سازمان صداوسیما در طول فعالیت خود بر اساس چهارچوب ذهنی مدیرانش کار کرده و هیچگاه به نهاد یا دستگاهی پاسخگو نبوده است. به نوعی این سازمان نهادی حاکمیتی به شمار می‌آید که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به طور صریح درباره نحوه نظارت بر آن توضیح داده نشده است. البته شورای نظارت بر صداوسیما که از سه قوه مقننه، قضائیه و مجریه نمایندگانی در آن حضور دارند، وظیفه نظارت بر این رسانه را برعهده دارد اما درست این است که این رسانه تاکنون هرگز به هیچ نهادی پاسخگو نبوده است. باتوجه به بحران‌های مختلفی که بعضا با پخش برنامه‌هایی از صداوسیما در جامعه به وجود آمده است، امروز دیگر پاسخگویی این سازمان به نهادی همچون مجلس شورای اسلامی امری لازم به شمار می‌آید. امری که نیازمند قانون‌گذاری‌های جدید است.
طرح نظارت بر خط مشی صداوسیما در نوبت صحن استاحمد مازنی (نماینده مردم تهران در مجلس) درباره لزوم قانونی که صداوسیما را ملزم به پاسخگویی در مجلس کند، به ایلنا گفت: طبق قانون اساسی همه دستگاه‌ها و نهادها باید به مجلس پاسخگو باشند اما یک دریافت سلیقه‌ای از برخی اصول قانون اساسی هست که هنوز به آن ارجاع می‌شود که نه تنها نظارت مجلس، بلکه حتی قانون‌گذاری برای دستگاه‌هایی از این دست را هم برنمی‌تابد. به عنوان نمونه ما سال گذشته طرح نظارت بر خط مشی صداوسیما را تهیه کردیم که اکنون در نوبت صحن است اما در یکی از جلسات هیات نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی در مجمع تشخیص مصلحت نظام، به یک بند از سیاست‌های کلی استناد می‌کردند و می‌گفتند چون رئیس صداوسیما را مقام رهبری تعیین می‌کند، بنابراین مجلس نمی‌تواند برای رئیس این سازمان شرح وظیفه تعیین کند.
می‌خواهند مجلس قانونی برای صداوسیما وضع نکند
وی ادامه داد: در رابطه با بحث نظارت هم باید بگویم که دوستان حتی قانون‌گذاری را برنتابیده و به دنبال راه‌هایی هستند که مجلس هیچ قانونی برای صداوسیما وضع نکند که این امر بسیار بدی است. اساسا در قانون اساسی ما تشریح شده که اداره نظارت و خط مشی صداوسیما را قانون تعیین می‌کند که به معنای این بوده که در واقع مجلس تعیین می‌کند. مجلس هم قانون را برای رئیس صداوسیما و مجمع زیر نظر آن مشخص می‌کند. فکر می‌کنم کوتاه آمدن در این زمینه‌ها حتما عواقب خطرناکی برای کشور دارد.
بیشترین تقصیر گردن شورای نظارت بر صداوسیماست
اکنون صداوسیما بر این شورا نظارت می‌کند!
مازنی در ادامه بیان کرد: درباره این مورد خاص نیز باید بگویم که بیشترین قصور و تقصیر مربوط به شورای نظارت بر صداوسیما بوده که دو نفر از مجلس، دو نفر از طرف قوه قضائیه و دو نفر از قوه مجریه در آن عضو هستند. طبق قانون اساسی این شش نفر مسئول نظارت بر صداوسیما هستند اما متاسفانه ما تا به حال حداقل از دوستان مجلس گزارشی نداشتیم که کجا و چگونه نظارت کرده‌اند؟ نظارت آنها عملا برعکس است. یعنی صداوسیما بر آنها نظارت می‌کند تا اینکه آنها بخواهند به صداوسیما نظارت کنند.
در صداوسیما مدیریت مجمع‌الجزایری حاکم است
این نماینده مجلس دهم درباره رویکرد صداوسیما پس از شهادت سردار سلیمانی و حادثه سقوط هواپیما که مورد نقد کارشناسان بسیاری قرار گرفته است، اظهار داشت: به نوعی در صداوسیما یک مدیریت مجمع‌الجزایری حاکم است. در این رسانه هر شبکه سیاست خاص خودش را اعمال می‌کند. به این ترتیب گاه تهیه‌کننده، نویسنده و مجری برنامه را به شکلی اداره می‌کنند که مواردی رخ می‌دهد مانند اینکه مهمان برنامه توهینی می‌کند و مجری یا با او همراهی کرده یا سکوت می‌کند و بعد هم خیلی راحت صداوسیما اعلام می‌کند که مسئولیت اظهارنظرهای برنامه زنده برعهده مهمان و گوینده است.
مدیریت صداوسیما توانایی مدیریت این سازمان را ندارد
وی با بیان اینکه متاسفانه بعضا شاهد وقوع اتفاقاتی از این دست هستیم، افزود: برخورد مدیریت صداوسیما که با این ادبیات با مسائل سازمانش روبه‌رو می‌شود، اینطور به نظر می‌رساند که ایشان قدرتِ مدیریت سازمان عریض و طویل رسانه ملی را ندارد. به عنوان نماینده مجلس بارها این موضوع را تذکر داده‌ام اما متاسفانه در این جهت کار اجرایی انجام نشده است. به نوعی برنامه‌ها در جهت خلاف منافع، وحدت و انتظام ملی و خلاف دیدگاه‌ها و نظریات مقام معظم رهبری است. به شخصه انتظار اقدامی اساسی در این زمینه را دارم تا به این ترتیب صداوسیما نسبت به مسائل مختلف پاسخگو شود. به صورت مشخص درخواست من این بوده که رئیس محترم مجلس این طرح ما که در رابطه با صداوسیما بوده و مدتی است در نوبت صحن است را زودتر در الویت قرار دهد تا ما تا پایان مجلس دهم بتوانیم آن را تبدیل به قانون کنیم چراکه تصویب این قانون می‌تواند مدیریت صداوسیما را تا حدود زیادی از این بلبشو و از این حالت مجمع‌الجزایری خارج کند.
مازنی همچنین در رابطه با عدم قبول مسئولیت صداوسیما در قبال صحبت‌هایی که در آن مطرح می‌شود، گفت: این واکنش صداوسیما قابل پذیرش نیست. به عنوان مثال صداوسیما آقای کرباسچی را به عنوان مهمان در یکی از شبکه‌ها دعوت می‌کند و در اتاق گریم اعلام می‌کند که گفته‌اند شما برنامه نداشته باشید یا خود بنده برای برنامه‌ای در ساعت ۲۱ تا ۲۲ دعوت شده بودم که ساعت ۱۹:۳۰ تماس گرفتند و گفتند که به ما گفته‌اند شما نیایید یا مثلا نماینده‌ای را به برنامه دعوت می‌کنند و چون آن فرد کاندیدای نمایندگی مجلس بعدی است، او را به صورت شطرنجی نشان داده و صدایش را تغییر می‌دهند! بعد هم می‌گویند که از خودشان اجازه گرفتیم که این کار را انجام دهیم؛ در صورتی که اصلا اینطور نبوده است.
این نماینده مجلس در پایان گفت: اما همین صداوسیما یک کاندیدا از یک طیف خاص را دعوت کرده و این کاندیدا هم به وقیح‌ترین شکل ممکن به شخصیت‌های محترم کشور فحاشی می‌کند. بعد روابط عمومی صداوسیما هم اعلام می‌کند که ما بارها گفتیم که کاندیداها را نیاورید. چطور می‌شود که برخی شطرنجی شده یا اصلا و اساسا دعوت نمی‌شوند یا بعد از دعوت برگشت داده می‌شوند اما بعضی دیگر را به این شکل می‌آورید و این اهانت‌ها را هم انجام می‌دهند. اساسا در این سازمان سیاست یک بام و دو هوا، مدیریت از هم گسیخته و رها شده‌ای حاکم بوده که به نحوی باید روی آن نظارت صورت گیرد. اگر در شرایط سخت کنونی که ما در عرصه داخلی و بین‌المللی با آن مواجه هستیم، رسانه ملی مدیریت منسجم نداشته باشد، کشور با آسیب مواجه می‌شود.
ارائه طرحی در مجلس برای اداره صداوسیما به صورت هیات امنایی
فاطمه ذوالقدر (سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس) نیز در گفتگو با ایلنا، در رابطه با لزوم نظارت بر عملکرد سازمان صداوسیما گفت: در کمیسیون فرهنگی طرحی را مبنی بر نظارت بر صداوسیما ارائه دادیم که در دستور کار مجلس قرار دارد ولی چون اکنون بحث بودجه مطرح است، شاید سال آینده به آن پرداخته شود. خیلی از مسائل در آنجا مشخص شده و موادی در این طرح آمده که مشخص می‌کند آنجا به صورت هیات امنایی اداره شود و همچنین نظارت بیشتری بر سازمان صداوسیما اعمال شود.
وی ادامه داد: اگر این طرح بررسی شود، پیشنهاداتی در آن مطرح شده که هم روی نظارت بیشتر از صداوسیما تاکید می‌کند و هم به این مسئله پرداخته که اگر مورد و تخلفی در صداوسیما مطرح شد، مجلس بیشتر به آن بپردازد. اکنون ما دو عضو ناظر در شورای نظارت بر سازمان صداوسیما داریم که قطعا اگر مجلس نقطه نظر و یا اعتراضی در این زمینه داشته باشد، دو ناظر ما از طرف کمیسیون فرهنگی در جلسات شرکت کرده و مسائل را مطرح می‌کنند اما طرح تازه مجلس قطعا اعمال نظارت‌ها را بیشتر خواهد کرد.
بارها به صداوسیما تذکر دادیم به همه جناح‌ها به یک صورت نگاه کند
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس در رابطه با عدم پاسخگویی صداوسیما به هیچ دستگاهی، اظهار داشت: به نوعی آنها بر اساس آیین‌نامه و اساسنامه‌ای که صداوسیما دارد، عمل می‌کنند. در طرحی که به کمیسیون فرهنگی ارائه دادیم، هدف این بوده که مقداری نظارت‌ها بر صداوسیما را بیشتر کنیم. البته ما نمی‌گوییم طرح بی‌عیب و ایرادی است ولی حداقلی است که می‌شود با آن کارها را پیش برد.
ذوالقدر همچنین درباره رویکرد مجلس به واکنش‌های جامعه به برخی اظهارات کارشناسان در برنامه‌های تلویزیونی و جانبگرایی صداوسیما در امکانی که برای صحبت‌های یک جناح خاص ایجاد می‌کند، توضیح داد: بارها مسائل مختلف در رابطه با این موضوعات را در مجلس مطرح کرده و تذکر داده‌ایم که اعمال سلیقه نشود و به همه جناح‌ها به یک صورت نگاه شود. حال اگر اکنون دم انتخابات است و قرار بوده که تریبونی به یک گروه داده شود، به طرف دیگر هم این امکان داده شود. همه این موارد را اعلام کردیم و مجلس و نمایندگان با این مسئله موافق هستند که صداوسیما به عنوان یک رسانه ملی باید بی‌طرف باشد و به همه قشرها و گروه‌ها فرصت اظهارنظر را بدهد.
نظارت بر کل مسائل صداوسیما باید قوی‌تر باشد
احمد سالک کاشانی (نائب رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس) در رابطه با رویکرد وحدت‌شکن صداوسیما در موارد گوناگون اظهار داشت: قانون نظارت بر صداوسیما دقیقا مشخص بوده و از قوه قضائیه، قوه مجریه و قوه مقننه افرادی بر کل اعمال صداوسیما ناظر هستند. این مثابه قانونی دارد و قضیه کاملا روشن است. بنابراین هیات ناظر بر صداوسیما هستند که در رابطه با آن اظهارنظر می‌کنند. تا حالا یکی دو بار گزارشی به مجلس و کمیسیون ارائه دادند و در سطح عمومی نیز آن را مطرح کرده‌اند اما به هر حال نظارت آنها بر کل مسائل صداوسیما باید قوی‌تر باشد که این نکته اصلی در این موضوع بوده و حتی نسبت به بسیاری از مسائل روز قابل توجه هم باید باشد.
در داخل و خارج افرادی تلاش می‌کنند که وحدت در جامعه شکسته شود
نائب رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس ضمن تاکید بر اینکه لزوم وحدت امت ما حول محور خون شهیدانی همچون حاج قاسم سلیمانی و شهدای حادثه هواپیما بر کسی مخفی نیست، اظهار داشت: مسئله روشن است. اکنون ما شاهدیم که دیگران چه در داخل و چه در خارج در حال تلاش هستند که وحدت در جامعه شکسته شود.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا تولید برنامه‌هایی که به افراد جامعه توهین کند، عاملی برای دو قطبی کردن جامعه نیست، اظهار داشت: اگر واقعا رفتارهایی به این صورت شکل گرفته، نباید باشد. هر دوی این رفتارها غلط است هم رویکرد کنونی هنرمندان و هم رفتار صداوسیما.
سالک کاشانی همچنین در رابطه با ارائه طرحی از سوی مجلس که صداوسیما را ملزم به پاسخگویی به مجلس کند، گفت: این چیزی نیست که بحث الزام داشته باشد؛ بحثی است که کمیسیون مربوطه آن ناظر بر این مسئله بوده و در رابطه با مسائلی از این دست سوال می‌کند. تا به حال چندین جلسه آقای علی‌عسگری به کمیسیون آمده و ما از ایشان در رابطه با مسائل مختلف سوال کرده‌ایم. این روال معمولی مجلس است اما اینکه الزام شود، خود دستگاه‌های نظارتی این مسئله را دارند، هم دیوان محاسبات و هم دستگاه‌های دیگر در این زمینه کار می‌کنند.
