دوربرگردان به‌سوی مردم

بعضی رویدادها زمینه‌ساز تغییرات بزرگ و اصلاحات اثرگذار هستند. در این چند روز اخبار مرتبط با دستگیری، بستری شدن و مرگ تلخ مهسا امینی، دختر 22 ساله‌ای که توسط گشت ارشاد دستگیر شده بود، لایه‌های گوناگون جامعه را به واکنش وادار کرد. بررسی شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که در محکوم‌کردن روند طی شده، در طیف‌های گوناگون مردم، هم‌صدایی وجود دارد. آنچه سبب شده چنین واکنش گسترده‌ای به این خبر تلخ و تاثربرانگیز صورت گیرد، ناراحتی عمومی از تداوم عمل و رفتارهایی است که بدون کمترین نتیجه، روان جامعه را جریحه‌دار کرده و به احساس امنیت به‌عنوان مهم‌ترین رکن نیازهای اجتماعی لطمه وارد کرده است. جامعه ایران در سال‌های گذشته به دلایل گوناگونی از جمله افزایش اختلاف طبقاتی، فراهم نبودن شرایط رقابت برابر، گسترش رقابت‌های جناحی، بی‌تدبیری دولت‌ها در اداره منسجم و هدفمند کشور برای ارتقای شاخص‌های گوناگون، کندی رشد و توسعه پایدار و ده‌ها عامل دیگر دچار چندپارگی و افول شدید سرمایه اجتماعی شده است. مردم در بسیاری زمینه‌ها خود را در میانه نبرد تحریم‌های خارجی و بی‌عملی داخلی تحت‌فشار می‌بینند. در چنین شرایطی نقش حاکمیت بیش از همه بایستی بر ارتقای شرایط روانی جامعه، تمرکز بر کاهش آلام فکری مردم، تلاش برای حل مشکلات معیشتی و برخورد جدی با فسادهای گسترده باشد. اما آنچه که ناخودآگاه با توالی برخی رویدادها در افکار عمومی ترسیم می‌شود، در تضاد با شرایط مطلوب است. برخی اقدامات اشتباه آن‌قدر نتایج منفی و معکوس به جا می‌گذارد که سبب بروز این پرسش می‌شود که اگر قرار بود مخالفان پروژه‌ای برای ایجاد چهره زشت از ایران، ناراضی کردن مردم و کاهش امیدواری آنان طراحی کنند، شاید به اندازه برخی اقدامات فعلی دستاوردی نداشتند. در این شرایط تقلیل مسئولیت به افراد جزء و تشکیل کمیته‌های بررسی، نشانگر تکرار مسیرهای بی‌حاصل گذشته و باز گذاشتن زمینه آوار شدن موارد مشابه بر آرامش مردم است. باید به‌صورت جدی در هر دستگاه مرتبط بالاترین مقام مرتبط مورد بازخواست قرار گرفته و بدون اغماض و پرده‌پوشی، با سرعت و جدیت تمامی زمینه‌هایی که به وحدت، آرامش و سرمایه اجتماعی مردم لطمه می‌زند، با یک دوربرگردان به مسیر درست باز گردد. نباید فراموش کرد که جامعه همچون یک ساختار به‌هم‌پیوسته کنش و واکنش‌هایی متناسب دارد؛ ولی آستانه تحمل آن نیز مشخص و محدود است. شرط انصاف و حکمت آن است که از پایداری و به‌هم‌پیوستگی اجتماع به هر شکل ممکن حفاظت کنیم.