احتمال تشدید جنگ در سایه ارسال مهمات به اوکراین

نویسنده:  Geoffrey Roberts
 از روز اول جنگ در اوکراین، قوی‌ترین استدلال علیه مداخله غرب در درگیری، خطر تبدیل فاجعه‌بار این درگیری به یک جنگ همه‌جانبه بین ناتو و روسیه بوده است. تاکنون، دولت‌های غربی از رویارویی واقعی با روسیه طفره رفته‌اند؛ اما این تهدید همچنان وجود دارد که ادامه کمک‌های نظامی غرب به اوکراین، روسیه را برای اقدامات متقابل تحریک کند و این می‌تواند جنگ نیابتی مسکو با ناتو را به یک درگیری نظامی مستقیم تبدیل کند. طرفداران کمک غرب به اوکراین معتقدند که خطر تشدید تنش توهمی بیش نیست. نایجل گولد دیویس، دیپلمات سابق بریتانیایی در مقاله‌ای برای نیویورک‌تایمز نوشت که غرب باید به‌دوراز ترس از تشدید تنش اگر پوتین بیش‌ازحد به حمایت غرب از اوکراین واکنش نشان داد، روسیه را به‌تلافی اتمی تهدید کند. گولد دیویس هیچ مدرک محکمی برای بینش خود از ذهن پوتین ارائه نمی‌دهد. استدلال او حدس و گمان محض است و این سؤال را برمی‌انگیزد: اگر پوتین از جنگ بزرگ با غرب عقب‌نشینی نکند، چه؟ آیا ناتو باید خطری که امکان دارد به شعله‌ور کردن یک درگیری بزرگ با میلیون‌ها نفر کشته بینجامد را بپذیرد؟ تصمیمات اخیر دولت‌های غربی برای تأمین تانک‌ها و خودروهای زرهی بیشتر به اوکراین نشان می‌دهد که تحقق چنین سناریویی چندان دور از ذهن نیست. ایالات‌متحده تصمیم گرفته است که به اوکراین یک سامانه دفاع موشکی پاتریوت و همچنین 50 خودروی جنگی بردلی بدهد. فرانسه قول ارسال تانک سبک و آلمان نیز متعهد به ارسال خودروهای زرهی شده است. بریتانیا ده‌ها تانک سنگین چلنجر را اعزام خواهد کرد، درحالی‌که آلمانی‌ها تحت‌فشار فزاینده‌ای برای تأمین تانک سنگین خود به نام لئوپارد 2 به اوکراین بوده‌اند. به گفته لارنس فریدمن، مورخ بریتانیایی که در فایننشال تایمز می‌نویسد، این تدارکات جدید منعکس‌کننده این باور غرب است که اوکراین باید قبل از اینکه پوتین برای صلح آماده شود، سرزمین‌های بیشتری را پس بگیرد. روس‌ها تاکنون هزاران تانک و خودروی زرهی اوکراینی را منهدم کرده‌اند. چند صد واحد زرهی بیشتر که غرب به اوکراین می‌دهد، وضعیت این جنگ را تغییر نخواهد داد. جنگ فرسایشی روسیه ادامه خواهد داشت. به‌احتمال‌زیاد، مسکو فتح منطقه دونباس را کامل خواهد کرد و بدین‌وسیله به هدف اصلی عملیات نظامی به‌اصطلاح ویژه که یک سال پیش توسط پوتین راه‌اندازی شد، دست خواهد یافت. هدف واقعی غرب از ارسال این تجهیزات غربی به اوکراین ممکن است این باشد که در صورت پیروزی روسیه بر اوکراین مورد سرزنش واقع نشوند. تندروهای غربی این را می‌دانند، به همین دلیل است که برای تأمین تجهیزات نظامی موردنیاز اوکراین تلاش می‌کنند، حتی اگر این به معنای تخلیه همه ذخایر ناتو باشد. کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه سابق آمریکا و رابرت گیتس، وزیر دفاع سابق، در مقاله‌ای برای واشنگتن‌پست، استدلال کردند که بن‌بست نظامی در جنگ اوکراین به نفع پوتین است. آن‌ها استدلال می‌کنند که راه برای جلوگیری از این منظره وحشتناک افزایش فوری و چشمگیر ارسال تدارکات نظامی به اوکراین است. به طرز نگران‌کننده‌ای، آخرین تحولات نشان می‌دهد که غرب در مسیر موردنظر تندروها در حال حرکت است. کشورهای ناتو ابتدا با ارسال مقادیر زیادی مهمات و تسلیحات کوچک و تسلیحات دفاعی شروع کردند، سپس هویتزرهای دوربرد وارد شدند و اکنون نوبت به سیستم‌های دفاع هوایی، تانک‌ها و خودروهای زرهی رسیده است. صحبت‌های زیادی در مورد ائتلاف احتمالی به رهبری لهستان و ایالات‌متحده برای اعزام نیرو به غرب اوکراین یا استفاده از نیروی هوایی آن‌ها برای ایجاد مناطق پروازممنوع وجود دارد. چنین مداخله‌ای به‌عنوان کمک‌های بشردوستانه انجام می‌شود، اما احتمال درگیری با نیروهای روسیه را تشدید خواهد کرد. غرب چه خواهد کرد؟ گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه انگلیس در حال بررسی دادن موشک‌های دوربرد به اوکراین است که می‌تواند اهدافی در عمق روسیه را هدف قرار دهد. احتمال دیگر، تأمین انبوه زهپادهای دوربرد توسط آمریکاست. خویشتن‌داری پوتین در برابر کمک‌های غرب قابل‌توجه بوده است، اما بردباری او ممکن است بی‌حدوحصر نباشد. اقدام از سوی پوتین برای آن دسته از تصمیم‌گیرندگان غربی که تصور می‌کنند در صورت تشدید تنش در اوکراین خطری آن‌ها را تهدید نخواهد کرد شوکه خواهد بود. هرگز جهان شاهد چنین جنگ نیابتی نبوده است که غرب در اوکراین به راه انداخته و هدف اصلی آن فلج کردن روسیه است. در تعقیب این هدف، ایالات‌متحده و سایر دولت‌های غربی به اوکراین کمک‌های نظامی، بشردوستانه و مالی به ارزش بیش از 100 میلیارد دلار داده‌اند. ناتو جهان را برای یافتن مهمات و سیستم‌های تسلیحاتی قدیمی شوروی که می‌تواند به‌راحتی توسط اوکراینی‌ها مورداستفاده قرار گیرد، جست‌وجو کرده است. مؤسسات مالی غربی کنترل ذخایر ارز خارجی روسیه را به دست گرفته‌اند و تحریم‌هایی را برای بی‌ثبات کردن روبل و فروپاشی اقتصاد روسیه اعمال کرده‌اند. غرب همچنین در تلاش است تا روسیه را در سطح بین‌المللی به یک کشور منفور تبدیل کند. بدون حمایت غرب، تلاش‌های جنگی اوکراین ماه‌ها پیش از بین می‌رفت. تداوم جنگ صدها هزار تلفات روس و اوکراینی را به دنبال داشته است. اقتصاد اوکراین ویران‌شده است، درحالی‌که میلیون‌ها شهروند، آن کشور را ترک کرده‌اند و بسیاری دیگر نیز در داخل آواره شده‌اند. همان‌طور که پوتین به‌نوعی پیروزی نظامی در اوکراین نزدیک‌تر می‌شود، صدای کسانی که از غرب خواستار خویشتن‌داری هستند بیش از هر زمان دیگری باشد شنیده شود. هر چه اوکراین سرزمین‌های بیشتری را از دست بدهد و تلفات بیشتری را متحمل شود، وسوسه غرب برای برداشتن یک گام به سمت جنگ همه‌جانبه با روسیه بیشتر خواهد شد.