رشته صنایع دستی چیست؟
رشته صنایع دستی رشتهای است که در آن صنعت و هنر درکنار یکدیگر قرار میگیرند تا دانشجویان به یادگیری خلق آثار هنری کاربردی بپردازند. در صنایع دستی میتوان بدون نیاز به تکنولوژی و فناوریهای پیچیده با تکیه بر توانمندیهای خود آثاری خلق کنید که هم کاربردی و مورد استفاده قرار گیرند هم از جنبه هنری و زیبایی شناختی ارزشمند واقع شوند.
ماهیت رشته صنایع دستی
امروزه هنر صنایع دستی در اکثر نقاط کشور ما وجود دارد و مردم از آن درآمد کسب می کنند. این رشته هنری مانند رشته عکاسی در مقایسه با رشته نقاشی یا رشته مجسمه سازی بسیار کاربردی تر است. هنر صنایع دستی در هر منطقه ای نماینگر اعتقادات، فرهنگ، آداب و رسوم آن منطقه است.
شخصیت و توانایی مناسب برای رشته صنایع دستی
در رشته های هنر هم خلاقیت و داشتن ذوق هنری اصلی بسیار مهم است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.این افراد باید دارای توان بدنی خوبی باشند، زیرا مجبور به ساعت ها کار کردن به تولید یه محصول جدید هستند. از دیگر توانایی های لازم برای این رشته داشتن صبر و حوصله، آشنایی با نقوش و طراحی های سنتی، آشنایی با فرهنگ و سنت قدیم کشورها است.
بازار کار و آینده شغلی رشته صنایع دستی
فارغالتحصیلان رشته صنایع دستی میتوانند در سازمانهایی مثل سازمان میراث فرهنگی کشور، سازمان صنایع دستی ایران، اداره کل صنایع دستی در وزارت جهاد کشاورزی، سازمان ایرانگردی و جهانگردی، بنیاد مستضعفان و جانبازان، اداره کل موزهها و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به کارهای پژوهشی، تحقیقاتی یا کارشناسی روی آورده و یا می توانند به مشاغل خانگی روی آورده و کارهای خانگی خود را رواج داده و با ساختن کارگاهی کوچک در خانه به ساخت صنایع دستی روی بیاورند.
برخی از این افراد که علاقه ای به مشغول شدن در مشاغل ثابت و یا دولتی را ندارند، تصمیم به راه اندازی کارگاهای خانگی و یا کارگاه های کوچک می کنند تا برای خودشان کسب و کاری داشته باشند و درامد بیشتری را به دست بیاورند.
درآمد و حقوق رشته صنایع دستی
میزان درآمد این حرفه بستگی به اینکه فرد در مکان های دولتی مشغول شده باشد یا برای خودتان کسب و کاری راه اندازی کرده باشند متفاوت است. افرادی که در مکان های دولتی مشغول به کار هستند، حقوقی ثابت متوسطی را دارند، اما درآمد افرادی که کارگاه دارند، بستگی به تعداد تولید محصولات و فروش آنها دارد. این افراد اگر از یک مشاور برای فروش و تبلیغات محصولات خود کمک بگیرند و استراتژی درستی داشته باشند، میتوانند درآمد چند برابر فردی که حقوق ثابت دارد را داشته باشند. به طور میانگین درآمد یک استادکار صنایع دستی یا هنرمند در ماه 6 میلیون تومان است.
دوره کارشناسی صنایع دستی
دوره کارشناسی صنایع دستی هشت ترم و حدودا چهار سال طول میکشد و برنامه درسی (سر فصل) و تعداد واحدهای دانشگاهی این رشته از ۱۳۶ واحد تشکیل شده است که شامل موارد زیر میباشد:
- ۲۱ واحد دروس عمومی
- ۳۱ واحد دروس پایه
- ۲۵ واحد دروس اصلی
- ۵۱ واحد دروس تخصصی
- حداقل ۹ واحد اختیاری
معرفی دروس رشته صنایع دستی در مقطع کارشناسی
به منظور آشنایی شما با این رشته تصمیم گرفته ایم، نیم نگاهی به دروس این رشته داشته باشیم.
دروس عمومی
معارف اسلامی، ادبیات فارسی، اخلاق و تربیت اسلامی، زبان خارجی، تاریخ اسلام، تربیت بدنی، انقلاب اسلامی و ریشه های آن از قرن سیزدهم، زیست شناسی، متون اسلامی.
دروس پایه
کارگاه حجم سازی، انسان, طراحی, طبیعت 1، مبانی هنرهای تجسمی 1 و 2، کارگا ه طراحی پایه 1 و 2، کارگاه عکاسی پایه 1 و 2، هنر و تمدن اسلامی 1 و 2، آشنایی با هنر در تاریخ 1 و 2، آشنایی با هنرهای سنتی ایران.
دروس اصلی
هندسه نقوش در صنایع دستی ایران 1 و 2، مرمت نگهداری آثار هنری 1 و 2، تحقیق در صنایع دستی ایران 1 و 2، انسان, طراحی, طبیعت 2، خوشنویسی و طراحی حروف 1، تحول صنایع دستی، طرح اشیا در تمدن اسلامی.
دروس تخصصی
- کارگاه صنایع دستی 1 تا 9
- کارگاه تخصصی صنایع دستی 1 و 2
- طرح و رساله نهایی
دروس اختیاری
آشنایی با رشته های هنری معاصر، خوشنویسی و طراحی حروف 2، کارگاه مواد و روشهای ساخت 1 و 2 و 3، حکمت هنر اسلامی، مدیریت تولید صنعتی، هندسه مناظر و مرایا، کارگاه چاپ باتیک ( کلاغه ای)، تاریخ طراحی صنعتی و اختراعات، کارگاه چاپ، تاریخچه کتابت.
دوره کارشناسی " صنایع دستی" یکی از دوره های آموزش عالی است که هدف آن، مجهز نمودن افراد متعهد به دانش، تجربه و کار آئی عملی در صنایع دستی ایران است.
طول دوره آموزشی
طول دوره کارشناسی صنایع دستی 4 سال شامل 8 ترم می باشد
واحدهای درسی
تعداد کل واحدهای درسی دوره کارشناسی صنایع دستی 136واحد برطبق تقسیم بندی ذیل می باشد:
دروس عمومی | 21واحد | |
دروس پایه | 31واحد | |
دروس اصلی | 25واحد | |
دروس تخصصی | 51واحد | |
دروس اختیاری | 9واحد |
جداول دروس
دروس پایه
کد درس | نام درس | تعداد واحد | ساعت | |
39101 | مبانی هنرهای تجسمی 1 | 3 | 68 | |
39102 | مبانی هنرهای تجسمی 2 | 3 | 85 | |
39103 | کارگا ه طراحی پایه 1 | 3 | 153 | |
39104 | کارگاه طراحی پایه 2 | 3 | 153 | |
39105 | کارگاه عکاسی پایه 1 | 2 | 102 | |
39106 | کارگاه عکاسی پایه 2 | 2 | 102 | |
39109 | کارگاه حجم سازی | 2 | 102 | |
39110 | انسان, طراحی, طبیعت 1 | 3 | 51 | |
39111 | هنر و تمدن اسلامی 1 | 2 | 34 | |
39112 | هنر و تمدن اسلامی 2 | 2 | 34 | |
39113 | آشنایی با هنر در تاریخ 1 | 2 | 34 | |
39114 | آشنایی با هنر در تاریخ 2 | 2 | 34 | |
39115 | آشنایی با هنرهای سنتی ایران | 2 | 34 | |
دروس اصلی | ||||
کد درس | نام درس | تعداد واحد | ساعت | |
39121 | هندسه نقوش در صنایع دستی ایران 1 | 2 | 51 | |
39122 | هندسه نقوش در صنایع دستی ایران 2 | 2 | 51 | |
39123 | تحقیق در صنایع دستی ایران 1 | 2 | 51 | |
39124 | تحقیق در صنایع دستی ایران 2 | 2 | 51 | |
39125 | مرمت نگهداری آثار هنری 1 | 3 | 68 | |
39126 | مرمت و نگهداری آثارهنری 2 | 3 | 68 | |
39127 | انسان, طراحی, طبیعت 2 | 3 | 51 | |
39128 | خوشنویسی و طراحی حروف 1 | 2 | 51 | |
39129 | طرح اشیا’ در تمدن اسلامی | 2 | 34 | |
39130 | تحول صنایع دستی در دنیا | 2 | 34 | |
39131 | تاریخچه کتابت | 2 | 34 | |
دروس تخصصی | ||||
کد درس | نام درس | تعداد واحد | ساعت | |
39141 | کارگاه صنایع دستی 1 | 4 | 204 | |
39142 | کارگاه صنایع دستی 2 | 3 | 153 | |
39143 | کارگاه صنایع دستی 3 | 3 | 153 | |
39144 | کارگاه صنایع دستی 4 | 3 | 153 | |
39145 | کارگاه صنایع دستی 5 | 3 | 153 | |
39146 | کارگاه صنایع دستی 6 | 3 | 153 | |
39147 | کارگاه صنایع دستی 7 | 5 | 255 | |
39148 | کارگاه صنایع دستی 8 | 4 | 204 | |
39149 | کارگاه صنایع دستی 9 | 4 | 204 | |
39150 | کارگاه تخصصی صنایع دستی 1 | 6 | 306 | |
39151 | کارگاه تخصصی صنایع دستی 2 | 6 | 306 | |
39152 | طرح و رساله نهایی | 6 | 306 | |
دروس اختیاری | ||||
کد درس | نام درس | تعداد واحد | ساعت | |
39161 | آشنایی با رشته های هنری معاصر | 2 | 34 | |
39162 | مدیریت تولید صنعتی | 2 | 51 | |
39163 | حکمت هنر اسلامی | 2 | 34 | |
39164 | خوشنویسی و طراحی حروف 2 | 2 | 68 | |
39165 | هندسه مناظر و مرایا | 2 | 34 | |
39166 | کارگاه مواد و روشهای ساخت 1 | 2 | 102 | |
39167 | کارگاه مواد و روشهای ساخت 2 | 2 | 102 | |
39168 | کارگاه مواد و روشهای ساخت 3 | 2 | 102 | |
39169 | تاریخ طراحی صنعتی و اختراعات | 2 | 34 | |
39170 | کارگاه چاپ باتیک ( کلاغه ای ) | 3 | 153 | |
39171 | کارگاه چاپ | 2 | 68 |
توضیح: دانشجویان رشته صنایع دستی دروس غیر تخصصی سایر رشته های گروه هنرهای تجسمی، کاربردی ومعماری را می توانند به عنوان واحد اختیاری انتخاب نمایند.
گرایش های رشته صنایع دستی در مقطع کارشناسی و ارشد
این رشته در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دارای گرایش خاصی نیست. طبق دفترچه کنکور ارشد ناپیوسته سال 1400، مجموعه هنرهای پژوهشی و صنایع دستی شامل 10 رشته پژوهش هنر، صنایع دستی، هنر اسلامی(با 6 گرایش)، نقاشی ایرانی، تاریخ هنر ایران اسلامی، تاریخ هنر ایران باستان، حکمت هنر اسلامی، تاریخ هنر جهان اسلام، مدیریت موزه و مطالعات موزه است.
دوره کارشناسی ارشد صنایع دستی
علاقه مندان به این رشته میتوانند تا کارشناسی ارشد نیز ادامه تحصیل دهند. دانشگاه های دولتی روزانه، شبانه یا نوبت دوم، پردیس خودگردان، پیام نور، مجازی پیام نور، غیر انتفاعی، مجازی ویژه شاغلین و... به تدریس این رشته میپردازند. گرایش های رشته کارشناسی ارشد هنرهای پژوهشی و صنایع دستی عبارتند از:
● رشته پژوهش هنر
● فلسفه هنر
● صنایع دستی
● تاریخ هنر جهان اسلام و رشته هنر اسلامی
● مطالعات موزه
● مدیریت موزه
● نقاشی ایرانی
دانشگاه های برتر رشته صنایع دستی در ایران
دانشگاه هنرتهران، دانشگاه هنر اصفهان از بهترین دانشگاه های ارائه دهنده رشته صنایع دستی در ایران هستند.
دانشگاههای رشته صنایع دستی
پذیرش رشته کارشناسی صنایع دستی در دانشگاههای دولتی روزانه، نوبت دوم (شبانه)، پیام نور و غیر انتفاعی و همچنین دانشگاه آزاد اسلامی صورت میگیرد. مطابق با دفترچه انتخاب رشته کنکور هنر، مجموع ظرفیت این رشته در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ معادل ۱۳۶۲ نفر بوده است که بیش از هفتصد نفر آنها در دانشگاههای پیام نور و غیرانتفاعی پذیرش شدهاند.
نحوه پذیرش این رشته با آزمون و هم بدون کنکور (آزمون) امکان پذیر است و حدودا ۹۵۰ نفر از افرادی که وارد این رشته شدهاند صرفا با سوابق تحصیلی بوده است. همچنین برای ادامه تحصیل در رشته صنایع دستی میتوانید به کشورهای مختلفی مانند انگلستان، سوئد یا کانادا و... مراجعه کنید.
دانشگاه های دارای رشته صنایع دستی که در سطح کشور با رتبه و اعتبار علمی خوب هستند مطابق جدول زیر است:
ردیف | نام دانشگاه | نوع دوره |
1 | دانشگاه بجنورد | روزانه |
2 | دانشگاه بیرجند | روزانه |
3 | دانشگاه بیرجند | نوبت دوم |
4 | دانشگاه سمنان | روزانه |
5 | دانشگاه سمنان | نوبت دوم |
6 | دانشگاه سیستان و بلوچستان – زاهدان | روزانه |
7 | دانشگاه سیستان و بلوچستان – زاهدان | نوبت دوم |
8 | دانشگاه شهرکرد (محل تحصیل دانشکده هنر و علوم انسانی فارسان) | روزانه |
9 | دانشگاه شهرکرد (محل تحصیل دانشکده هنر و علوم انسانی فارسان) | نوبت دوم |
10 | دانشگاه شیراز | روزانه |
11 | دانشگاه کاشان | روزانه |
12 | دانشگاه کاشان | نوبت دوم |
13 | دانشگاه مازندران – بابلسر | روزانه |
14 | دانشگاه مازندران – بابلسر | نوبت دوم |
15 | دانشگاه محقق اردبیلی – اردبیل | روزانه |
16 | دانشگاه محقق اردبیلی – اردبیل | نوبت دوم |
17 | دانشگاه هرمزگان – بندرعباس | روزانه |
18 | دانشگاه هرمزگان – بندرعباس | نوبت دوم |
19 | دانشگاه هنر – تهران | روزانه |
20 | دانشگاه هنر – تهران | نوبت دوم |
21 | دانشگاه هنر – اصفهان | روزانه |
22 | دانشگاه غیرانتفاعی سوره – تهران | غیرانتفاعی |
23 | دانشگاه غیرانتفاعی علم و هنر – یزد (محل تحصیل واحد یزد) | غیرانتفاعی |
24 | موسسه غیرانتفاعی فردوس – مشهد | غیرانتفاعی |
25 | موسسه غیرانتفاعی کمالالملک – نوشهر | غیرانتفاعی |
26 | دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی – مرکز تبریز | پیام نور |
27 | دانشگاه پیام نور استان اصفهان – مرکز اصفهان | پیام نور |
28 | دانشگاه پیام نور استان تهران – تهران شرق | پیام نور |
29 | دانشگاه پیام نور استان خراسان جنوبی – مرکز فردوس | پیام نور |
30 | دانشگاه پیام نور استان خراسان جنوبی – مرکز قائن | پیام نور |
31 | دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی – مرکز قوچان | پیام نور |
32 | دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی – مرکز مشهد | پیام نور |
33 | دانشگاه پیام نور استان سمنان – مرکز شاهرود | پیام نور |
34 | دانشگاه پیام نور استان سیستان و بلوچستان – مرکز زاهدان | پیام نور |
35 | دانشگاه پیام نور استان فارس – مرکز فیروزآباد | پیام نور |
36 | دانشگاه پیام نور استان قزوین – مرکز قزوین | پیام نور |
37 | دانشگاه پیام نور استان مازندران – مرکز بابل | پیام نور |
38 | دانشگاه پیام نور استان یزد – مرکز میبد | پیام نور |
39 | دانشگاه پیام نور استان یزد – مرکز یزد | پیام نور |