در ایران نیز از همان زمان هر ساله برنامه های متنوع آموزشی برای عموم، مادران باردار و پرسنل بهداشتی در مانی ارایه می شود. نام گذاری چهارم خردادماه (۲۵ ماه می) به عنوان روز جهانی تیروئید، فرصتی ایجاد کرده تا با آموزش و اطلاعرسانی، عموم جامعه با اهمیت عملکرد این غده، بیماریهای مرتبط با آن و راههای پیشگیری و درمان این بیماریها آشنا شده و اقدامات لازم را جهت حفظ سلامت خود انجام دهند.
غدۀ تیروئید یکی از غدد درون ریز بدن میباشد که هورمونهای ساخته شده توسط آن بر عملکرد تمام سلولهای بدن تاثیر میگذارد. کمکاری یا پرکاری غده تیروئید موجب اختلال در عملکرد بدن شده و مشکلاتی برای افراد ایجاد میکند. عملکرد غده تیروئید به ویژه در دوران نوزادی و کودکی که رشد مغزی و جسمی با سرعت بالایی انجام میگیرد حیاتی بوده و اختلال در عملکرد غدۀ تیروئید در این دوره میتواند موجب بروز عوارض جبرانناپذیر مغزی و جسمی در فرد شود.
باتوجه به اینکه یکی از مهم ترین بیماریهای مربوط به تیروئید و از علل مهم عقب ماندگی ذهنی در نوزادان، کم کاری تیروئید بدو تولد است؛ غربالگری کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان از سال 1384 تاکنون در کشور، در شبکه های بهداشتی درمانی ادغام و کلیه معاونت های بهداشتی دانشگاههای علوم پزشکی ملزم به اجرای آن شدند.
این برنامه یکی از موفق ترین برنامه های بهداشتی می باشد که در مدت کمتر از دو سال، به پوشش بالای ۹۰ درصد در کشور رسید. در حال حاضر، در دانشگاه علوم پزشکی گلستان ، سالانه بیش از ۳۰ هزار نوزاد سه تا پنج روزه، به منظور شناسایی بیماری کم کاری تیروئید بدو تولد، غربالگری شده و از این میان، بیماران شناسایی شده، تحت مراقبت و درمان تا سه سالگی، قرار می گیرند.
لزوم تشخیص به موقع این بیماری از آن روی اهمیت دارد که سال های اول عمر، زمان تکامل مغز کودک بوده و تکامل طبیعی مغز وابسته به هورمون های تیروئید است. این بیماری در بدو تولد به ندرت علائم دارد و در صورت تشخیص می توان از عوارض برگشت ناپذیر و غیرقابل جبران آن جلوگیری کرد.
کم کاری تیرویید نوزادان در کشور ما شایع است و تنها روش برای تشخیص زودرس آن، انجام غربالگری نوزادان در روز های ۳ تا ۵ تولد است. تنها با استفاده از چند قطره خون نوزاد می توان بیماری کم کاری تیروئید را تشخیص داد. تشخیص زود هنگام و درمان به موقع این بیماری می تواند از عوارض جبران ناپذیر بیماری کم کاری تیروئید نوزادان مانند عقب ماندگی ذهنی، کاهش شنوایی، کوتاه قدی، افت تحصیلی جلوگیری کند. درمان نوزادان مبتلا به كم كاري تيروئيد به سادگي با استفاده از مصرف منظم دارو امكانپذير است و همه والدین باید در روزهای ۳ تا ۵ بعد از تولد با مراجعه به نزدیکترین مراکز غربالگری مستقر در مرکز خدمات جامع سلامت از سلامت نوزاد خود مطمئن شوند.
روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان
