بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی صبح امروز(شنبه) در نشست خبری که در مجتمع هسته‌ای شهید علیمحمدی(فردو) برگزار شد، اظهار کرد: در گام چهارم بنا به دستور رئیس‌جمهور گازدهی به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ مستقر در فردو آغاز شد. این ماشین‌ها فعالند و محصول داده‌اند و محصولات نمونه‌گیری شده است.
وی افزود: از آژانس دعوت کردیم برای اندازی گیری و راستی آزمایی بیایند و قرار است بازرسان آژانس فردا (یکشنبه) اینجا باشند و نمونه‌ها را تایید و راستی آزمایی کنند.
کمالوندی گفت: براساس بندهای مختلف به خصوص بند ۱۴ و ۱۵ برجام طرف مقابل موظف بود که به ما کمک کند تا مدل سازی رآکتور اراک انجام شود.
وی افزود: در واقع قرار بود که طرف مقابل به ما در این زمینه تجهیزات بدهد و یک سند رسمی در این زمینه امضاء شد و آنان تعهد کردند که به ما تجهیزات، امکانات و کمک مالی می‌دهند اما متأسفانه در این زمینه تعلل داشتند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: ما در گزارش های مختلف گفتیم اگرچه طرف ما در اینجا چین است و تلاش خوبی هم در این زمینه انجام داده است، اما هر از چند گاهی چین و کشورهایی که می‌خواهند در این راستا کار کنند از سوی آمریکایی‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند.
کمالوندی بیان کرد: ما این تهدید را نگه داشتیم که اگر لازم باشد به نوع رآکتور قبلی بازگردیم و همه بر این مسئله واقف هستند که دو ماه دیگر هم گذشت و خبری از سوی طرف مقابل نشد.
وی متذکر شد: ما در گام سوم کاهش تعهدات برجامی، بندهای ۳۲ تا ۴۳ برجام را که مربوط به تحقیق و توسعه است، کنار گذاشته ایم و درست است که در اینجا یکسری محدودیت زمانی داشتیم اما این محدودیت‌های زمانی براساس یک برنامه ایده آل بود که زمان کافی برای توسعه ماشین‌های پیشرفته داشته باشیم به نحوی که در این قضیه عجله نکنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: اما زمانی که طرف مقابل وظیفه خود را انجام نداد، ما گفتیم که این کار باید به سرعت انجام شود و انواع ماشین‌های پیشرفته به میدان آید. همچنین در مرحله تحقیق و توسعه، تولید ماشین‌های پیشرفته، جمع آوری نمی‌شود و وقتی که تولیدی به دست می‌آید، این تولید را دوباره با پسماند مخلوط می‌کنند و ما گفتیم که این تولید را هم مخلوط نمی‌کنیم و از تولید آن با توجه به اینکه سقف ۳۰۰ کیلوگرم را هم قبول نداریم، استفاده می‌کنیم و این تولیدات را بر ذخایر خودمان اضافه می کنیم که این اتفاق افتاد.
کمالوندی با اشاره به اینکه در حال حاضر روی ۱۵ نوع ماشین پیشرفته کار می شود، تصریح کرد: اگرچه ماشین های مهم ما IR۶، IR۸ است و اخیراً هم IR۹ با ظرفیت بسیار بالای ۵۰ سو به آن اضافه شده است، اما ماشین هایی هم بینابین قراردارند که می توان گفت ماشین های فرعی سانتریفیوژهای مذکور هستند که اصطلاحاً به ماشین های کریتیال و ساب کریتیال تقسیم می شوند.
وی با بیان اینکه عمده ماشین‌های پیشرفته کریتیال هستند، گفت: ماشین‌های ساب کریتیال تفاوت‌هایی از نظر فنی دارند اما مزایایی هم دارند که به سرعت می‌توانند تولید شوند و حساسیت ماشین های پیشرفته را ندارند و می‌توانند به ظرفیت تولید کمک کنند. ما با این هدف است که این ماشین‌ها را روی کار می‌آوریم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اشاره به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی که از پانزدهم آبان ماه برداشته شد، گفت: رئیس سازمان انرژی اتمی موارد کاهش تعهدات برجامی در این گام را به زیرمجموعه منعکس کرد و همانطور که انتظار می‌رفت، وجود متخصصان و دانشمندان بسیار ورزیده در سایت‌های هسته‌ای که مایه افتخار کشور هستند، باعث شد کاری که چند روز عملاً به طول می‌انجامد، کمتر از یک روز انجام شود.
کمالوندی ادامه داد: برخی از دوستان تصور می‌کنند که تزریق گاز مثل تزریق آمپول است، اما این‌طور نیست بلکه یک فرآیند بسیار مهم است.
وی درباره انتقال سیلندر گفت: قرار بود تا ۱۵ سال در اینجا غنی‌سازی انجام نشود و مواد هسته‌ای وجود نداشته باشد که عملاً چهار سال از آن گذشته و ما باید ۱۱ سال دیگر صبر می‌کردیم تا مواد هسته‌ای به اینجا می‌آوردیم و غنی‌سازی می‌کردیم اما این کار را از چند روز پیش آغاز کرده‌ایم. شروع آن با انتقال یک سیلندر از سایت شهید احمدی روشن بود و حدود ۲۰۰۰ کیلو هگزا فلوراید منتقل شد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: نکته بسیار مهم دیگر آن است که معمولاً گاز یورو۶ باید به اصفهان بیاید اما چرا از آنجا آوردیم زیرا دو دلیل داشت؛ دلیل اول جغرافیایی بود چون نزدیکتر بود و چندین ساعت در اینجا صرفه‌جویی کردیم و دلیل دوم هم تولید پسماندها بود. زمانی که تولید روی اورانیوم طبیعی ۷.۰۱۱ صورت می‌گیرد، در تریل‌ها این عدد خیلی پایین‌تر بدست می‌آید یعنی ۰.۴ و ۰.۲ می‌شود و می‌توان گفت که کار غنی‌سازی روی این مواد از کار غنی‌سازی روی مواد طبیعی، بسیار پیشرفته‌تر است.
کمالوندی گفت: مقرر شد پس ماندهایی که سال ها در یک گوشه ای افتاده بود، بهینه شود، الان ۲۵ تن از این پسماندها موجود است و فقط ۲ تن آن به فردو منتقل شده و ما بقی آن موجود است و می تواند به فردو منتقل شود. این مواد در سال‌های آینده می‌تواند از نطنز به فردو منتقل شود.سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: باید کار هایی انجام می‌شد، ماشین‌ها چک می شدند،خلاء سازی انجام می‌شد، سیستم کنترل اتوماسیون و تجهیزات کنترلی که توسط نیروی انسانی کنترل می‌شود و پسیواسیون که خودش یک مرحله کار چند ساعته است تا نهایتا سیستم جمع آوری را کنترل کنند و مطمئن شوند درست کار می‌کند، از اینجا به بعد گازدهی به زنجیره‌ها شروع می شود که نهایتا جداسازی محصول انجام خواهد شد.
وی ادامه داد: بعد هم پایدار سازی زنجیره ها انجام می شود دو نمونه تولید شده همه مراحل تحت نظر آژانس است،تعدادی از بند های برجام را کنار گذاشته ایم. بند ۴۴ می گوید فردو باید به مرکز بین المللی فیزیک هسته ای تبدیل شود.
