چاره بن‌بست در جاده مخصوص

بازار خودروی سواری یکی از بزرگ‌ترین و پرجاذبه‌ترین بازارهای کشور است. سالانه بیش از یک میلیون و دویست هزار خودرو کفه تقاضای این بازار را تشکیل می‌دهند و در سمت عرضه چند شرکت محدود با تولیداتی پر مسئله در کنار ظرفیت مبهم واردات قرار است سمت تقاضا را تکمیل کنند. صنعت خودروسازی ایران با مونتاژ متولد شده و پس از انقلاب و مشکلات اقتصادی زمان جنگ دچار یک دوره رخوت طولانی بوده است. پس از آن نیز سیاست‌های تعرفه‌ای و بازی الاکلنگی آیین‌نامه‌ها در ایجاد شوک در مسیر واردات سبب شده که این صنعت نتواند خود را با نیاز روز و شرایط فناوری و قیمت جهانی تطبیق دهد. به همین دلیل تداوم حیات کاریکاتوری یا سرطانی این صنعت در کشور تنها به تعمیق مشکلات کمک کرده و اصلاح مسیر آن را دشوارتر می‌سازد. برخی محاسبات برای مولفه‌ای مانند تفاوت میزان مصرف بنزین بین تولیدات رایج ایران و تولیدات روز دنیا نشان می‌دهد که با یارانه سوخت ما به تفاوت انرژی می‌توان در چند سال ناوگان خودرویی کشور را نوسازی و در کنار بهره‌مندی از تفاوت‌های کیفی و فناوری، هوایی پاک‌تر و حمل‌ونقل امن‌تر را تجربه کرد. اما آنچه باعث شده در چند دهه گذشته به‌رغم شفاف بودن این تحلیل و ده‌ها نمونه مشابه شرایط صنعت خودرو روزبه‌روز به قهقرا نزدیک شود، منافع زنجیره تولید این صنعت، بهره‌مندی از تفاوت اثرگذار عوارض واردات و حفظ جاذبه قیمتی تولیدات داخل و از همه مهم‌تر فقدان قدرت تصمیم‌گیری کلان در سطح سه قوه برای کشیدن ترمز این شرایط ویران‌کننده است.
اگر دولت و مجلس با پذیرش مشکلات و تدبیر برای کنترل تبعات جراحی عمیق در صنعت خودرو، به یک تصمیم کلان، اثرگذار و بلندمدت برسند، تغییری جدید در آینده کیفیت زندگی، اقتصاد، صنعت و سرمایه‌گذاری در ایران متصور خواهد بود. جان‌های عزیزی که حفظ خواهند شد و پول‌هایی که به‌جای یارانه می‌تواند به سمت تکمیل کریدورهای حمل‌ونقل زمینی و ریلی روانه شود. اداره کشور نیازمند چابکی، بلندنظری و تصمیمات سخت است و فرصت برای این کار روزبه‌روز محدودتر می‌شود.