کفش آهنی برای دریافت ارز دولتی

 وارد‌کنندگان تجهیزات پزشکی در حالی از شرایط دریافت ارز دولتی گله‌ دارند که هفته گذشته وزیر بهداشت، گفته بود: «در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی، هیچ مشکلی در تأمین ارز مورد نیاز نداریم و باید مراقبت کنیم که ارز به موارد مورد نیاز و افراد دارای صلاحیت اختصاص پیدا کند» غلامرضا اصغری، رئیس سازمان غذا و دارو، نیز دو روز پیش از افزایش 30 درصدی حد اعتبار ارزی و ریالی شرکت‌های دارو و تجهیزات پزشکی براساس مصوبه ستاد ویژه اقتصادی دولت خبر داد و درباره بهبود شرایط اقتصادی شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده دارو و تجهیزات پزشکی کشور گفت: «براساس مصوبه این ستاد به‌منظور افزایش نقدینگی شرکت‌های داروسازی و تجهیزات پزشکی کشور برای خرید مواد اولیه، داروی ساخته شده و تجهیزات پزشکی حد اعتبار ریالی و ارزی شرکت‌های دارو و تجهیزات پزشکی در بانک‌ها به میزان ٣٠ درصد بیش از حد اعتباری سال ١٣٩٦ افزایش پیدا می‌کند». با‌این‌حال، برخی از وارد‌کنندگان تجهیزات پزشکی به وضعیت موجود خوش‌بین نیستند و از شرایط دریافت ارز دولتی گله‌مندند.
محمدی، یکی از وارد‌کنندگان تجهیزات پزشکی، دراین‌باره به «شرق» می‌گوید: «تا همین امروز که برای دریافت ارز به بانک مراجعه کردم، نتوانستم ارز دولتی دریافت کنم. شرکت ما وارد‌کننده کیت‌های آزمایشگاهی است و شرکت‌های تولید‌کننده دارو برای تشخیص آلودگی و میکروب در تولیداتشان به این کیت‌ها نیاز دارند. مراکز رویان نیز برای تشخیص اختلالات ژنتیکی جنین، نوع دیگری از این کیت‌ها را استفاده می‌کنند. متأسفانه سال گذشته آخرین کالای خود را وارد کردیم و پس از آن به‌دلیل مشکلات اقتصادی و ارزی کشور دیگر قادر به واردات این کالا نشدیم و پول شرکتی خارجی را که محصولات آن را وارد می‌کردیم، نتوانستیم تا به امروز پرداخت کنیم. امروز در بانک به من گفتند به دلیل اینکه پیش از این در سامانه جامع تجارت نوع پرداخت را غیربانکی اعلام کرده‌ام، ارز دولتی به من تعلق نمی‌‌گیرد و گفتند ارز آزاد خریداری کنم؛ مگر چنین چیزی ممکن است، با دلار چهار هزار کالایم را به فروش رسانده‌ام، حالا با دلار هشت‌هزار تومانی پول کالایم را به کمپانی پرداخت کنم؟» به گفته این وارد‌کننده کالاهای پزشکی، این کیت‌ها معادل داخلی ندارند و فقط سه، چهار کمپانی در دنیا آن را تولید می‌کنند. او دراین‌باره می‌افزاید: «برخی از داروهای تولید داخل به دلیل کمبود همین کیت‌هاست که تولیدشان دچار مشکل شده است. هنگامی‌که وارد‌کنندگان نتوانند کیت‌ها را به شرکت‌های تولید دارو تحویل دهند، آنها چطور می‌توانند تولیداتشان را آزمایش کنند؟ همچنین ممکن است داروی آلوده تولید کنند. نزدیک به یک سال است شرکت به‌دلیل نبود نقدینگی نتوانسته کیت‌‌ها را وارد کند؛ از یک‌سو ارز دولتی دریافت نکرده‌ایم و از سوی دیگر بیمارستان‌ها نزدیک به سه سال است پول ما را پرداخت نکرده‌اند».
کدام شرکت‌ها ارز دولتی دریافت کردند؟
این وارد‌کننده با بیان اینکه تعداد کمی از شرکت‌ها موفق به دریافت ارز دولتی شده‌‌‌‌اند، می‌افزاید: «شرکت‌هایی که ارز دولتی دریافت کرده‌‌اند، مسیری طولانی برای این کار طی کرده‌اند. گاهی آن‌قدر شرایط را سخت می‌کنند که آدم از گرفتن پول پشیمان می‌شود. از طرفی دیگر، عده‌ای کمتر از یک ماه موفق به دریافت 26‌میلیون یورو ارز دولتی برای واردات گوشی می‌شوند! برای من جای سؤال است چطور می‌شود به ما که تجهیزات پزشکی وارد می‌کنیم به‌راحتی ارز دولتی تعلق نگیرد -درحالی‌که اگر این کیت‌ها وارد نشود تولیدکنندگان دارو دچار مشکل می‌شوند-، اما به وارد‌کننده گوشی به‌راحتی ارز دولتی بدهند؟»
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو می‌گوید: «در حوزه دارو، ملزومات، تجهیزات مصرفی پزشکی و مواد اولیه دارویی حدود 3.5 ‌میلیارد دلار از دولت قول قطعی ارز دولتی گرفته‌ایم، تا جایی که اطلاع دارم تاکنون ۳۰۰‌میلیون دلار گشایش اعتبار شده و ۵۰۰‌میلیون دلار ثبت سفارش نیز در حال انجام است. درحال‌حاضر اگر به سامانه اطلاعاتی سازمان غذا و دارو به آدرس Irc.fda.gov.ir مراجعه کنید، می‌بینید که شرکت واردکننده تک‌تک داروها و ملزومات پزشکی مشخص است».
بااین‌حال به اعتقاد برخی از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ارز دولتی مختص به دارو و تجهیزات پزشکی وارد مسیر دیگری شده است. محمدحسین قربانی، یکی از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در مصاحبه‌ای با صداوسیما گفت «ما وقتی با کمبود اقلام در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی مواجه شدیم، متوجه شدیم که ثبت سفارش‌های انجام‌شده وارد بازار نشده است و این به یک چالش جدی برای ما تبدیل شد. یکی از موضوعاتی که در دولت در نظر گرفته نشده بود، این است که هر کسی ثبت سفارش برای واردات انجام داده، در قالب دو بخش سه‌هزار‌و ۸۰۰ تومانی و چهار‌هزار‌و ۲۰۰ تومانی ارز دریافت کرده و هیچ‌گونه نظارتی برای واردات محصولات مد نظر انجام نشده است».
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس افزود: کسانی که ارز دولتی دریافت کرده‌اند؛ یا به‌طورکلی ارز را در مسیر دیگری برده‌اند یا محصولاتی که وارد کرده‌اند، به قیمت بازار آزاد به فروش می‌رسانند. به‌همین‌خاطر ما از مسئولان وزارت بهداشت خواسته‌ایم تا گزارشی جامع ارائه دهند تا مشخص شود این ارز دولتی که بیت‌المال است و باید برای امور سلامت صرف شود، در چه مسیری هزینه شده و به کجا رفته است. پس از آنکه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اسامی دریافت‌کنندگان ارز دولتی برای واردات گوشی تلفن همراه را منتشر کرد، موجی از واکنش‌ها به فساد و رانت را به راه انداخت. این حرکت که مورد توجه و تقدیر فعالان اقتصادی و بخش‌ خصوصی قرار گرفت، مطالبه‌ای عمومی را از دولت به راه انداخت که در یک حرکت همراه و حمایتی از این اقدام، دولتمردان در هر وزارتخانه‌ای، اسامی دریافت‌کنندگان ارز دولتی را اعلام کنند.  در همین حین ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، در گفت‌وگو با ایلنا در پاسخ به این سؤال که آیا وزارت بهداشت تصمیم دارد مانند وزارت ارتباطات فهرست شرکت‌هایی را که با ارز دولتی کالا وارد کشور می‌کنند، معرفی کند یا خیر، گفت «وزیر بهداشت اعلام کرده است که باید در‌این‌باره شفاف‌سازی صورت گیرد و این شفاف‌سازی به این صورت است که مردم قیمت دقیق داروها را با درج روی بسته‌بندی‌ها متوجه شوند. تجهیزات پزشکی باید فقط در بیمارستان‌ها عرضه شود؛ یعنی بیمار نباید برای خرید تجهیزات پزشکی به خارج از بیمارستان مراجعه کند. به‌همین‌دلیل فهرست تمام شرکت‌هایی را که در‌این‌باره ارز دولتی می‌گیرند، به بیمارستان ارسال کرده‌ایم و بیمارستان‌ها می‌دانند که شرکت‌ها چه میزان ارز دولتی و برای چه تجهیزاتی دریافت کرده‌اند».
عودت حواله‌ها
یکی دیگر از وارد‌کنندگان تجهیزات پزشکی که وارد‌کننده بالابر‌های پنوماتیک بیمارستانی است، با بیان اینکه واردات تجهیزات ما در گروه سه گمرک قرار گرفته است، می‌گوید «در گروه سه واردات گمرک، دولت هیچ تعهدی برای تأمین ارز آن ندارد و وارد‌کننده خود باید ارز مورد نیازش را به صورت آزاد تأمین کند؛ درحالی‌که این کالا بخشی از تأسیسات بیمارستانی است، آن را در گروه سه و جزء کالاهای صنعتی تعریف کرده‌اند. درحال‌حاضر در تلاشیم با مدارک مسئولان را مجاب کنیم کالایی را که ما وارد می‌کنیم؛ مانند بنز و بی‌ام‌و یا گوشی اپل نیست و جزء ملزومات ساخت بیمارستان است.
او درباره لزوم این بالابر‌ها در بیمارستان می‌افزاید «این سیستم تحت فشار هوا و نمونه آزمایش دارو یا هر چیز دیگری را از یک ایستگاه به ایستگاه دیگری انتقال می‌دهد؛ مثلا نمونه خون در طبقه 10 بیمارستان گرفته شود و بخواهند آن را به طبقه منفی دو بیمارستان برسانند، در چند ثانیه می‌توان آن را منتقل کرد؛ درحالی‌که شاید یک نیروی انسانی بین سه تا پنج دقیقه آن را منتقل کنند و این روی کیفیت آزمایش تأثیر می‌گذارد و خون کیفیت اولیه را ندارد. این سیستم با سرعت بالایی و لاین اختصاصی که برای انتقال نمونه‌گیر‌ی‌ها و دارو دارد، هم امنیت را بالا می‌برد، هم کیفیت اندازه‌گیری و آزمایش را افزایش می‌دهد. در کشور‌های پیشرفته بدون آن بیمارستان مجوز ساخت نمی‌گیرد و جزء ملزومات و تأسیسات اصلی بیمارستان است. شرکت ما تجهیزات آن را از آلمان خریداری و براساس ساختمان بیمارستان سیستمی برای بیمارستان طراحی و در بیمارستان نصب می‌کند؛ اما به دلیل اینکه این کالا در ردیف آسانسور‌ها قرار گرفته، ما نمی‌توانیم آن را وارد کنیم».