فوتبال ایران؛ بدون زایش و رویش

فوتبال ایران مدت‌هاست زایش ندارد و تا جایی که بازیکنان پا به سن گذاشته جور تیم‌هایشان را می‌کشند. نمونه واضح‌تر و ملموس‌تر این معضل تیم ملی است. تیمی که دوشنبه هفته آینده نخستین بازی‌اش در جام جهانی 2022 را برگزار می‌کند. تیمی که متکی به ستاره‌هایی است که برخی به مرز بازنشستگی و عده‌ای دیگر به نزدیکی 30 سالگی رسیده‌اند. بر اساس آماری که همین دو روز پیش منتشر شد ایران پیرترین تیم جام جهانی با میانگین سنی نزدیک به 29 سال است. این بدان معنا است که فریب به‌اتفاق بازیکنان فعلی تیم ملی در جام جهانی بعدی بعید است فرصتی برای خودنمایی پیدا کنند. البته بر اساس نقطه نظرات کارشناسان و اهلی فن اوج پختگی هر فوتبالیستی بین 27 تا 31 سال بوده و بر همین اساس هم کی روش تیمی باتجربه را با خود به قطر برده اما روی بد این موضوع به جام جهانی 2026 بازمی‌گردد. جایی که با توجه به بی‌پشتوانه بودن فوتبال ایران احتمالا سرمربی بعدی تیم ملی به‌طورجدی دچار مشکل خواهد شد. در همین شرایط فعلی تیم امید بدون سرمربی بلاتکلیف مانده و همچون سال‌های گذشته هم بعید است از این تیم آبی برای فوتبال ایران گرم شود؛ اما ریشه این مشکل را باید در باشگاه‌ها جستجو کرد. مکانی که باید اتفاق اصلی در آنجا روی دهد. نگاهی دقیق‌تر به لیگ برتر که آیینه تمام نمای فوتبال ایران اسد کاملا گواه شرایط رقم خورده است. افزایش سن در تیم‌های لیگ برتر از لیگ هفدهم آغاز و میانگین سنی هر دوره بیشتر از دوره قبل شد این وضعیت در این دوره هم ادامه یافت و لیگ بیست و دوم در شرایطی که میانگین سنی بازیکنان شاغل در این دوره ۲۸ سال و ۵ ماه است بالاترین میانگین سنی را در تاریخ لیگ برتر دارد. در لیگ فصل جاری نساجی با میانگین سنی ۲۹ سال و ۷ ماه پیرترین تیم این فصل از لیگ به شمار می‌آید. این تیم ۴ بازیکن بالای ۳۵ سال در ترکیب خود دارد. کریم اسلامی، مسعود شجاعی، حامد شیری واکبر صادقی این بازیکنان هستند. پس از نساجی، مس رفسنجان با میانگین سنی ۲۹ سال و ۶ ماه دومین تیم پیر لیگ به شمار می‌آید. این تیم مسن‌ترین بازیکن این فصل را در اختیار دارد. لوسیانو پریرا با ۳۹ سال سن تنها بازیکنی است که در این دوره با سنی بیشتر از ۳۹ سال به میدان رفته است. این بازیکن در حال حاضر نهمین بازیکن مسن تاریخ لیگ برتر است و در پایان فصل می‌تواند در جمع پنج بازیکن پیر ادوار مسابقات قرار گیرد. فولاد با میانگین سنی ۲۹ سال و پنج ماه سومین تیم پیر لیگ است. این تیم دومین بازیکن مسن لیگ را در فهرست خود می‌بیند. شهاب گردان با ۳۸ سال و پنج ماه پیرترین بازیکن ایرانی لیگ است. گل‌گهر، هوادار و پرسپولیس در جدول مسن‌ترین تیم‌های لیگ در رده چهارم تا ششم جای دارند؛ اما در لیگ فصل جاری پیکان سنت‌شکنی کرده و با بهره‌گیری از چهره‌های جوان، با اختلاف جوان‌ترین تیم این فصل است. 
میانگین سنی این تیم به ۲۵ سال نمی‌رسد. این تیم تنها یک بازیکن بالای ۳۰ سال دارد. ابراهیم صالحی با ۳۱ سال سن، مسن‌ترین بازیکن این تیم است. پیکان از ۷ بازیکن زیر ۲۳ سال در ترکیب خود استفاده کرده است و کاپیتان ملی‌پوش این تیم سامان فلاح تنها ۲۱ سال سن دارد و جوان‌ترین کاپیتان لیگ است. میانگین سنی پیکان به‌عنوان جوان‌ترین تیم لیگ، با تیم دوم جوان لیگ ۲ سال اختلاف دارد. میانگین سنی تراکتور کمی کمتر از ۲۷ سال است. این تیم جوان‌ترین بازیکن این فصل را در اختیار دارد. امیر ابراهیم‌زاده با ۱۸ سال و ۸ ماه سن کم سن‌ترین بازیکن لیگ است. این بازیکن نخستین بازی خود را برای تراکتور در دوره قبل انجام داد و با ۱۷ سال و ۸ ماه سن دومین بازیکن جوان تاریخ این باشگاه محسوب می‌شود. ملوان با میانگین سنی ۲۷ سال و ۷ ماه سومین تیم جوان این فصل است. میانگین سنی ۲۷ سال در فوتبال جهان چندان جوان به شمار نمی‌آید ولی این میانگین سنی برای تیم‌های حاضر در لیگ برتر، عدد پایینی است. ملوان که جوان‌ترین مربی این فصل را در راس کادر فنی خود می‌بیند از ۲ بازیکن زیر ۲۳ سال تاکنون استفاده کرده است. 
استقلال که میانگین سنی بازیکنانش کمی از ملوان بیشتر است در رده چهارم جوان‌ترین تیم‌های این فصل قرار دارد. همه این آمارها کافی است تا نگران آینده فوتبال ایران باشیم. فوتبالی که قرار است در آسیا و جهان بدرخشد اما برای آینده هیچ برنامه‌ای ندارد. فوتبالی که چشم امید به یک شگفتی تاریخی دوخته است.
 این‌که تیم ملی برای نخستین بار سنت‌شکنی کرده و از مرحله گروهی جام جهانی به مرحله حذفی صعود کند. این اتفاق هرچند بسیار شیرین و ماندنی خواهد بود اما درد اصلی را درمان نخواهد کرد. در صورت رقم خوردن چنین صعودی تنها مسکنی موقت به فوتبال ایران تزریق‌شده و برای زمانی کوتاه خوشحال‌کننده خواهد بود اما درد اصلی را درمان نخواهد کرد.