پشت پرده لبنیات سمی/ توضیحات کارشناس جنجال آفرین

کیانوش جهانپور، در ارتباط با طرح ادعایی مبنی بر وجود سم آفلاتوکسین در عمده‌ی مواد لبنی در کشور، گفت: متاسفانه این شیوه ورود موضوع درست نیست و ظاهراً هم این رفتار نادرست باب شده است. موضوع آفلاتوکسین در مواد غذایی موضوعی جهانی است، حداقل چهار دهه نقل محافل علمی و فنی است و بررسی روند آن در ایران نشان می‌دهد در همه سال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است. متاسفانه هر از گاهی افرادی بدون اشاره به مقدمه و موخره، مطالبی را مطرح می‌کنند که نه تنها کمکی به ارتقای سلامت و سواد سلامت جامعه نمی‌کند بلکه به تشویش اذهان هم می‌انجامد.
وی افزود: آفلاتوکسین موضوعی است که سال‌ها است محل تمرکز و توجه سازمان بهداشت جهانی، فائو، نظام سلامت و نهادهای نظارتی کشور بوده و موضوع جدیدی نیست.
جهانپور، با عنوان این مطلب که آفلاتوکسین یک معضل در مواد غذایی به ویژه لبنیات، خشکبار و فرآورده‌های گیاهی است، ادامه داد: کشورهای مختلف حد مجاز متفاوتی برای آن در مواد غذایی دارند و استانداردهای ایران عموماً در حد استانداردهای ایالات متحده تعریف شده است. البته استانداردهای اروپایی سخت گیرانه تر است. در همه سال‌های اخیر تلاش شده است میزان آفلاتوکسین در محصولات غذایی کاهش یابد و حتی مروری بر مطالعات نشان می‌دهد این میزان در مواد غذایی از جمله لبنیات تولید داخل روند کاهشی داشته است.
وی گفت: مسوولین فنی، واحدهای کنترل کیفیت و سازمان غذا و دارو در این زمینه کوشش فراوانی داشته‌اند و از این نظر محصولات غذایی بسته بندی و تولیدی صنایع غذایی و لبنی به مراتب وضعیت بهتری از محصولات فله‌ای و عرضه سنتی دارند. بسیاری از محصولات غذایی و لبنی ما با پاس کردن همین استانداردها به خارج از کشور صادر می‌شود، البته کسی مدعی حذف آفلاتوکسین نیست. لکن طرح موضوع به صورت یک جانبه آن هم به گونه‌ای که این معضل خاص محصولات غذایی داخلی است و گویی بلایی یک شبه نازل شده بدون اشاره به سوابق و وضعیت سایر کشورها، قطعاً رفتار اطلاع رسانی درستی نیست.
سخنگوی سازمان غذا و دارو، افزود: مطالعات در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که ۷ تا ۸۴ درصد آلودگی محصولات لبنی و فرآورده‌های گیاهی بسته به زمان و فصل نمونه گیری به آفلاتوکسین گزارش شده است. این شاخص در ژاپن تا ۱۴ درصد و در ترکیه بیش از ۱۲/۴ درصد گزارش شده است، مضافاً اینکه استاندارد حد مجاز آفلاتوکسین در کشورهای مختلف در محصولات مختلف متفاوت است.
وی تاکید کرد: در هر حال سازمان غذا و دارو در این زمینه تلاش لازم را داشته و البته کاهش آلودگی به آفلاتوکسین مستلزم ورود جدی و مشارکت بین بخشی سایر نهادهای متولی تولید غذا و محصولات کشاورزی و دامی و ساماندهی و شناسه دار شدن مزارع و حلقه‌های اولیه زنجیره تولید است، مضافاً اینکه امروزه تکنیک‌های حذف یا کاهش آفلاتوکسین در فرآیند تولید نیز به مرحله صنعتی شدن رسیده و چشم انداز مثبتی در این زمینه فراروی صنایع غذایی متصور است.
در همین حال، بهادر حاجی محمدی که چنین ادعایی را در برنامه‌ زنده تلویزیونی مطرح کرده بود، با ارائه توضیحاتی عنوان داشته که از صحبت‌های او برداشت نادرست صورت گرفته است.
وی گفته است؛ پیرو شرکت بنده در برنامه تلویزیونی سلام صبح بخیر شبکه ۳ سیما در تاریخ ۲۸ دی ماه ۹۸، در برخی از رسانه‌ها به غلط اینگونه تفسیر شد که تمامی شیرهای تولیدی در کشور سمی هستند و نباید مصرف شوند. حال آنکه قطعاً چنین چیزی صحیح نیست و بنده نیز چنین منظوری نداشته‌ام. همانطور که سخنگوی سازمان غذا دارو اعلام کرد، تلاش مسئولان برای کاهش سم آفلاتوکسین در شیرها سال‌ها در حال انجام و این مقدار در سال‌های اخیر به شدت کاهش پیدا کرده و به پایین‌تر از حدود مجاز رسیده است.
حاجی محمدی عنوان داشته است؛ ارقامی که در خصوص آلودگی شیرها در چند شهر اعلام شد مربوط به نتایج چند پایان نامه و طرح تحقیقاتی علمی منتشر شده در دانشگاه‌های کشور در سالیان گذشته بوده و به معنی تعمیم پذیری به تمامی شیرها نیست. مسئولیت صحت و سقم این داده‌ها با آن محققان است. البته مطالعات قبلی صرفاً مطالعات اولیه بوده و نتیجه گیری دقیق نیاز به مطالعات ثانویه دارد که باید در آینده انجام شود.
وی گفته است؛ مصاحبه اینجانب با این هدف عنوان شد که تلاش برای حذف کامل این سم در لبنیات جدی تر دنبال شود. خوشبختانه با بازرسی‌های انجام شده توسط سازمان دامپزشکی و سازمان غذا دارو در حال حاضر آلودگی معناداری در شیر و فرآورده‌های لبنی وجود ندارد و لذا جای نگرانی برای مصرف لبنیات و سبزیجات وجود ندارد.