مشکل صداوسیما نبود هوش مصنوعی نیست چیز دیگری است

مهسا بهادری: بشریت از گذشته تاکنون برای کمتر کار کردن و اتکای بیشتر به پیشرفت فناوری تلاش زیادی کرده است. نوآوری‌های جدیدی که اکنون وجود دارد باعث شده بازدهی افراد خیلی بیشتر از گذشته شود. تکنولوژی به نقطه عطف تازه‌ای رسیده، تا آنجایی که رباتی به نام چت ChatGPT معرفی شده که بسیاری بر این باورند که این ربات مشاغل مختلف (از ورود داده‌ها گرفته تا نوشتن متون و کدنویسی) را تهدید می‌کند. اما این خیلی اغراق‌آمیز است!

اما دغدغه امروز ما کیفیت و بود و نبود این ربات نیست، اساس ساخت چنین ربات‌هایی این است که با هوش مصنوعی ساخته می‌شود و به بشر کمک بسیاری می‌کند و اما نباید این را فراموش کنیم که هوش مصنوعی مرحله تکمیل هوش طبیعی است، یعنی انسان معاصر به قدری توانسته از هوش خود استفاده کند که به کمک آن چیزی ساخته به نام هوش مصنوعی تا زندگی روزمره خود را راحت کند؛ اما یک نکته‌ای در این میان وجود دارد و آن هم این است که قرار نیست ما همه چیز را بر گردن هوش مصنوعی بیندازیم، کسی در این میان مخالف استفاده و رشد هوش مصنوعی نیست، اما حرف سر این است که چرا نتوانتیم از هوش خود به طور کامل استفاده کنیم؟ تمام این ماجراها هم به صحبت‌های اخیر جبلی باز می‌گردد.

جبلی و هوش مصنوعی

پیمان جبلی دو روز پیش و با حضور در استودیوی نوین و واقعیت مجازی مستقر در ساختمان سیما از روند تولید محتوا برای فیلم و سریال و پویانمایی در فضای واقعیت مجازی مطلع شد و در جریان این بازدید گفت: «رسانه ملی برای تولید محتوای فاخر نیاز به استفاده از فناوری‌های نوین دارد که بخشی از این فناوری با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و واقعیت افزوده یا واقعیت مجازی مهیا می‌شود.»

وی افزود: «فناوری‌های نوین در حوزه تصویر، سهم مهمی در کاهش هزینه‌ها دارند. هیچ دستگاه تولید محتوایی نمی‌تواند متناسب با هزینه تولید پیش برود و برای همراهی و همگامی‌ با تحولات فرهنگی باید از فناوری‌های روز برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در تولید استفاده کرد.»

رئیس رسانه ملی با اشاره به اهمیت استفاده از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در تولید سریال‌های فاخر گفت: «استفاده از نرم‌افزارها و فناوری‌هایی که منجر به کاهش هزینه تولید، صرفه‌جویی در زمان و بالا رفتن کیفیت تولید می‌شود برای ما اهمیت دارد و تلاش می‌کنیم زمینه را برای استفاده از این فناوری‌ها در رسانه ملی فراهم کنیم.»

جبلی در پایان ابراز امیدواری کرد که با همراهی مرکز فنی تولید سیما و با بهره‌بردن از ویژگی‌های هوش مصنوعی و واقعیت افزوده، تولیدات فیلم و سریال‌ها وارد مرحله جدیدی شود.

استقبال برای استفاده از هوش مصنوعی بسیار زیاد است اما نکته این است که کاهش مخاطبان صداوسیما بخاطر استفاده یا عدم استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین نیست، در رابطه با این ماجرا که مشکل اصلی صداوسیما چیست؟ به گفت‌وگو با کیوان کثیریان، منتقد پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

کیوان کثیریان در پاسخ به این پرسش که آیا مسئله بنیادی ما استفاده یا عدم استفاده از هوش مصنوعی است توضیح می‌دهد: «واقعیت این است که مسئله بنیادی است، بشر موقعی رفت سراغ هوش مصنوعی که از هوش طبیعی خودش به صورت کامل استفاده کرد، یعنی بشر فقط با هوش مصنوعی پیشرفت نمی‌کند، با هوش طبیعی یک انسان است که هوش مصنوعی ساخته شده و بشر می‌تواند پیشرفت کند.»

او ادامه می‌دهد: «یعنی تا خود آدم هوش طبیعی نداشته باشد، هوش مصنوعی به دردش نمی‌خورد؛ مشکل بسیاری از جاهای فرهنگی ما هم این است که فکر می‌کنیم کارهای فرهنگی ساده هستند، اما کار فرهنگی بسیار دشوار است و نیاز به هوش دانش بسیار بالایی دارد. این دانش بشری است که هوش مصنوعی را می‌سازد، شما وقتی خودت دانش، هوش، استعداد و تخصص نداری، هوش مصنوعی به کار نمی‌آید. انجام کار فرهنگی به خصوص در کشور ما کار بسیار دشواری است و به نظر می‌رسد که آقای جبلی خواسته بگوید از ما که بر نیامد، ما نه هوشش را داشتیم، نه استعداد و نه دانشش را که بخواهیم مخاطب را از خودمان راضی نگه داریم، یک چیزی را پیدا کنیم که جای ما فکر کند و کار انجام دهد.»

این منتقد ادامه می‌دهد: «مسئله این است که کار فرهنگی خصوصا در تلویزیون که می‌تواند مخاطب انبوه داشته باشد و طبیعی است که خود دوستان هم می‌دانند که تا چه میزان افت مخاطب، کیفیت و افت بسیاری از موارد دیگر وجود دارد، راهی باقی نمانده، چون نیروی انسانی متخصص، خلاق و برنامه ‌سازان حرفه‌ای و کار بلد ندارند، همه تلویزیون را ترک کردند، آنچه که برای تلویزیون، برنامه‌سازی و تولید محتوا لازم است، اصلا هوش مصنوعی نیست، شما بسیاری از شبکه‌های خارجی را می‌بینید که با یک هزارم تعداد پرسنل صداوسیما در حال تولید محتوا هستند و هم مخاطبان خود را دارند و هم مخاطبان ما را به خود اختصاص داده‌اند، پس مسئله هوش مصنوعی، تکنولوژی و این موارد نیست، الان به قدر کفایت ما برای تکنولوژی بضاعت داریم که می‌توانیم ۵۰ شبکه در آن واحد داشته باشیم، پس تکنولوژی را به حد لازم داریم و آن چیزی که نداریم تکنولوژی نیست، بلکه خلاقیت، محتوای مناسب، برنامه‌ساز مناسب و مدیر خوب است.»

کثیریان در انتقاد به نحوه عملکرد مدیران صداوسیما می‌گوید: «صداوسیما مدیریت نمی‌شود، من به آقای جبلی توصیه می‌کنم که جای هوش خودش از هوش مصنوعی استفاده کند که لااقل بتواند صداوسیما را درست مدیریت کند و سرمایه‌های انسانی و کاربد را از تلویزیون فراری ندهد و به گونه‌ای رفتار نکند که یا خودش با آن‌ها قهر کند یا هنرمندان با تلویزیون قهر کنند. ظاهرا کاری که ما باید انجام دهیم این است که مدیر با هوش مصنوعی بگذاریم چون مدیر با هوش طبیعی که نداریم، آقای جبلی، نقاط ضعف و سو مدیریت خودش را با هوش مصنوعی نمی‌تواند جبران کند، بنابراین هر قدر هم از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی استفاده شود، بازهم جای مدیر خوب در تلویزیون را نخواهد گرفت.»

او درباره ایراد فعلی موجود در سازمان صداوسیما می‌گوید: «اولین ایرادی که وجود دارد مدیریت است؛ اما در زمینه فعلی و چیزی که ما می‌بینیم امیدواری وجود ندارد، چون اصلا عزمی وجود ندارد که برای مردم کاری انجام شود، در صداوسیما اصولا مهم نیست که مخاطب ما را می‌بیند یا خیر این مدیریت کلان ماجرا است که اهمیت دارد و دچار اشکال است، چون مدیریت کلان ماجرا از اینکه رسانه چیست و چه نسبتی با مخاطب دارد، درکی ندارد و قدر سرمایه‌های انسانی، قدررسانه، امکانات و تجهیزاتی که در دست دارند را نمی‌دانند بله خوب است که تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین استفاده شود اما مسئله ما این نیست، بنابراین نمی‌دانند که در کجا مدیریت می‌کنند، برای همین است که صداوسیمای ما در تمام دنیا به لحاظ کمیت کارمندانش اول است اما به عقیده من از لحاظ تولیدات در آخر است، به همین دلیل اگر هم برنامه خوبی در تلویزیون ساخته می‌شود سریع تکلیفش در صداوسیما مشخص می‌شود و در نهایت از تلویزیون حذف می‌شود.»

۲۴۵۲۴۵