درمان خانگی و دارویی بیماری پسوریازیس؛ صدفک یا صدف پوستی

پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی، غیر مسری و مزمن پوستی است که باعث رشد سریع سلول ها در پوست می‌شود و با علائم مانند قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست بدن همراه است. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا هر آنچه که باید درباره بیماری پسوریازیس بدانید از علت و علائم گرفته تا روش تشخیص و درمان خانگی و دارویی آن را در اختیار شما قرار دهیم:

پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس (Psoriasis)، صدف پوستی یا صدفک نوعی بیماری پوستی است که سلول پوست فرد مبتلا تا 10 برابر سریعتر از حد طبیعی تکثیر می شود و همین امر باعث می شود سلول های جدید هر 3 تا 4 روز رشد می کند.بیماری پسوریازیس باعث ایجاد لکه­ های قرمز ناهمواری که با پوسته­ های سفید پوشیده شده ­اند بر روی پوست بدن خصوصا پوست سر، آرنج، زانو و کمر می شود. پسوریازیس بیماری مسری نیست و معمولا در اوایل بزرگسالی ظاهر می شود.

علائم پسوریازیس

علائم پسوریازیس در افراد مختلف متفاوت است و می توان شامل یک یا چند از نشانه های زیر باشد.علائم و نشانه های پسوریازیس عبارتند از:

• مفاصل متورم و دردناک 
• احساس درد در اطراف پینه­ ها
• ناخن ضخیم، سوراخ شده یا برآمده
• احساس سوزش و خارش در اطراف پینه ­ها
• نقاط کوچک پوسته پوسته شده (در کودکان )
• پینه­ ملتهب، برجسته و قرمز رنگ روی پوست
• تاول­ های پر از چرک روی لکه­ های قرمز پوست
• لکه های قرمز روی پوست پوشیده با فلس‌های نقره‌ای
• پوست خشک و ترک خورده که ممکن است خون‌ریزی هم بکند

انواع پسوریازیس

پسوریازیس به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود که تشخیص نوع آن به درمان سریع این بیماری کمک خواهد کرد. انواع مختلف پسوریازیس عبارتند از: 

پسوریازیس پلاکی

پسوریازیس خالدار

پسوریازیس خالدار (Guttate) یا قطره‌ای یک نوع از پسوریازیس است که به صورت لکه های کوچک و قطره ای شکل روی اعضای بدن به خصوص بازوها، پاها، پوست سر و بالاتنه ظاهر می شود. این بیماری عمدتا کودکان، نوجوانان و بزرگسالان زیر 30 سال را تحت تاثیر قرار می دهد.

پسوریازیس معکوس

پسوریازیس معکوس (Inverse) یا فلکسورال باعث ایجاد لکه­ های صاف در پوست(کشاله ران، باسن و پستان­ ها) می­شود که با اصطکاک و تعریق بدتر می شود و علت آن ممکن است عفونت های قارچی باشد.

پسوریازیس پوسچولار

پسوریازیس پوسچولار (Pustular) یا چرک‌دانه‌ای نوع نادر این بیماری است که باعث ایجاد جوشهای چرکی سفید روی پوست یادر نواحی کوچکتر کف دست یا کف پا می شود.

پسوریازیس اریترودرمیک

پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic) یک نوع نادر از این بیماری است که یک بار یا بیشتر در طول عمر 3% از افرادی که پسوریازیس دارند اتفاق می افتد و اغلب در کل بدن بثورات قرمز مشاهده می شود که با خارش شدید و درد همراه است.

پسوریازیس ناخن

پسوریازیس ناخن بیماری قارچی نیست و همان طور که از نامش پیداست ناخن و انگشتان دست و پا را درگیر می کند و باعث ایجاد حفره، رشد غیرطبیعی ناخن و تغییر رنگ آن می شود.

آرتروز پسوریازیس

آرتروز پسوریازیس نوعی بیماری است که تورم مفاصل آرتروز را با پسوریازیس ترکیب می کند.

تشخیص پسوریازیس 

تشخیص پسوریازیس اغلب با معاینه بالینی توسط پزشک متخصص پوست امکان پذیر است و نیازی به آزمایش خون نیست اما در موارد مشکوک از بیوپسی پوست استفاده می شود. در روش بیوپسیپزشک با بریدن تکه کوچکی از پوست و بررسی آن زیر میکروسکوپ، بیماری را تشخیص می‌دهد.

عوارض پسوریازیس

اگر به پسوریازیس مبتلا هستید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری­ ها هستید، از جمله عوارض پسوریازیس عبارتند از:

• چاقی
•  پوست خشک
• حساسیت به نور
• دیابت نوع ۲
• فشار خون بالا
• سوزش وخارش
• آسیب مفصلی 
• بیماری قلبی عروقی
• بیماری پارکینسون
• بیماری کلیوی
• پوسته پوسته شدن پوست
• درماتیت دردناک یا درماتیت تماسی
• کاهش بهداشت روانی، مانند اعتماد به نفس پایین و افسردگی
• سایر بیماری­های خود ایمنی مانند بیماری سلیاک، اسکلروز و بیماری التهابی روده به نام بیماری کرون
• بیماری‌های چشم مانند التهاب ملتحمه، بلفاریت ( التهاب پلک) و یوئیت (التهاب لایه میانی چشم) در افراد مبتلا به پسوریازیس رایج هستند.

علت پسوریازیس 

علت پسوریازیس و اینکه چه عواملی باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن می­شوند به طور دقیق مشخص نیست. محققان معتقدند که عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی در این بیماری نقش دارند.عواملی که می تواند خطر ابتلای افراد به پسوریازیس را افزایش دهند عباتند از: 

1. دستگاه ایمنی: پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که در آن سلول‌های سفید خون به سلول‌های پوست حمله می کنند که باعث قرمزی و توسعه نواحی ملتهب پوست می‌شود.
2. ژنتیک یا سابقه خانوادگی: پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است. اگر از والدین پسوریازیس داشته باشد، کودک به احتمال ۲۵ درصد و اگر هر دو پدر و مادر پسوریازیس داشته باشند، کودک به احتمال حدود ۶۵ درصد به این بیماری مبتلا می‌شود.
3. محرک ها: محرک های ایجاد بیماری پسوریازیس عباتند از: فشار روانی، آلرژی،رژیم غذایی و آب و هوا. محرک پسوریازیس قطعی نیست و ممکن است آنچه باعث پسوریازیس یک نفر می‌شود، بر دیگری تاثیر نگذارد.
4. استرس: استرس می‌تواند باعث شروع پسوریازیس یا تشدید این بیماری شود. آرامش و کاهش استرس ممکن است به پیشگیری از تاثیر پسوریازیس کمک کند.
5. نوشیدنی‌های الکلی: مصرف نوشیدنی‌های الکلی سنگین می تواند موجب تشدید پسوریازیس شود.
6. صدمه به پوست: صدمه به پوست(واکسیناسیون، آفتاب سوختگی و خش) می تواند باعث تشدید این بیماری شود.
7. سیگار کشیدن:سیگار کشیدن علاوه بر افزایش خطر ابتلا به پسوریازیس ممکن است شدت این بیماری را زیاد کند.
8. داروها: داروهای مانند لیتیم، ضد مالاریا، پروپرانولول، کویندین، ایندومتاسین در تحریک پسوریازیس موثر هستند.
9. عفونت، میکروب‌ها و اچ‌آی‌وی: عفونت، میکروب‌ها و اچ‌آی‌وی که می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار دهد بر پسوریازیس  تأثیر می‌گذارد.

مکان‌های پسوریازیس

پسوریازیس می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن مانند دست،پا،ناخن،صورت، دهان و ...خود را نشان دهد. نشانه های پسوریازیس در بدن عبارتند از: 

• پسوریازیس پوست سر: حداقل نیمی از افرادی که مبتلا به این بیماری هستند،پسوریازیس پوست سر را تجربه کردند که می تواند بسیار ملایم،خفیف با پوسته پوسته شدن کم باشد یا بسیار شدید با ضخامت و پوست سر پوشیده شده از پلاک.درمان پسوریازیس پوست سر بستگی به شدت بیماری، بلندی موها و طرز زندگی بیمار دارد.بیمار باید از  شامپوها، روغن‌ها، محلول‌ها و اسپری‌ها حاوی کورتون استفاده کند، از شستشوی زیاد سر و خراشیدن پوست سر خودداری کند،یا می تواند از دایووبت ژل که ترکیبی از کلسی‌پوتریول و بتامتازون می‌باشد استفاده کند.
•  پسوریازیس صورت: علائم پسوریازیس صورت معمولا بر ابرو، پوست بین بینی و لب بالا، پیشانی بالا و خط مو ظاهر می شود.برای درمان پسوریازیس صورت می توان از دو داروی تاکرولیموس و پیمکرولیموس(زیر نظر پزشک) استفاده کرد.
• پسوریازیس دست: پسوریازیس دست در کف دست با ترک خوردگی، تاول و تورم همراه است.
• پسوریازیس ناخن: پسوریازیس ناخن می تواند باعث سوراخ یا غیرعادی شدن ناخن‌ها شود که اصولا درمان آن مشکل است.
• پسوریازیس تناسلی: پسوریازیس تناسلی نیاز به درمان و مراقبت دارد که این بیماری بر روی اندام تناسلی به خصوص در مردان ظاهر شود.

درمان پسوریازیس

درمان پسوریازیس به صورت قطعی امکان پذیر نیست اما روش های مانند درمان‌های موضعی، نور درمانی، داروهای سیستمیک، بیولوژیک، درمان‌های جدید خوراکی و طب مکمل و جایگزین وجود دارد که با استفاده از آن ها می توان این بیماری را کنترل کرد.

درمان‌های موضعی

درمان‌های موضعی اولین روش درمان بیماری پسوریازیس است که در تماس به پوست استفاده می شود و می توان با نسخه یا بدون نسخه پزشک از داروخانه ها تهیه کرد.درمان های موضعی پسوریازیس عباتند از: 

• کورتیکواستروئیدهای موضعی شایع ترین روش درمانی پسوریازیس است که باعث کم شدن التهاب و تحریک‌پذیری پوست می شود.
• استفاده از داروهای مانند قطران زغال‌سنگ و دیترانول در پسوریازیس با اثرات قابل قبولی همراه بوده‌است.
• استفاده از ترکیبات موضعی ویتامین D₃ (کلسیپوتریول و کلسیتریول) نیز در درمان پسوریازیس نتیجه خوبی داشته است.
• تازاروتین نیز یک ویتامین مشتق شده، رتینوئید موضعی است که برای کم کردن رشد سلول‌های پوست استفاده می‌شود.
• تازاروتین، رتینوئید موضعی است که به عنوان کرم، ژل یا فوم تجویزی به فروش می‌رسد و برای درمان پسوریازیس تجویز می شود.
• محصولات حاوی موادی مانند آلوئه ورا، جوجوبا، پیریتیون روی و کپسایسین برای مرطوب کردن، تسکین دادن، کاهش مقیاس یا تسکین خارش  پسوریازیس استفاده می‌شود.

نوردرمانی پسوریازیس

نور درمانی یکی از روش های درمان پسوریازیس در کلینیک پوست با دستگاه فتوتراپی است که پزشک نور ماوراء بنفش را به پوست می­تاباند تا رشد سلول­های پوست را کند کند.

درمان پسوریازیس با دارو

داروهای که توسط پزشک برای افراد با پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک متوسط تا شدید تجویز می شود و به صورت خوراکی یا تزریقی استفاده می شود.داروهای  پسوریازیس عباتند از: 

• متوترکسات: متوترکسات داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است که باعث کاهش تکثیر سلول های پوستی می شود و در نهایت بیماری پسوریازیس را کنترل می کند.متوترکسات هم به صورت خوراکی و هم تزریقی مصرف می شود و این دارو می­ تواند باعث بیماری مغز استخوان، کبد و  مشکلات ریوی شود.
• سیکلوسپورین: سیکلوسپورین داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن است که این دارو در مدیریت پسوریازیس کودکان موثر می باشد.
• مشتقات ویتامین آ : مشتقات ویتامین آ مانند اسیترتین (نئوتیگازون) با کاهش تکثیر سلول‌های پوست، باعث بهبود پسوریازیس می‌شود.
• داروهای تأیید نشده برای درمان پسوریازیس عبارتند از: هیدروکسی اوره، ایزوترتینوین، مایکوفنولات موفتیل، سولفاسالازین و تیوگوانین.

درمان خانگی پسوریازیس

 درمان خانگی پسوریازیس عبارت اند از: 

•  یوگا و مدیتیشن: روزانه 20 دقیقه یوگا و مدیتیشین باعث کاهش استرس می شود که در نهایت به انعطاف ­پذیری مفاصل و درمان پسوریازیس کمک می کند.
• ماهی: مصرف ماهی تازه به دلیل داشتن ویتامین A و D و امگا ۳ می تواند به درمان پسوریازیس کمک کند.
• سرکه سیب: مصرف مخلوط سرکه سیب و یک قاشق عسل در یک لیوان آب ولرم صبح ناشتا می تواند علائم بیماری پسوریازیس را کاهش دهد.یک پارچه پنبه ای آغشته به سرکه سیب می تواند در کاهش خارش پوست موثر باشد.
• زردچوبه: کوروکو مین موجود در زردچوبه یک ماده ضد التهاب پوستی است. استفاده خوراکی زردچوبه به میزان حداکثر یک گرم در روز، استفاده از صابون زردچوبه و یا استفاده از پودر زردچوبه با روغن­ های مانند روغن نارگیل، روغن گل بنفشه، روغن سیاه دانه و روغن زیتون می‌تواند در کاهش علائم بیماری پسوریازیس موثر باشد.
• ژل آلوئه ورا: ژل آلوئه ورا با خواص ضد التهابی و ترمیمی که دارد می تواند به صورت خوراکی یا مالیدنی علایم بیماری پسوریازیس را کاهش دهد.
• پوست موز: خمیر کردن پوست موز و اضافه کردن پودر زردچوبه می تواند جلوی خارش های پسوریازیس را بگیرید.
• کیسه یخ: استفاده از کیسه یخ می­ تواند در کاهش خارش و درد مفاصل بیماران دارای آرتریت پسوریازیس موثر باشد.
•  سیر و ژل آلوئه­ ورا: استفاده از خمیر سیر و آلوئه ورا بر روی پوست به مدت 30 دقیقه، به دلیل خواص ضد التهاب و ترمیم کننده پوست که دارد می تواند علائم بیماری پسوریازیس را برطرف کند.
• نمک دریا: مقدار 50 گرم نمک دریا در وان حمام بریزید و به مدت یک ساعت در آن باشید. اگر داری زخم های ترک خورده و باز هستید  استفاده از نمک دریا با سوزش همراه است.
• کلم: کلم رنده شده را آبپز کنید و با کمی روغن بادام هم بزنید تا به صورت خمیر در بیاید. ترکیب این خمیر را به نواحی ضایعه پسوریازیس بمالید.
• روغن کرچک:استفاده از روغن کرچک می­ تواند باعث کنترل بسیاری از علائم بیماری پسوریازیس شود.
• حمام کردن: کسانی که بیماری  پسوریازیس دارند بهتر است که روزانه با آب ولرم حمام کنند. استفاده از صابون‌های عطری ممنوع است و بهتر است بعد از حمام پوست خود را با روغن‌های طبیعی کاملا چرب کنند. 
• استفاده از مرطوب‌کننده‌ها: استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و لوسیون‌های ضد حساسیت برای افراد مبتلا به پسوریازیس بعد از هر استحمام لازم است. 
• کاهش وزن: کاهش وزن باعث کم شدن چربی و تعرق در بدن می‌شود که تا حد زیادی به بهبود پسوریازیس کمک می‌کنند.
• قرار گرفتن در مقابل نور خورشید: ویتامین دی موجود در نور خورشید یک داروی طبیعی برای پسوریازیس است اما افراد مبتلا بهتر است قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید حتما از کرم ضد آفتاب استفاده کنند.
• استفاده از مکمل‌ها: استفاده از ویتامین‌های خوراکی مثل امگا ۳ و ویتامین دی می‌توانند در بهبود  بیماری پسوریازیس کمک کند.
• نوشیدن آب
• کاهش مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های الکل

سخن آخر