40 حدیث از امام موسی کاظم؛ احادیث نورانی موسی بن جعفر (ع)

به مناسبت ولادت امام موسی کاظم (ع) در ۲۰ ذی الحجه ، 40 حدیث از باب الحواِئج را در قالب متن جهت ارسال و اشتراک در فضای مجازی برایتان آورده ایم.

چهل حدیث گوهربار از امام موسی کاظم(ع)

حدیث 1 آداب همسایگی

قالَ الا مام موسى بن جعفر الکاظم عليه السلام:

لَیسَ حُسْنُ الْجِوَارِ كفَّ الْأَذَى وَ لَكنَّ حُسْنَ الْجِوَارِ الصَّبْرُ عَلَى الْأَذَى 

خوش‌همسایگى [تنها] خوددارى از آزار رسانى [به همسایه‏] نیست، بلکه خوش‌همسایگى صبر بر آزار [از جانب همسایه] است.

 (کافی، جلد۲، صفحه ۶۶۷)

حدیث 2 وسیله تقرب به خدا

قالَ الا مام موسى بن جعفر الکاظم عليه السلام:

أَفْضَلُ مَا یتَقَرَّبُ بِهِ الْعَبْدُ إِلَى اللَّهِ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ بِهِ الصَّلَاةُ وَ بِرُّ الْوَالِدَینِ وَ تَرْكُ الْحَسَدِ وَ الْعُجْبِ وَ الْفَخْر 

بهترین وسیله تقرب بنده به خدا، پس از معرفت او، نماز، نیکى به پدر و مادر، و وانهادن حسد، خودبینى و فخرفروشى است.

(بحارالانوار، جلد۷۵، صفحه۳۰۶)

حدیث 3 تعقل

قالَ موسى بن جعفر الکاظم عليه السلام:

ینْبَغِی لِمَنْ عَقَلَ عَنِ اللَّهِ أَنْ لَا یسْتَبْطِئَهُ‏ فِی رِزْقِهِ وَ لَا یتَّهِمَهُ فِی قَضَائِهِ 

بر آن کس که از جانب خدا خرد ورزد [و عقلش به فرمان حق باشد] سزاست که خدا را در روزی‌رسانى کندکار نپندارد و او را در قضایش متّهم نسازد [و بر او گمان بد نبرد.

(کافی، جلد۲، صفحه۶۱)

 حدیث 4یقین

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم:

وَ قَالَ رَجُلٌ‏ سَأَلْتُهُ عَنِ الْیقِینِ فَقَالَ علیه‌السلام یتَوَكلُ عَلَى اللَّهِ وَ یسَلِّمُ لِلَّهِ وَ یرْضَى بِقَضَاءِ اللَّهِ وَ یفَوِّضُ إِلَى اللَّهِ

مردى گفت: از امام کاظم علیه‌السلام در مورد یقین پرسیدم، فرمود: بر خدا توکل کند و فرمانبردار خدا باشد و به قضا و خواسته الهى راضى باشد و [کار خویش را] به خدا بسپارد. (بحارالانوار، جلد۷۵، صفحه ۳۱۹)

 حدیث5 تواضع

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

أَنَّ اللَّهَ لَمْ یرْفَعِ الْمُتَوَاضِعِینَ بِقَدْرِ تَوَاضُعِهِمْ وَ لَكنْ رَفَعَهُمْ بِقَدْرِ عَظَمَتِهِ وَ مَجْدِهِ 

خدا متواضعان را به قدر تواضعشان بالا نبرد، بلکه در خور مجد و عظمت خود بالا برد.

(بحارالنوار، جلد۷۵، صفحه ۳۱۴)

 حدیث 6حیا

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

الْحَیاءُ مِنَ الْإِیمَانِ وَ الْإِیمَانُ فِی الْجَنَّةِ وَ الْبَذَاءُ مِنَ الْجَفَاءِ وَ الْجَفَاءُ فِی النَّار 

حیا از ایمان است، و ایمان در بهشت است و بی‌شرمى از جفاست، و جفا در دوزخ. 

 (وسائل الشیعة، جلد۱۶، صفحه ۳۶)

حدیث7یاری ناتوان

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

عَوْنُك لِلضَّعِیفِ مِنْ أَفْضَلِ الصَّدَقَةِ 

یارى‌رسانى تو، به ناتوان از برترین صدقه ‏هاست.

(بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۲۶)

حدیث8 احترام

 الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

لَا تُذْهِبِ الْحِشْمَةَ بَینَك وَ بَینَ أَخِیك وَ أَبْقِ مِنْهَا فَإِنَّ ذَهَابَهَا ذَهَابُ الْحَیاءِ 

احترام بین خویش و برادرت را از میان مبر و اندکى از آن را باقى گذار؛ چرا که از میان رفتن احترام در واقع از میان رفتن حیاست.

 (کافی، جلد۲،‌ صفحه۶۷۲)

حدیث9خوف و رجا

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

لَا یكونُ الرَّجُلُ مُؤْمِناً حَتَّى یكونَ خَائِفاً رَاجِیاً وَ لَا یكونُ خَائِفاً رَاجِیاً حَتَّى یكونَ عَامِلًا لِمَا یخَافُ وَ یرْجُو 

مرد، مؤمن نیست مگر اینکه بیمناک امیدوار باشد و بیمناک امیدوار نیست مگر بدان چه از آن می‌هراسد و به آن امید دارد، عمل کند.

(بحارالانوار، جلد۷۵، صفحه۳۱۰)

حدیث10 گمان نیک

قَالَ علیه‌السلام لِبَعْضِ وُلْدِه‏: إِیاك وَ الْمِزَاحَ فَإِنَّهُ یذْهَبُ بِنُورِ إِیمَانِك وَ یسْتَخِفُّ مُرُوَّتَك وَ إِیاك وَ الضَّجَرَ وَ الْكسَلَ فَإِنَّهُمَا یمْنَعَانِ حَظَّك مِنَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ 

به یکى از فرزندانش فرمود: از شوخى دورى گزین؛ زیرا نور ایمانت را از بین می‌برد و از جوانمردى تو می‌کاهد و از بى‏قرارى و تنبلی بپرهیز؛ زیرا آن دو، تو را از نصیب دنیا و آخرت، باز دارند.

 (وسائل الشیعة، جلد۱۶، صفحه۲۳)

حدیث13رفتار خردمندان

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

إِنَّ الْعُقَلَاءَ تَرَكوا فُضُولَ الدُّنْیا فَكیفَ الذُّنُوبُ وَ تَرْك الدُّنْیا مِنَ الْفَضْلِ وَ تَرْك الذُّنُوبِ مِنَ الْفَرْض‏ 

خردمندان، زائد بر حاجت را نیز ترک کنند تا چه رسد به گناهان، با آنکه ترک زوائد فضیلت است و ترک گناه واجب.

(کافی،‌جلد۱، صفحه۳۷)

حدیث14 صبر

امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

الْمُصِیبَةُ لِلصَّابِرِ وَاحِدَةٌ وَ لِلْجَازِعِ اثْنَتَانِ 

مصیبت براى شکیبا یکى است و براى بى‏ قرار دوتاست.

(بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۲۶)

 حدیث15 بلایا

قالَ موسى بن جعفر الکاظم(ع):

الْمُؤْمِنُ مِثْلُ كفَّتَی الْمِیزَانِ كلَّمَا زِیدَ فِی إِیمَانِهِ زِیدَ فِی بَلَائِهِ

مؤمن همانند دو کفه ترازوست؛ هر چه ایمانش فزونى یابد، بلایش نیز بیشتر شود.

  (بحارالانوار، جلد۷۵، صفحه۳۲۰)

حدیث16 آرزوی طولانی

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

إِنَّ الْعَاقِلَ اللَّبِیبَ مَنْ تَرَك مَا لَا طَاقَةَ لَهُ بِهِ وَ أَكثَرُ الصَّوَابِ فِی خِلَافِ الْهَوَى وَ مَنْ طَالَ أَمَلُهُ سَاءَ عَمَلُهُ‏ 

خردمند تیزهوش، فردى است که آنچه را تاب و توان ندارد واگذارد. و بیشتر درستى در مخالفت هوى و هوس نهفته است، و هر کس آرزویش دراز است کردارش نیز بد باشد.

 (بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۱۵)

حدیث17 توانگری و غنا

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

مَنْ أَرَادَ الْغِنَى بِلَا مَالٍ وَ رَاحَةَ الْقَلْبِ مِنَ الْحَسَدِ وَ السَّلَامَةَ فِی الدِّینِ فَلْیتَضَرَّعْ إِلَى اللَّهِ فِی مَسْأَلَتِهِ بِأَنْ یكمِّلَ عَقْلَهُ فَمَنْ عَقَلَ قَنِعَ بِمَا یكفِیهِ وَ مَنْ قَنِعَ بِمَا یكفِیهِ اسْتَغْنَى وَ مَنْ لَمْ یقْنَعْ بِمَا یكفِیهِ لَمْ یدْرِك الْغِنَى أَبَدا 

هر که توانگرى بى ‏مال و آسودگى از حسد و سلامت دین خواهد، متضرعانه از خدا درخواست کند که عقلش را کامل کند، که هر کس عقل دارد به حد کفاف بسازد، و هر که به مقدار کفایت قناعت نماید بى‏ نیاز شود، و هر که به حد کفایت نسازد، هرگز بی نیاز نشود.

(کافی،‌جلد۱، صفحه۱۸)

حدیث18 حفظ آبروی دیگران

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

مَنْ كفَّ نَفْسَهُ عَنْ أَعْرَاضِ النَّاسِ أَقَالَهُ اللَّهُ عَثْرَتَهُ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ مَنْ كفَّ غَضَبَهُ عَنِ النَّاسِ كفَّ اللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یوْمَ الْقِیامَة 

هر که خود را از تعرض به آبروى مردم نگه دارد، خداوند در قیامت از لغزش‌هایش بگذرد، و هر که خشم خود را از مردم باز دارد، خدا در قیامت خشمش را از او نگه دارد.

 (کافی،‌جلد۲، صفحه۳۰۵)

حدیث 19گناهان

امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

كلَّمَا أَحْدَثَ النَّاسُ مِنَ الذُّنُوبِ مَا لَمْ یكونُوا یعْمَلُونَ أَحْدَثَ اللَّهُ لَهُمْ مِنَ الْبَلَاءِ مَا لَمْ یكونُوا یعُدُّونَ

هر گاه که مردم گناهان تازه ‏اى پدید آورند که پیش از این، آن را انجام نمى‏ دادند، خداوند گرفتارى ‏هاى تازه ‏اى بر ایشان پدید آورد که آن را حساب نمى‏ کردند.

  (بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۲۲)

حدیث 20روشنی دیده

قالَ امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

ثَلَاثٌ یجْلِینَ الْبَصَرَ النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ وَ النَّظَرُ إِلَى الْمَاءِ الْجَارِی وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَجْهِ الْحَسَنِ

سه [چیز] به دیده روشنى بخشد: نگریستن به سبزه و نگریستن به آب روان و نگریستن به روى زیبا.

(بحارالانوار، جلد۱۰، صفحه ۲۴۶)

 

 حدیث 21 بذل ماه در راه خدا

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

إِیاك أَنْ تَمْنَعَ فِی طَاعَةِ اللَّهِ فَتُنْفِقُ مِثْلَیهِ فِی مَعْصِیةِ اللَّهِ

بپرهیز از اینکه در راه طاعت خدا از دارایى خویش مضایقه کنى، که دو برابرش را در نافرمانى خدا خرج کنى.

(بحارالانوار، جلد۷۵، صفحه۳۲۰)

 حدیث 22حق و باطل

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

قَالَ علیه‌السلام لِبَعْضِ شِیعَتِهِ: أَی فُلَانُ اتَّقِ اللَّهَ وَ قُلِ الْحَقَّ وَ إِنْ كانَ فِیهِ هَلَاكك فَإِنَّ فِیهِ نَجَاتَك أَی فُلَانُ اتَّقِ اللَّهَ وَ دَعِ الْبَاطِلَ وَ إِنْ كانَ فِیهِ نَجَاتُك فَإِنَّ فِیهِ هَلَاكك 

به یکى از شیعیان خویش فرمود: اى فلانى! از خدا پروا دار و حق را بگو هر چند هلاکت تو در آن باشد که بى‏ گمان نجات تو در آن است. اى فلان! از خدا، پروا دار و باطل را ترک کن هر چند نجات تو در آن باشد که بى‏ گمان هلاکت تو در آن است.

(تحف العقول، صفحه۴۰۸)

حدیث 23ترک دنیادوستی

امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

قَالَ علیه‌السلام عِنْدَ قَبْرٍ حَضَرَهُ: إِنَّ شَیئاً هَذَا آخِرُهُ لَحَقِیقٌ أَنْ یزْهَدَ فِی أَوَّلِهِ وَ إِنَّ شَیئاً هَذَا أَوَّلُهُ لَحَقِیقٌ أَنْ یخَافَ آخِرُهُ 

بر سر قبرى حضور یافت و فرمود: به‌راستى، چیزى که پایانش این باشد سزاست که از ابتدایش مورد بى‏ علاقگى قرار گیرد و چیزى که ابتدایش این است سزاست که از پایانش بیمناک باشند.

(تحف العقول، صفحه۴۰۸)

حدیث 24پرهیز از طمع

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

إِیاك وَ الطَّمَعَ وَ عَلَیك بِالْیأْسِ مِمَّا فِی أَیدِی النَّاسِ وَ أَمِتِ الطَّمَعَ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ فَإِنَّ الطَّمَعَ مِفْتَاحٌ لِلذُّلِّ وَ اخْتِلَاسُ الْعَقْلِ وَ اخْتِلَاقُ الْمُرُوَّاتِ وَ تَدْنِیسُ الْعِرْضِ وَ الذَّهَابُ بِالْعِلْم‏ وَ عَلَیك بِالاعْتِصَامِ بِرَبِّك وَ التَّوَكلِ عَلَیهِ وَ جَاهِدْ نَفْسَك لِتَرُدَّهَا عَنْ هَوَاهَا فَإِنَّهُ وَاجِبٌ عَلَیك كجِهَادِ عَدُوِّك‏ 

از طمع بپرهیز، چشم امید از دست مردم برگیر، طمع از مخلوق را در دل بمیران، که طمع کلید ذلت و رباینده عقل، و فرسایشگر جوانمردی‌هاست، شرف را لکه‏ دار کند، دانش را ببرد. و بر تو باد به پناه بردن به خدا و توکل بر او. با نفس پیکار کن تا از هوس بازش دارى؛ زیرا این پیکار همچون جهاد با دشمن، بر تو واجب است.

(بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۱۵)

حدیث 25 فحش دادن

امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

رَأَى علیه‌السلام رَجُلَینِ یتَسَابَّانِ فَقَالَ: الْبَادِئُ أَظْلَمُ وَ وِزْرُهُ وَ وِزْرُ صَاحِبِهِ عَلَیهِ مَا لَمْ یعْتَدِ الْمَظْلُومُ 

امام کاظم علیه‌السلام دو مرد را دید که به همدیگر دشنام مى‏ دهند. پس فرمود: شروع‏ کننده، ستمگرتر است و بار گناه خویش و بار گناه دوستش را تا آن زمان که مظلوم تجاوز نکند، بر دوش مى‏ کشد.

(بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۲۴)

 حدیث 26 سخاوت

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

السَّخِی الْحَسَنُ الْخُلُقِ فِی كنَفِ اللَّهِ لَا یتَخَلَّى اللَّهُ عَنْهُ حَتَّى یدْخِلَهُ الْجَنَّةَ وَ مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیاً إِلَّا سَخِیاً وَ مَا زَالَ أَبِی یوصِینِی بِالسَّخَاءِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ حَتَّى مَضَى

سخاوتمند نیک‌رفتار در حفاظت و حمایت خداست، او را وانگذارد تا به بهشت وارد کند و خداوند پیامبرى را مبعوث نکرد جز آنکه سخاوت‌پیشه بود و همواره پدرم مرا به سخاوت و نیک‌رفتارى سفارش مى‏ فرمود تا اینکه درگذشت.

(بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۲۴)

حدیث 27 دین شناسی

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

تَفَقَّهُوا فِی دِینِ اللَّهِ فَإِنَّ الْفِقْهَ مِفْتَاحُ الْبَصِیرَةِ وَ تَمَامُ الْعِبَادَةِ وَ السَّبَبُ إِلَى الْمَنَازِلِ الرَّفِیعَةِ وَ الرُّتَبِ الْجَلِیلَةِ فِی الدِّینِ وَ الدُّنْیا وَ فَضْلُ الْفَقِیهِ عَلَى الْعَابِدِ كفَضْلِ الشَّمْسِ عَلَى الْكوَاكبِ وَ مَنْ لَمْ یتَفَقَّهْ فِی دِینِهِ لَمْ یرْضَ اللَّهُ لَهُ عَمَلًا 

دین خدا را بشناسید که دین‏ شناسى کلید بینش و کمال عبادت است و راه رسیدن به جایگاه‏ هاى بلند و مراتب ستبر و با عظمت در دین و دنیاست و برترى دین‏ شناس بر عابد همانند برترى خورشید بر ستارگان است و هر کس دینش را نشناسد، خدا از هیچ کردار او خرسند نباشد.

(بحارالانوار، جلد۱۰، صفحه۲۴۷)

 حدیث 28دستاورد دین و دنیا

امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

اشْتَدَّتْ مَئُونَةُ الدُّنْیا وَ الدِّینِ فَأَمَّا مَئُونَةُ الدُّنْیا فَإِنَّك لَا تَمُدُّ یدَك إِلَى شَی‏ءٍ مِنْهَا إِلَّا وَجَدْتَ فَاجِراً قَدْ سَبَقَك إِلَیهِ وَ أَمَّا مَئُونَةُ الْآخِرَةِ فَإِنَّك لَا تَجِدُ أَعْوَاناً یعِینُونَك عَلَیهِ 

دستاورد دنیا و دین [آخرت‏]، دشوار شده است. امّا دستاورد دنیا؛ بر چیزى از آن دست دراز نکنى جز آنکه تبهکارى را یابى که در دست‌درازى بر آن، بر تو پیشى گرفته است و امّا دستاورد دین؛ یارانى را نیابى که تو را در آن کمک کنند.

(بحارالانوار، جلد۱۰، صفحه ۲۴۶)

حدیث 29برنامه روزانه

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم:

اجْتَهِدُوا فِی أَنْ یكونَ زَمَانُكمْ أَرْبَعَ سَاعَاتٍ سَاعَةً لِمُنَاجَاةِ اللَّهِ وَ سَاعَةً لِأَمْرِ الْمَعَاشِ وَ سَاعَةً لِمُعَاشَرَةِ الْإِخْوَانِ وَ الثِّقَاتِ الَّذِینَ یعَرِّفُونَكمْ عُیوبَكمْ وَ یخْلِصُونَ لَكمْ فِی الْبَاطِنِ وَ سَاعَةً تَخْلُونَ فِیهَا لِلَذَّاتِكمْ فِی غَیرِ مُحَرَّمٍ وَ بِهَذِهِ السَّاعَة تَقْدِرُونَ عَلَى الثَّلَاثِ سَاعَاتٍ 

تلاش کنید که وقت شما چهار ساعت باشد: ساعتى براى مناجات با خدا، ساعتى براى کار زندگى، ساعتى براى معاشرت با برادران و اشخاص مورد اعتماد که شما را از عیب‏ هایتان آگاه نمایند و از دل با شما خالص و یک رو باشند و ساعتى که در آن براى لذت‏ هاى غیر حرام خویش خلوت کنید و با این ساعت، براى سه ساعت دیگر نیرو مى‏ یابید.

 (تحف العقول، صفحه۴۰۹)

 حدیث 30بخشندگی

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ الْجَوَادِ فَقَالَ علیه‌السلام إِنَّ لِكلَامِك وَجْهَینِ فَإِنْ كنْتَ تَسْأَلُ عَنِ الْمَخْلُوقِینَ فَإِنَّ الْجَوَادَ الَّذِی یؤَدِّی مَا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَیهِ وَ الْبَخِیلَ مَنْ بَخِلَ بِمَا افْتَرَضَ اللَّهُ وَ إِنْ كنْتَ تَعْنِی الْخَالِقَ فَهُوَ الْجَوَادُ إِنْ أَعْطَى وَ هُوَ الْجَوَادُ إِنْ مَنَعَ لِأَنَّهُ إِنْ أَعْطَاك أَعْطَاك مَا لَیسَ لَك وَ إِنْ مَنَعَك مَنَعَك مَا لَیسَ لَك 

مردى از امام کاظم علیه‌السلام درباره [معنى‏] جواد پرسید. امام علیه‌السلام فرمود: سخن تو دو صورت دارد. اگر درباره آفریدگان مى‏ پرسى، به‌درستى‌ که جواد و بخشنده کسى است که آنچه خداوند بر او واجب نموده را ادا کند و بخیل کسى است که از ادای آنچه خداوند بر او واجب نموده مضایقه کند. ولی اگر مقصود تو آفریدگار است، او اگر عطا کند جواد و بخشنده است و اگر مضایقه کند [نیز] جواد و بخشنده است؛ زیرا او اگر به تو عطا کند، آنچه را که براى تو نیست عطا نموده و اگر مضایقه کند، آنچه را که براى تو نیست مضایقه نموده است.

(کافی، جلد۴، صفحه۳۹)

 حدیث31 رضای خدا

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

قَالَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ عَظَمَتِی وَ قُدْرَتِی وَ بَهَائِی وَ عُلُوِّی فِی مَكانِی لَا یؤْثِرُ عَبْدٌ هَوَای عَلَى هَوَاهُ إِلَّا جَعَلْتُ الْغِنَى فِی نَفْسِهِ وَ هَمَّهُ فِی آخِرَتِهِ وَ كفَفْتُ عَلَیهِ فِی ضَیعَتِهِ وَ ضَمَّنْتُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ رِزْقَهُ وَ كنْتُ لَهُ مِنْ وَرَاءِ تِجَارَةِ كلِّ تَاجِر 

خداى عزوجل فرموده: «به عزت و جلالم، به عظمت و قدرتم، به بها و بلندى مقامم، هیچ بنده خواست مرا بر خواست خود ترجیح ندهد جز آنکه بى ‏نیازیش را در دلش قرار دهم، و همتش را در آخرتش، و زندگی و معاشش را برای او گرد آورم، و آسمان و زمین را ضامن روزیش گردانم، و در پس تجارت هر تاجری، پشتیبان او باشم».

 (بحارالانوار، جلد۷۵، صفحه۳۱۰)

حدیث 32حیا از خدا

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

ینْبَغِی لِلْعَاقِلِ إِذَا عَمِلَ عَمَلًا أَنْ یسْتَحْیی مِنَ اللَّه‏ 

شایسته فرد عاقل است که چون کارى را انجام می‌دهد، از خداوند حیا کند.

 (بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۱۳)

حدیث33تکبر

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

مَنْ تَعَظَّمَ فِی نَفْسِهِ لَعَنَتْهُ مَلَائِكةُ السَّمَاءِ وَ مَلَائِكةُ الْأَرْضِ وَ مَنْ تَكبَّرَ عَلَى إِخْوَانِهِ وَ اسْتَطَالَ عَلَیهِمْ فَقَدْ ضَادَّ اللَّهَ 

هر که خود را بزرگ بیند، فرشتگان آسمان‌ها و زمین لعنتش کنند، و هر که بر برادرانش تکبر کند و بزرگى فروشد، با خدا ضدیت کرده است.

(بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۱۳)

حدیث 34 دوری از شهوت

امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

أَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَى دَاوُدَ یا دَاوُدُحَذِّرْ وَ أَنْذِرْ أَصْحَابَك عَنْ حُبِّ الشَّهَوَاتِ فَإِنَّ الْمُعَلَّقَةَ قُلُوبُهُمْ بِشَهَوَاتِ الدُّنْیا قُلُوبُهُمْ مَحْجُوبَةٌ عَنِّی‏ 

خداوند متعال به حضرت داود وحى کرد: ای داود، اصحاب خود را از دلباختگى شهوت‌ها برحذر دار و (از عواقب آن) بیم ده؛ چراکه آنها که دل به لذت‌ها بسته‏ اند، قلوبشان از من محجوب و پوشیده است.

(بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۱۳)

حدیث 35عفو و اصلاح

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

ینَادِی مُنَادٍ یوْمَ الْقِیامَةِ أَلَا مَنْ كانَ لَهُ عَلَى اللَّهِ أَجْرٌ فَلْیقُمْ فَلَا یقُومُ إِلَّا مَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّه‏ 

روز قیامت ندا دهنده ‏اى ندا سر دهد: هان! هر کس که بر عهده خدا پاداشى دارد بپا خیزد، پس کسى برنخیزد جز آن کس که بخشوده است و اصلاح نموده است؛ پس پاداش او بر عهده خداست.

(بحارالنوار،جلد۷۵، صفحه ۳۲۴)

حدیث 36 سکوت

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

إِذَا رَأَیتُمُ الْمُؤْمِنَ صَمُوتاً فَادْنُوا مِنْهُ فَإِنَّهُ یلْقِی الْحِكمَةَ وَ الْمُؤْمِنُ قَلِیلُ الْكلَامِ كثِیرُ الْعَمَلِ وَ الْمُنَافِقُ كثِیرُ الْكلَامِ قَلِیلُ الْعَمَل‏ 

اگر مؤمنى را ساکت و کم‌حرف دیدید به وى نزدیک شوید که حکمت مى‏ افشاند. مؤمن کم‌حرف و پرکار است. و منافق پُرحرف و کم‌کار.

 (تحف العقول، صفحه ۳۹۷)

حدیث 37 خیر زندگی

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

لَا خَیرَ فِی الْعَیشِ إِلَّا لِرَجُلَینِ لِمُسْتَمِعٍ وَاعٍ وَ عَالِمٍ نَاطِق 

زندگى جز براى دو کس خیرى ندارد: شنونده نگهدار، و عالمی زباندار.

( تحف العقول، صفحه ۳۹۷)

حدیث 38 حسابگری

قالَ الامام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

لَیسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یحَاسِبْ نَفْسَهُ فِی كلِّ یوْمٍ فَإِنْ عَمِلَ حَسَناً اسْتَزَادَ مِنْهُ وَ إِنْ عَمِلَ سَیئاً اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِنْهُ وَ تَابَ إِلَیه‏

آن که هر روز به حساب خود نرسد، از ما نیست؛ تا اگر نیکى کرده بیفزاید، و اگر بد کرده از خدا آمرزش خواهد و به‌سوی او توبه کند.

(ارشاد القلوب، جلد۱، صفحه۱۸۲)

حدیث 39 پاداش نیکی

امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

قَوْلُ اللَّهِ «هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلَّا الْإِحْسانُ» جَرَتْ فِی الْمُؤْمِنِ وَ الْكافِرِ وَ الْبَرِّ وَالْفَاجِرِ مَنْ صُنِعَ إِلَیهِ مَعْرُوفٌ فَعَلَیهِ أَنْ یكافِئَ بِهِ وَ لَیسَتِ الْمُكافَأَةُ أَنْ تَصْنَعَ كمَا صَنَعَ حَتَّى ترى فَضْلَك فَإِنْ صَنَعْتَ كمَا صَنَعَ فَلَهُ الْفَضْلُ بِالابْتِدَاء 

گفتار خداوند که «آیا پاداش نیکى، جز نیکى است؟» [الرحمن: ۶۰] درباره مؤمن و کافر، نیک و بد، همه جارى است. هر که به او احسانی شود، باید تلافى کند، و تلافى این نیست که همان کنى که او کرده، مگر اینکه مزیت و زیادی خود را [نسبت به عمل او] ببینی، ولی اگر نیکی تو هم به اندازه نیکی او باشد، او بر تو امتیاز دارد به‌سبب اینکه او آغازکننده عمل بوده است.

(بحارالانوار، جلد۷۵، صفحه۳۱۱)

حدیث 40 خصوصیات عاقل

امام موسى بن جعفر الکاظم(ع):

إِنَّ الْعَاقِلَ لَا یحَدِّثُ مَنْ یخَافُ تَكذِیبَهُ وَ لَا یسْأَلُ مَنْ یخَافُ مَنْعَهُ وَ لَا یعِدُ مَا لَا یقْدِرُ عَلَیهِ وَ لَا یرْجُو مَا یعَنَّفُ بِرَجَائِهِ وَ لَا یتَقَدَّمُ عَلَى مَا یخَافُ الْعَجْزَ عَنْهُ

عاقل با کسى که می‌ترسد تکذیبش کند، سخن نگوید؛ و از آن که می‌ترسد دریغ کند، درخواست ننماید؛ و آنچه را نمی‌تواند، وعده ندهد و امیدى که مایه سرزنش است (طمع‌هاى خام)، در دل نپرورد و به کارى که می‌ترسد در آن بماند، اقدام نکند.

(کافی،‌جلد۱، صفحه۲۰)