حضانت فرزندان

حضانت گاها در عرف با ولایت اشتباه گرفته میشود   ولایت به معنای قدرت و اختیاری است که قانون برای اداره امور کودک  منحصرا به پدر و جد پدری می‌دهد تا بر اساس مصلحت کودک عمل کنند. این حق پس از مرگ، با وصیت قابل انتقال است.
نگاهداری اطفال یا همان حضانت در امور تربیتی و آموزشی، هم حق و هم تکلیف ابوین محسوب میگردو و طبق قوانین، حضانت فرزند تا رسیدن طفل به سن بلوغ (در دختران 9 سالگی و در پسران 15 سالگی) بر عهده والدین است.
به این معنا که برای حضانت و نگهداری طفلی که پدر و مادر او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا 7 سالگی اولویت دارد و پس از آن، حضانت با پدر است همچنین بعد از 7 سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه خواهد بود که قانون جز در موارد استثنايي نمي‌تواند آنان را از اين حق محروم كند.
در مواردی هم پدر و مادر می‌توانند به نفع یکدیگر از حق حضانت خود صرف ‌نظرکنند بنابراین قراردادهای بین والدین که معمولا در شروط طلاق ابوین ذکر میگردد در مورد حق حضانت در صورتی‌ که بر خلاف مصلحت طفل نباشد، معتبر و لازم‌الاجراست.


می توان گفت حضانت طفل پس از 7 سالگی به طور مطلق به پدر واگذار نمی‌شود، بلکه هرگاه بین پدر و مادر طفل در مورد حضانت او اختلاف شود، معیار تعیین دارنده حضانت صرفا مصلحت طفل است.
حتی با وجود نبود عیب و نقصی در پدر به تشخیص دادگاه، مصلحت طفل از جمله در وابستگی‌های شدید طفل و مادر و اثر سوء جدایی آنها از یکدیگر اقتضا می‌کند که حضانت او بر عهده مادرش باشد.
با توجه به اینکه قانون، حضانت را تا ۷سال با مادر دانسته، دیگر نیازی نیست که وی امری را در دادگاه اثبات کند. به همین دلیل، دادگاه بدون رعایت تشریفات قانونی و خارج از نوبت، حکم استرداد طفل را صادر می‌کند.
البته قانونا مادری را هم که شرایط نگهداری از فرزندش را تا سن ۷سال نداشته باشد در صورت اثبات بروز مواردی می توان سلب حضانت کرد که همین مورد هم در مورد پدر صادق است.البته ممکن است پدر و مادر هر دو صلاحیت برای حضانت فرزند خود را نداشته باشند که دادگاه مي‌تواند با تقاضاي بستگان، قيم يا رئیس حوزه قضایي، ترتيب مقتضي ديگري را براي حضانت كودك اتخاذ کند.
برخی از موارد سلب حضانت از قرار ذیل میباشد:
1- اعتياد زيان‌آور به الكل، مواد مخدر و قمار.
2- اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا.
3- ابتلا به بيماري رواني به تشخيص پزشكي قانوني.
4- سوءاستفاده از طفل يا اجبار او به ورود به مشاغل ضداخلاقي مانند فساد، فحشا، تكدي‌گري و قاچاق.
5-  تكرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
البته ازدواج مجدد مادر، حق حضانت وی را به نفع پدر ساقط می‌کند اما در مواردی که پدر فوت کرده باشد، ازدواج مجدد مادر موجب سقوط حق حضانت وی نخواهد شد.
در پایان اشاره می دارم:پس از رسیدن طفل به سن بلوغ، دادگاه خود را فارغ از رسيدگي در خصوص حضانت دانسته و به تعبیری حضانت بعد از سن بلوغ 
دیگر معنایی ندارد و فرزندان حق انتخاب ادامه زندگي نزد يكي از والدين را خواهند داشت؛ و در هر صورت تأمين مخارج زندگي با پدر خواهد بود.
      محمد شبیهی پور وکیل پایه یک دادگستری