درحالی‌که اینستاگرام، مهم‌ترین و پرکاربردترین شبکه اجتماعی ایرانی‌ها بیش از سه ماه است که فیلتر شده و بسیاری از کسب‌وکارهای آنلاین را با سردرگمی، ضرر و تعطیلی روبه‌رو کرده است در اتفاقی تعجب‌برانگیز، صفحه اینستاگرامی سید ابراهیم رئیسی، تیک آبی (Verified badge) در یک شبکه اجتماعی فیلتر شده، دریافت کرده است. تیک آبی اینستاگرام به افراد مشهور و یا برندهای معتبر تعلق می‌گیرد تا صفحه اصلی‌شان از دیگر صفحات فیک قابل‌تشخیص باشد.
سید ابراهیم رئیسی، اولین دولتمرد ایرانی نیست که در اینستاگرام تیک آبی دریافت کرده است؛ اما همزمانی این اتفاق با فیلترینگ این شبکه اجتماعی و محدودشدن دسترسی عموم کاربران ایرانی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، انتقادهای بسیاری را به سمت رئیس‌جمهور دولت سیزدهم روانه کرده است. با نگاهی به پروسه و روند دریافت تیک آبی اینستاگرام برای صفحه اینستاگرام رئیسی با تناقضات بسیاری روبه‌رو می‌شویم.
روند دریافت تیک آبی اینستاگرام به این صورت است که باید از صفحه‌ای که قصد دریافت تیک آبی برای آن دارید درخواستی به اینستاگرام ارسال کنید پس از ارسال درخواست یک فرم به نمایش گذاشته می‌شود که با پرکردن اطلاعات آن، باید درخواست خود را برای دریافت تیک آبی ارسال کنید. این اطلاعات شامل نام و نام خانوادگی صاحب صفحه، نام فعالیت صفحه، نام‌هایی که به آن شناخته می‌شود است و اما باکس آخر بخشی است که ادمین یا صاحب صفحه‌ای که درخواست تیک آبی اینستاگرام کرده باید یک عکس از کارت شناسایی که می‌تواند شامل تصویر شناسنامه، گذرنامه یا گواهینامه رانندگی صاحب صفحه باشد ارسال کند و این بدین معناست که برای دریافت تیک آبی صفحه رئیسی، تصویر شناسنامه یا گذرنامه رئیس‌جمهور در این شبکه اجتماعی بارگذاری شده است و صفحه اینستاگرامی رئیس‌جمهور که پس از فیلترشدن اینستاگرام و واتس‌اپ نیز فعالیت داشته این بار فیلترینگ را کاملا دور زده و تیک آبی دریافت کرده است. دریافت تیک آبی از اینستاگرام بدین معناست که فعالیت رئیس‌جمهور در شبکه اجتماعی که در دوره ریاست‌جمهوری خودش فیلتر است بدون مانع بوده؛ اما برای مردم و دیگر کاربران ایرانی ممنوع است. این در حالی است که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم به مردم توصیه کرده به‌جای فعالیت در اینستاگرام در شبکه‌های اجتماعی داخلی فعالیت خود را ادامه دهند و تأکید کرده که پلتفرم‌های داخلی چیزی از اینستاگرام و واتس‌اپ و سایر شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده کم ندارد.
از سی‌ام شهریور تا امروز کسب‌وکارهای بسیاری که در فضای اینستاگرام فعالیت اقتصادی داشته‌اند نابودشده‌اند، زنان سرپرست خانواری که در این فضا مشاغل خانگی ایجاد کرده بودند به دست‌فروشی می‌پردازند، شرکت‌ها و کسب‌وکارهای آنلاین ارتباط خود را با جهان ازدست‌داده و مجبور به تعطیلی و یا صرف هزینه‌های کلان برای دریافت راهی برای دورزدن این فیلترینگ بی‌رحمانه هستند و موبایل اکثر مردم در سنین و اقشار مختلف پر از فیلترشکن‌هایی شده که برای دورزدن فیلترینگ و ورود به شبکه اجتماعی است که در آن رئیس‌جمهورشان تیک آبی دریافت کرده است.
به بهانه دریافت تیک آبی صفحه اینستاگرام سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور وقت ایران نگاهی می‌اندازیم به دولتمردانی که در حال حاضر در اینستاگرام حضور داشته و صفحاتشان تیک آبی یا همان تأییدیه رسمی اکانت دارد.
حسن روحانی
هفتمین رئیس‌جمهور ایران اولین رئیس‌جمهوری است که صفحه اینستاگرامی با تیک آبی و تأیید شده توسط اینستاگرام دارد. حسن روحانی چهره فعالی در شبکه‌های اجتماعی نیست و با 2 میلیون و 200 هزار دنبال‌کننده چه در زمان ریاست‌جمهوری و چه اکنونی فعالیت زیادی در این شبکه اجتماعی ندارد عمده پست‌های روحانی را تصاویر خودش و یا ویدئوهایی از گفتگوهایش تشکیل داده‌اند و مدیر شبکه اجتماعی رئیس‌جمهور پیشین ایران حتی به‌ظاهر صفحه نیز بی‌توجه بوده و نه‌تنها قالب مشخصی برای این صفحه طراحی نشده؛ بلکه بی‌نظمی در کاور های‌لایت‌های استوری‌ها بیشتر به چشم می‌آید. بااین‌حال روحانی و وزرایش نسبت به سایر سیاستمداران اقبال بیشتری به اینستاگرام نشان داده‌اند.
محمدجواد ظریف
وزیر امور خارجه دولت‌های یازدهم و دوازدهم هم دنبال‌کننده زیادی در اینستاگرام دارد و هم تیک آبی و نشان تأییدیه اینستاگرام را دریافت کرده است. محمدجواد ظریف در بیوی اینستاگرام خود نوشته است: همسر، پدر، پدربزرگ دانشیار دانشگاه تهران، دیپلمات، سفیر، معاون وزیر و وزیر سابق.
صفحه اینستاگرام ظریف با 762 هزار دنبال‌کننده دقیقا همان چیزی است که در بیوی پیچ نوشته‌شده و حال و هوای صفحه شبیه صفحه پدربزرگ‌هایی است که دیدگاه شخصی‌شان را در اینستاگرام به اشتراک می‌گذارند و تعجبی هم ندارد که در این صفحه خبری از هایلایت استوری نیست و کم‌تر عکسی از محمدجواد ظریف دیده می‌شود او هم مانند دیگر سیاستمداران فعالیت اندکی در اینستاگرام دارد؛ اما به موضوعات روز واکنش نشان می‌دهد.
علی مطهری
شاید دیدن نام علی مطهری در این فهرست برای برخی عجیب باشد؛ اما صفحه اینستاگرام یا بهتر است بنویسیم صفحه نوشته‌های توییتری در اینستاگرام نماینده دوره‌های هشتم و نهم و دهم مجلس، تیک آبی دریافت کرده است و 535 هزار دنبال‌کننده نیز دارد. علی مطهری در صفحه اینستاگرام نظرات و نوشته‌هایش در دیگر شبکه اجتماعی فیلتر شده؛ یعنی توییتر را منتشر می‌کند. در میان انبوه پست‌های توییتری، عکس‌هایی از علی مطهری نیز به چشم می‌آید مشخص نیست مدیریت این صفحه بر عهده خود اوست یا مسئول و ادمین دارد؛ اما هرچه هست هایلایت استوری‌های این صفحه از یک جایی به بعد به حال خودش رهاشده و صفحه را بی‌نظم‌تر کرده است.
محمدجواد آذری جهرمی
وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات که در دوره وزارتش پیام‌رسان محبوب تلگرام برای همیشه فیلتر شد ازجمله چهره‌هایی است که تیک آبی و تأییدیه اینستاگرام را دارد و در این شبکه اجتماعی به‌شدت فعال نیز هست. فعالیت جهرمی به‌گونه‌ای است که سعی کرده به کمک این شبکه اجتماعی با مردم تعامل داشته باشد او از معدود سیاستمداران ایرانی است که در شبکه اجتماعی خود تصاویری از همسر و فرزندانش منتشر کرده و سعی کرده روزمرگی‌های خود را در اینستاگرامش به تصویر بکشد و از سیاست فاصله بگیرد. جهرمی یک میلیون دنبال‌کننده دارد و صفحه اینستاگرام او را بیشتر می‌توان به صفحات شخصی و خانوادگی نزدیک‌تر دانست تا صفحه کاری بااین‌حال او همچنان فعالیت خود را در این پلتفرم ادامه داده است.
اسحاق جهانگیری
اسحاق جهانگیری آخرین چهره سیاسی است که صفحه اینستاگرامش تیک آبی دارد. جهانگیری 352 هزار دنبال‌کننده دارد و به حوادث و اتفاقات مختلف واکنش نشان می‌دهد در پست‌های اینستاگرامی جهانگیری کم‌تر می‌توان عکسی از او پیدا کرد و معاون اول رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم از صفحه‌اش برای انعکاس واکنش‌هایش به رخدادهای کشور استفاده می‌کند. در میان سیاستمداران و چهره‌های مهم، صفحه اینستاگرامی منتسب به مقام رهبری با 4 میلیون و 900 هزار کاربر بیشترین دنبال‌کننده را در میان سیاستمداران داخلی ایران دارد این صفحه اما دارای تیک آبی یا تأییدیه اینستاگرام نیست و همچنین صفحه رئیس قوه قضاییه غلامحسین اژه‌ای نیز با 243 هزار دنبال‌کننده تیک آبی نداشته؛ اما نظم و قالب مناسبی دارد. شبکه‌های اجتماعی مهم‌ترین ابزار برای ارتباط میان سیاستمداران و مردم هستند ابزاری که این روزها به لطف فیلترینگ هیچ‌یک باقی نمانده و دولتمردان که مطمئنا می‌دانند پلتفرم‌های داخلی پاسخگوی نیازهای مردم نیست به‌جای رفع فیلتر، دورزدن فیلترینگ را برای ارتباط با مردم انتخاب کرده‌اند.
