رفع مشکل آلودگی هوا در انتظار تصمیمات بنیادی
بسیاری از مواقع برای همه ما پیشآمده است که به دنبال وسیلهای میگردیم که در دسترس است؛ اما متوجه وجود آن نمیشویم. این ماجرا مصداق بارز منشأ حجم زیادی از بیماریهای شناخته و ناشناختهای است که روزانه افراد زیادی را به کام مرگ میکشاند و آن چیزی جز آلودگی هوا نیست. آلودگی هوا این روزها تبدیل به غول چند سری شده که بیمارمان کرده، زندگیمان را با اختلال روبرو کرده است و از سوی دیگر در بهظاهر بیربطترین موضوع ممکن یعنی اقتصاد نفوذ داشته و توانسته است خسارت جبرانناپذیری را برایمان به ثبت برساند. بر اساس گزارش وزارت بهداشت در ۲۵ شهر کشور، سالانه حدود ۳۰ میلیارد دلار، تنها خسارت بهداشتی ناشی از آلودگی هوا است. اما دقیقا منشأ آلودگی هوا را در کدام مؤلفهها میتوان جستجو کرد؟ بدون شک نخستین آلایندههای هوا احتمالا دارای منشأ طبیعی بودهاند که میتوان ادعا کرد گازهای ناشی از منابع طبیعی، معمولا ایجاد مشکلات چندان جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسانها ندارند؛ اما فعالیتهای انسانی، دراینبین آنچنان مخرب هستند که اثرات آن تا سالها و چهبسا قرنها نهتنها جبران نخواهد شد که بیشازپیش شدت خواهد گرفت. در بخش آلایندههای ناشی از فعالیتهای انسانی متهم ردیف اول وسایل نقلیه بهخصوص موتورسیکلتها عنوان میشود این در حالی است که در پژوهشهای مستقلی که در خصوص آلودگی هوا صورتگرفته، ۸۰ درصد منشأ آلودگی در کلانشهرهای کشور موتورسیکلتها، خودروها و کامیونها عنوان شده است. ۲۰ درصد باقیمانده شامل خانهها، کارخانهها، معادن اطراف و گردوخاکی است که رو به افزایش هم میرود. خودروهای غیراستاندارد و سوختهای باکیفیت پایین بلای جان سلامت هوا شدهاند. کارشناسان اعتقاد دارند سیاستهای مصرف سوخت در کشور سیاست کارآمدی نبوده و منجر به افزایش مصرف سوخت شده و باید در این سیاستها بازنگری شود در این راستا اقداماتی نظیر اصلاح و ارتقا فرایند تولید سوخت و کاهش مصرف آن بدون شک باید در اولویت قرار داده شود. فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه عمومی موضوع دیگری است که در کشور ما چندان به آن بهایی داده نمیشود و شاید بتوان گفت نبود توازن اصولی در وسایل حملونقل عمومی و مسافران مسیری جز استفاده از وسایل نقلیه شخصی که در صدر مضرترین آنها موتورسیکلت است را باقی نمیگذارد. به نظر میرسد مسئولان این روزها اولویتهای مهمتری نسبت به آلودگی هوا دارند و پرداختن به این موضوع و کاهش آلایندهها که به طور مستقیم با زیست بشر بر روی کرده خاکی در ارتباط است کمترین توجهی دارد و تنها به برگزاری سمینارها و تئوریپردازیهای دست چندم آن هم در هفتهای محدود دلخوش کردهاند. اجرای نیمبند قوانینی که با عنوان قانون هوای پاک مطرح میشود نیز معضلی دیگر است. تا زمانی که این مهم یعنی بحث آلایندهها و آلودگی هوا جز اولویتهای اساسی کشور برشمرده نشود راهحل درست و اصولی نیز برای آن اجرایی نخواهد شد. طبیعتا هزینهای که امروز برای حل معضل آلودگی هوا بشود بسیار کمتر از هزینههای درمانی و زیستمحیطی است که سالهای آینده بر کشور تحمیل خواهد شد.
