیدار با رئیس سازمان بازرسی کشور گفته است: «جای شگفتی است که ۹۰ نفر از نمایندگان فعلی مجلس رد صلاحیت شده‌اند، کاش این رقم را اعلام نمی‌کردند؛ چگونه مجلس در رأس همه امور است اما یک‌سوم آن دارای چنین روحیاتی باشند؟ این حاکی از نوعی مسامحه در انتخاب افراد در نوع تشکیلات، قضات و جاهای دیگر است.»
آیت‌الله «ناصر مکارم شیرازی» هم رد صلاحیت ۹۰ نماینده کنونی مجلس به دلایل گوناگون را تعجب‌برانگیز توصیف کرده و در دیدار با رئیس سازمان بازرسی کل کشور تأکید کرد: «این‌ها مسائلی است که مردم درباره آن فکر می‌کنند و نظر می‌دهند، لذا باید به‌گونه‌ای برخورد شود که مردم بیش‌ازپیش امیدوار شوند.»
پیگیر ناکام احراز صلاحیت
رایزنی با شورای نگهبان هم از سوی تعدادی از چهره‌های اصلاحطلب در حال پیگیری است. «علیرضا محجوب» دبیر کل خانه کارگر و از نمایندگان فراکسیون امید گفته است: «دست‌وپاشکسته پیگیر رد صلاحیت‌ها هستیم و تلاش می‌کنیم؛ وظیفه ما تلاش کردن است اما رایزنی‌ها هنوز حاصلی نداشته است.»«حسن رسولی» رئیس ستاد انتخابات مرکزی شورای عالی جبهه اصلاح‌طلبان از رایزنی با شورای نگهبان تا آخرین‌مهلت ممکن خبر داده و گفته است: «به‌منظور کمک به احقاق حقوق نامزدهای اصلاحطلب رد صلاحیت شده یا عدم احراز، افزایش مشارکت عمومی در انتخابات مجلس یازدهم و کمک به رقابتی شدن فضای انتخابات رایزنی‌هایی با شورای نگهبان در سطوح مختلف تا آخرین ساعت مهلت قانونی مرحله ماقبل آخر اعلام نظر آن شورا با جدیت در حال انجام است.»
تبریک برای ترکیب‌چینی مجلس آینده
اصلاح‌طلبان در تقلای یافتن علت رد صلاحیت خود ناامید شده و پیروزی رقیب را تبریک می‌گویند و اصولگرایان هم با اطمینان از پیروزی خود در انتخابات مجلس در حال چینش ترکیب آن هستند. «حمیدرضا ترقی»، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه و فعال سیاسی اصولگرا درباره ترکیب مجلس آینده، می‌گوید: «تقریبا اکثریت قابل‌توجهی از نامزدهای تاییدصلاحیت شده اولین بار است که نامزد نمایندگی مجلس شده‌اند بااین‌حال به نظر می‌رسد یک ترکیب اکثریتی از نیروهای انقلابی و اصولگرا و اقلیتی از جریان اصلاحطلب، مستقلین و معتدل در مجلس یازدهم خواهیم داشت.»«محسن آرمین» فعال سیاسی اصلاحطلب هم گفته است: «رد صلاحیت حدود دوسوم داوطلبان ازجمله تقریبا همه نامزدهای منتقد و اصلاحطلب و تضمین بیش از ۲۴۰ کرسی مجلس برای اصولگرایان به‌اندازه کافی گویای واقعیات انتخابات پیش‌رو هست. آقای قالیباف می‌توانند خوشحال باشند که به‌رغم ناکامی‌های مکرر در دوره‌های انتخاباتی گذشته بالاخره از این طریق و به نام انتخابات می‌توانند به پستی دست پیدا کنند. پیشاپیش به ایشان تبریک می‌گوییم.»«قاسم میرزایی نکو» نماینده مجلس هم درباره دغدغه اصولگرایان از حضور جریان بهار منتسب به رئیس‌جمهوری پیشین گفته است: این شرایط می‌تواند خروجی همچون محمود احمدی‌نژاد و دولت او در پی داشته باشد. با توجه به شرایط به نظر می‌رسد برخی به دنبال تشکیل «مجلسی ناشناخته» هستند.» حجت‌الاسلام «مصطفی درایتی» درباره ترکیب نهایی لیست اصولگرایان گفته است: «با این وضعیت باید ببینیم ترکیب لیستی که از سوی اصولگرایان ارائه می‌شود و طبیعتا یک رقابت داخلی بین خودشان دارند، چه آینده‌ای در انتظار مجلس یازدهم خواهد بود. آنچه از گذشته تجربه‌دارم باعث نگرانی شدیدی می‌شود و طبیعتا باید انتظار مجلس ضعیفی را داشته باشیم.»
اصلاح‌طلبان مظلوم‌نمایی می‌کنند
در بحبوحه انتقادها از شیوه عمل شورای نگهبان هم برخی از اصولگرایان ردصلاحیت شخصیت‌های اصلاحطلب را مظلوم‌نمایی می‌دانند و عدم ارائه لیست انتخاباتی از سوی آن‌ها به عدم مشارکت در انتخابات تعبیر می‌کنند. در این زمینه برخی اعضای شورای مرکزی حزب موتلفه پیش‌قدم هستند. «مصطفی میرسلیم» رئیس شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی گفته است: اگر رقیب ما نتوانسته به‌اندازه موردنیاز داوطلب واجد صلاحیت معرفی کند یک بحث است اما قهر کردن و تحریم انتخابات برازنده نظام جمهوری اسلامی نیست. لیست ندادن اصلاح‌طلبان؛ عدم مشارکت در انتخابات است. دبیر کل حزب مؤتلفه اسلامی با اشاره به مسئله رد صلاحیت‌ها و عدم احراز صلاحیت‌ها می‌گوید: اصلاح‌طلبان در تهران بیش از ۱۳۰ نامزد تأیید صلاحیت شده دارند که افراد گمنامی هم نیستند. بین آن‌ها فرماندار، استاندار، معاون وزیر، وزیر و مقامات بلندپایه در دولت‌های گذشته وجود دارد، لذا جوسازی آن‌هایی که می‌گویند ما نامزد نداریم، خلاف واقع است.
