رویداد ایران: بیش از یک دهه است که راهبرد و شعار سال بر مسائل اقتصادی با رویکرد رونق تولید تاکید دارد و بخش معدن بهعنوان یکی از مهمترین بخشهای تولید کشور، به دلیل قرارگرفتن در حلقه ابتدایی زنجیره ارزش بسیاری از تولیدات صنعتی اهمیت ویژهای دارد. بر اساس آمار سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، با اقدامات جدید و آنالیزهای بهروز امروزه بیش از ۸۰ نوع ماده معدنی از جمله سنگآهک، سنگآهن، کروم، منگنز، مس، طلا، سرب و روی و... وجود دارند که از ظرفیتهای مهم کشور محسوب میشوند.
ایران در منطقهای واقع شده که کشورهای اطراف آن مانند ترکیه، عربستان و کشورهای حوزه خلیجفارس باتوجهبه آهنگ رشد و توسعه اقتصادی به منابع معدنی نیاز دارند و این در حالی است که این کشورها از نظر ذخایر معدنی بسیار فقیر هستند، حتی این کشورها در صنایعی مانند فولاد سرمایهگذاری هم کردهاند؛ اما مواد اولیه آنها وارداتی است و ایران میتواند منبع خوبی برای تأمین نیازهای این کشورها که بهسرعت در حال افزایش است، محسوب شود. ایران با ۱۸ درصد منابع گاز و ۹ درصد منابع نفت در بین کشورهای معدنی دنیا موقعیت منحصربهفردی برای تأمین انرژی فعالیتهای معدنی بهخصوص در فراوری و فلزات دارد و قیمت انرژی در ایران باتوجهبه منابع عمده تا ۵۰ درصد قیمت جهانی است و این موقعیت شرایطی را فراهم میکند که شرکتهای بزرگ کل عملیات مرتبط با معدن را از استخراج، صنایع تولید فلزات بهخصوص فولاد در ایران با قیمت تمام شده مناسب انجام دهند و به بازارهای نزدیک منطقه صادر کنند.
به اعتقاد کارشناسان ایران، از نظر حجم ذخایر قطعی و بالقوه، وجود زیربناهای مناسب، وجود بازار مناسب مصرف در ایران و کشورهای منطقه، قیمت مناسب انرژی، دسترسی به آبهای آزاد و نیروی انسانی متخصص و تحصیلکرده بخش معدن بهعنوان یکی از کشورهای بسیار شاخص برای سرمایهگذاری شرکتهای بزرگ معدنی شناخته میشود و در یک جمله ایران، بهشت سرمایهگذاری معدنی و دروازه معادن غرب آسیا شناخته خواهد شد.
بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده توسط سازمان ایمیدرو، هماکنون ایران با داشتن بیش از ۳۰ میلیارد تن ذخایر کشف شده و همین حدود ذخایر بالقوه به لحاظ ذخایر معدنی، در جایگاه ۱۵ جهان قرار دارد و طبق اکتشافات معدنی انجام شده رتبه نخست خاورمیانه و سوم آسیا در اختیار کشور است که ارزشی بالغ بر ۸۰۰ میلیارد دلار دارند. برآوردها حاکی از این است که با اکتشافهای جدید این رقم تا هزار و ۴۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد. تعداد کل معادن کشور در سال ۱۴۰۱، معادل با ۱۰ هزار و ۱۸۵ معدن بوده که از این تعداد شش هزار و ۸۶۱ معدن فعال و سه هزار و ۳۰۹ معدن غیرفعال است. از سوی دیگر ایران با در اختیار داشتن ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تن ذخیره سنگآهن خام بهعنوان دهمین کشور در فهرست ۱۰ کشور برتر دارای ذخایر این ماده معدنی در جهان قرار دارد.
همچنین بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده، فولاد ایران با رشد 3.9 درصدی تولید در نوامبر ۲۰۲۲ را ثبت کرد. این رشد در حالی رخ داد که کل تولید فولاد جهان در این ماه 3.7 درصد و تولید فولاد آمریکا 10.5 درصد کاهش یافته بود. تولید فولاد ایران در این ماه، از آلمان که بزرگترین اقتصاد اروپا محسوب میشود و همچنین از تولید فولاد برزیل و ترکیه بیشتر بوده است. تولید فولاد آلمان در نوامبر امسال 17.9 درصد کاهش یافته و به 2.8 میلیون تن رسیده است. تولید فولاد برزیل نیز در این ماه 16.3 درصد کاهش یافته و به 2.6 میلیون تن رسیده است. ترکیه نیز 2.4 میلیون تن فولاد در ماه نوامبر تولید کرده که این رقم با افت 30.7 درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل مواجه شده است. تنها چین، هند و ایران با افزایش تولید فولاد در نوامبر ۲۰۲۲ مواجه شدهاند. تولید فولاد چین با رشد 7.3 درصدی به 74.5 میلیون تن و تولید فولاد هند با رشد 5.7 درصدی به 10.4 میلیون تن رسیده است.
شواهد آماری، حاکی از فراوانی ذخایر معدنی ایران و توان بالقوه بالای این صنعت در اقتصاد کشور دارد و باتوجهبه سند چشمانداز ۱۴۰۴ و تولید ۷۰۰ میلیون تن ماده معدنی، توجه ویژه به بخش معدن و صنایع معدنی بهعنوان یک صنعت خودکفا (معدن بهجای نفت) میتواند نقش موثری در رشد اقتصادی کشور داشته باشد.