مامایی یکی از رشته های پرطرفدار رشته علوم پزشکی که مورد علاقه و توجه بسیاری از داوطلبان کنکور تجربی است. متخصصین رشته مامایی از قدیم به نام ماما یا قابله که همراه مادر در زمان تولد نوزاد حضور داشتند. اما با گذشت زمان و پیشرفت علم پزشکی، این رشته در آموزش عالی و تخصصی توسعه یافت.
هدف رشته مامایی چیست؟
یک متخصص مامایی کسی است که به طور تجربی در کار زایمان و تولد نوزاد تجربه و تخصص دارد و در این زمینه به مادر کمک می کند. واژه ماما به معنای همراه زن است که با تاریخچه طولانی که دارد مهارت آن نسل به نسل منتقل شده است.
در علم نوین مامایی در واقع به مراقبت از زنان در دوران بارداری، زایمان و حتی پس از آن و همچنین مراقبت از نوزاد اشاره دارد. یک ماما بایستی راه مقابله با انواع مشکلات بهداشتی در دوران بارداری، ارائه کمک های پزشکی و چنانچه پزشک وجود نداشت و مشکل اضطراری و حیاتی به وجود آمد اقدامات ضروری و حیاتی را انجام دهد.
یک ماما چه وظایفی دارد؟
- رفتن شرح حال و انجام معاینات فیزیکی کامل
- اندازه گیری منظم فشارخون، بررسی ارتفاع رحم و رشد جنین، سمع صدای قلب به صورت دوره ای.
- درخواست آزمایش تشخیص حاملگی، درخواست سونوگرافی، درخواست آزمایشات معمول حین بارداری، و ارجاع موارد غیرطبیعی به پزشک متخصص
- مشاوره و آموزش در مورد مشکلات و بیماری های دوران بارداری
- تجویز داروهای مجاز در حاملگی
- پذیرش زائو در اتاق درد و زایمان توسط مامای کشیک
- کنترل علائم حیاتی مادر
- معاینات مکرر و ثبت پیشرفت های زایمانی در فرم مخصوص و اطلاع به پزشک فوریت های پزشکی
- انجام مراحل مختلف زایمان در بیماران سزارین (جراحی سزارین وظیفه پزشک متخصص است نه ماما)
- انجام کوراژ در صورت لزوم
- درخواست آزمایشات مورد نیاز برای نوزادان متولد شده
- تکمیل پرونده مادر و نوزاد و صدور گواهی ولادت و اجازه انتقال مادر به بخش
- اجازه ترخیص در مورد مادران با زایمان طبیعی بعد از انجام معاینات لازم
- ارائه مشاوره و آموزش های لازم در زمینه مسائل بارداری به زنان غیرباردار
- درمان عفونت ها
- مشاوره و راهنمائی خانواده در مورد بهداشت ازدواج و بهداشت نسل و مسائل دوران بارداری و بعد از زایمان و تنظیم خانواده
مسئولیت های ماما :
۱ ـ صلاحیت :
هر ماما مسئول حفظ صلاحیت حرفه ا ی است . حدود فعالیت ماما به وضوح در قوانین مامایی و در کد شغلی مطرح شده است.
۲ ـ مسئولیت حفظ و نگهداری گزراش کتبی :
ماما ملزم به نگهداری و حفظ گزارش جزئیات است. گزارش ماما از آنچه که پزشک گزارش می کند جدا است. او باید تمام گزارشات، تاریخچه مامایی و تمام معاینات پیش از زایمان را که توسط خودش انجام شده است را حفظ نماید. در طول زایمان، گزارش مشاهدات ، معاینات واقدامات انجام شده ضروری هستند و باید تمام جزئیات به طور کامل شرح داده شوند زیرا وقایع سریعاً اتفاق می افتند. مدارک ثبت شده تولدها توسط ماماها مجموعاً در بیمارستانها حفظ و نگهداری می شوند.
تمام گزارشاتی که توسط ماما تهیه شده باید برای مدت زمانی که نباید کمتر از ۲۵ سال باشد, نگهداری شود. زیرا این گزارشات می تواند در مواقع دادخواهی یا شکایات بی مورد توسط افراد نسبت به اعمال انجام شده توسط ماما, او را یاری دهد.
۳ ـ مسئولیت در برابر خانواده :
از آنجا که ماماها در برخورد با بسیاری ازمسائل محرمانه خانواده ها هستند، لذا وظایف خاصی مثل راز دار بودن اهمیت فراوان و زیربنایی دارد. و باید هر فرد را بدون سرزنش نسبت به عقایدی که ممکن است با نظر شخص خودش مغایرت داشته باشد، بررسی کند.
۴ ـ مسئولیت در قبال حرفه :
باید در حفظ استانداردها وبهبود مراقبت ها رل فعالی داشته باشد.
لازمه وارد بودن درحرفه ، آگاهی از فعالیت های سازمانهای حرفه ای و هیئت های قانونی آن رشته است. وجهت عرضه بهترین مراقبت باید همیشه از نظر علمی خود را با یافته های جدید آشنا نگه دارد.
۵ ـ مسئولیت در مقابل جامعه :
ممکن است در موقعیت هایی قرارگیرد که بتواند موضوعاتی چون محرومیت اجتماعی، مکان نامناسب، تعصب نژادی، اثرات خشونت، پیشرفت شیوع بیماریها یا شیوع عفونتهایی مثل ایدز یا سل را روشن کند. مسئولیت او در این موقعیت ها می تواند آگاه سازی، در تجهیز و تدابیر ویژه ویا دادن مراقبتهای لازم باشد.
.
رشته مامایی برای چه کسانی مناسب است؟
رشته مامایی یکی از با ارزش ترین رشته های پیراپزشکی است. یک ماما باید مسئولیت پذیر باشد و از هیچ گونه کمک و مراقبتی نسبت به مراجعه کنندگان خود دریغ نکند. زیرا این حرفه حساس، بدلیل آن که با زندگی و جان مادر و فرزند در رابطه است، هیچ غفلتی قابل توجیه نیست.
برخی از توانایی های یک ماما عبارتند از:
- مسئولیت پذیری و وجدان کاری بالا
- صبر و شکیبایی
- اعتماد به نفس
- روابط عمومی بالا
- علاقه مند و منضبط بودن
- تصمیم گیری سریع و درست در شرایط بحرانی
- استقامت فیزیکی و ذهنی
- کنترل شرایط پر استرس
- مهارت دیداری خوب
- علاقه مند در کمک به دیگران
دو نکته مهم و حائز اهمیت در مامایی هست که لازم است به آن توجه کنید:
پذیرش در رشته مامایی فقط از بین داوطلبان زن انجام می شود.
در سال های اول ورود به این رشته لازم است که در بیمارستان ها، خدمات پرستاری را انجام دهید.
دروس دانشگاهی رشته مامایی
شما بعد از قبولی در دانشگاه، لازم است ۱۳۰ واحد درسی را در طول ۴ سال یا ۸ ترم بگذرانید که به این شکل دسته بندی می شوند:
- ۲۰ واحد دروس عمومی
- ۲۰ واحد دروس پایه
- ۷۲ واحد دروس اختصاصی
- ۲۴ واحد دروس اختیاری که حدااکثر باید دو درس یک واحدی باید انتخاب شود.
- ۱۶ واحد کارآموزی
لیست دروس مقطع کارشناسی رشته مامایی | |
دروس عمومی | دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام – ادبیات فارسی – یک درس از دروس اخلاق اسلامی – زبان عمومی – یک درس از دروس انقلاب اسلامی – تربیت بدنی 1 و 2 – یک درس ازدروس تاریخ وتمدن اسلامی – یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی |
دروس علوم پایه | سلول شناسی و بافت شناسی – ایمنی شناسی – بیوشیمی – میکروب شناسی نظری – تشریح 1 و 2 – انگل شناسی و قارچ شناسی – میکروب شناسی عملی – فیزیولوژی 1 و 2 |
دروس تخصصی الزامی | آسیب شناسی عمومی و اختصاصی – نوزادان – اصول خدمات بهداشت جامعه – کارآموزی نوزادان – داروشناسی عمومی 1 – بیماری های کودکان – داروشناسی2 – کارآموزی بیماری های کودکان – اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان – نشانه شناسی و معاینات فیزیکی – کارآموزی اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان – کارآموزی نشانه شناسی و معاینات فیزیکی – آمار حیاتی – فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی (1) – روان شناسی عمومی، روانشناسی زن و خانواده – فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی (2) – اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماریها (بهداشت2) – فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی (3) – زبان انگلیسی تخصصی – فیزیوپاتولوژی و بیماری های جراحی – اصول تغذیه مادر و کودک – کارآموزی بیماری های داخلی و جراحی – تاریخ، اخلاق، قوانین و حقوق در مامایی – ارتباطات، آموزش، بهداشت و مشاوره در بهداشت مادر و کودک و باروری (بهداشت 3) -حقوق و پزشکی قانونی در مامایی – بهداشت مادر و کودک و باروری (بهداشت4) – کارآموزی و پزشکی قانونی در مامایی – مدیریت و ارتقاء کیفیت در بهداشت مادر و کودک و باروری (بهداشت5) – جنین شناسی – کارآموزی بهداشت باروری،مادر و کودک و تنظیم خانواده – ژنتیک – اصول روانپزشکی در مامایی – بارداری و زایمان 1 – بارداری طبیعی – اختلالات عملکرد جنسی – کارآموزی بارداری طبیعی – رادیولوژی، سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان – بارداری و زایمان 2 – زایمان طبیعی، ایمن و فیزیولوژیک و روش های کاهش درد زایمان – اصول مدیریت و کاربرد آن در مامایی – کارآموزی زایمان طبیعی – بیماریهای زنان و ناباروری – بارداری و زایمان 3 – بارداری و زایمان غیر طبیعی – کارآموزی بیماری های زنان – کارآموزی زایمان طبیعی و غیر طبیعی – بارداری و زایمان 4- بیماری های داخلی و جراحی در بارداری و زایمان |
دروس تخصصی اختیاری | تغذیه در بیماری های مادر و کودک – درمان های تکمیلی و جایگزینی در مامایی – بیحسی و بیهوشی و احیاء در مامایی – طب سنتی و گیاه درمانی در مامایی – روش تحقیق و طراحی طرح تحقیق – بیولوژی تولید مثل – سیستم های اطلاع رسانی پزشکی(فن آوری اطلاعات در مامایی) – مدیریت اقتصاد بهداشت – رشد و تکامل – آموزش به بیمار و مراجعه کننده – آمادگی برای زایمان و زایمان فیزیولوژیک – تغذیه قبل، حین و بعد از بارداری – اجرای طرح حل مشکل حرفه ای یا مقاله تحقیقی در مامایی – ترویج تغذیه با شیر مادر – تئوریها و مدلهای مامایی و بهداشتی – مامایی و بهداشت باروری در بحرانها و بلایا – جامعه شناسی و آسیب شناسی اجتماعی زنان – مامایی و بهداشت باروری در سلامت شهری – مامایی مبتنی بر شواهد |
دروس کارآموزی درعرصه | کارآموزی در عرصه بارداری طبیعی و غیر طبیعی – کارآموزی در عرصه نوزادان نیازمند مراقبت های ویژه – کارآموزی در عرصه زایمان طبیعی و غیر طبیعی 1 – کارآموزی در عرصه بیماریهای داخلی و جراحی در بارداری – کارآموزی در عرصه زایمان طبیعی و غیر طبیعی 2 – کارآموزی در عرصه مدیریت و کاربرد آن در مامایی – کارآموزی در عرصه بیماریهای زنان و ناباروری – کارآموزی در عرصه رادیولوژی و سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان – کارآموزی در عرصه بهداشت باروری، مادر و کودک و تنظیم خانواده |
رشته مامایی در کدام دانشگاه ها پذیرش می شود؟
پذیرش در رشته مامایی صرفاً با آزمون انجام می شود و بدون کنکور هیچ دانشگاهی دانشجو نمی پذیرد پس داوطلبان این رشته بنا بر رتبه و تراز خود امتیاز کسب می کنند تا شانس قبولی در این رشته را بدست آورند.
کدام دانشگاه ها در رشته مامایی دانشجو می پذیرند؟
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
- دانشگاه علوم پزشکی ایلام
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
- دانشگاه علوم پزشکی بم
- دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
- دانشگاه علوم پزشکی جیرفت
- دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
- دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
- دانشگاه علوم پزشکی بجنورد
- دانشگاه علوم پزشکی بابل
- دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
- دانشگاه علوم پزشکی تبریز
- دانشگاه علوم پزشکی زابل
- دانشکده علوم پزشکی شوشتر
- دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
- دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
- دانشگاه علوم پزشکی زنجان
- دانشگاه علوم پزشکی شیراز
- دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
- دانشگاه علوم پزشکی همدان
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
- دانشگاه علوم پزشکی مازندران
- دانشگاه علوم پزشکی قم
- دانشکده علوم پزشکی ایرانشهر
- دانشکده علوم پزشکی کردستان
- دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
- دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
- دانشگاه علوم پزشکی اراک
- دانشگاه علوم پزشکی قزوین
- دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
- دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه
- دانشگاه علوم پزشکی کاشان
- دانشگاه علوم پزشکی گلستان
- دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
- دانشگاه علوم پزشکی کرمان
- دانشگاه علوم پزشکی لرستان
- دانشگاه علوم پزشکی گیلان
- دانشکده علوم پزشکی گناباد
- دانشگاه علوم پزشکی یزد
- دانشگاه علوم پزشکی یاسوج
از کارآموزی تا کسب تجربه
برخی از افراد در مورد زمینه هایی که یک کارآموز مهارت کسب می کند سوال می پرسند. در ادامه برای اطلاع و آگاهی از دوره های کارآموزی رشته مامایی و همین طور آشنایی با مهارت هایی که یک ماما در طول تحصیل کسب می کند، با ما همراه باشید.
این دوره های کارآموزی عبارتند از:
- کارآموزی بارداری طبیعی و غیر طبیعی
- کارآموزی زایمان طبیعی و غیر طبیعی ۱
- کارآموزی زایمان طبیعی و غیر طبیعی ۲
- کارآموزی بیماری های زنان و ناباروری
- کارآموزی بهداشت باروری و تنظیم خانواده
- کارآموزی نوزادان نیازمند مراقبت های ویژه
- کارآموزی بیماری های داخلی و جراحی در بارداری
- کارآموزی مدیریت و کاربرد آن در مامایی
- کارآموزی رادیولوژی و سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان
بازار کار و درآمد رشته مامایی
رشته مامایی جز مشاغلی است که بازار کار نسبتا خوبی دارد، اما انتقادی که به آن وارد است اینست که بسیاری از دانش آموختگان مامایی در رشته های غیرمرتبط مشغول به کار هستند.
با وجود این فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی رشته مامایی می توانند بعد از کسب مدرک خود در بیمارستان ها، زایشگاه ها، کلینیک ها و درمانگاه ها، و کلیه مراکز درمانی دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند. همچنین آن ها می توانند با داشتن شماره نظام پزشکی و حق تاسیس مطب (بعد از انجام 75 زایمان طبیعی) مطب خود را تاسیس کنند.
علاوه بر این، آن ها با داشتن مدرک کارشناسی ارشد می توانند در جایگاه سرپرست و مدیر بخش های مختلف درمانی و سوپروایزر آموزشی در بیمارستان ها و یا در پست های مدیریتی و ستادی در مراکز بهداشتی ـ درمانی مشغول به کار شوند.
فارغ التحصیلان مدرک کاردانی مامایی می توانند در جایگاه مربی خدمات بهداشتی، مربی بهداشت مدارس، کارشناس بهداشت خانواده در مراکز مختلف بهداشتی و درمانی مشغول به کار شوند.
کارشناس مامایی در بیمارستان ها و مراکز دولتی بدون سابقه و بدون پست مدیریتی حقوقی معادل 4 تا 5 میلیون تومان در ماه دارد.
تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد
برای ادامه تحصیل در رشته مامایی در مقطع کارشناسی ارشد باید اطلاعاتی از زیر رشته ها و تعداد واحد مورد نیاز داشته باشید. کل واحد هایی که لازم است در این مقطع اخذ کنید شامل ۳۲ واحد درسی است. که دروس اختصاصی و اجباری شامل ۱۶ واحد درسی، دروس اختصاصی اختیاری ۱۰ واحد و ۶ واحد هم برای پایان نامه در نظر گرفته شده است.
زیر شاخه هایی که از رشته مامایی می توان در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب کرد، شامل:
- ژورنالیسم پزشکی
- تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی
- اکولوژی انسانی
- آموزش پزشکی
- آموزش بهداشت
- رشته زیست فناوری پزشکی
- رشته فیزیولوژی
- رشته علوم تغذیه
- رشته علوم تشریحی
- رشته فناوری اطلاعات سلامت
- رشته مهندسی پزشکی
طرح دوساله مامایی
گذراندن طرح دوساله در رشته مامایی برخلاف رشته هایی نظیر پزشکی، دندانپزشکی، و ... اجباری نیست و به صورت اختیاری و مازاد بر نیاز صورت می گیرد. در دوره طرح دوساله حقوق اندکی به ماماها تعلق می گیرد که در سال 1397 معادل ساعتی 9300 تومان بوده است.
سوالات متداول
| رشته مامایی چند ترم است؟ |
| ۴ سال معادل ۸ ترم است که باید ۱۳۰ واحد بگذرانید. |
| آیا می توان رشته مامایی را بدون کنکور پذیرفته شد؟ |
| خیر، تنها باید کنکور شرکت کنید یا مدارک بالای تحصیلی از دانشگاه های خارجی داشته باشید. |
| ظرفیت پذیرش رشته مامایی در دانشگاه های برتر چقدر است؟ |
ظرفیت دانشگاه های برتر در رشته مامایی در سال های اخیر: ظرفیت دوره کارشناسی رشته مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران: روزانه 40 نفر ظرفیت دوره کارشناسی رشته مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران: روزانه 25 نفر ظرفیت دوره کارشناسی رشته مامایی دانشگاه شهید بهشتی : روزانه 20 نفر |
| آیا طرح دوساله مامایی اجباری است؟ |
گذراندن طرح دوساله در رشته مامایی برخلاف رشته هایی نظیر پزشکی، دندانپزشکی، و ... اجباری نیست و به صورت اختیاری و مازاد بر نیاز صورت می گیرد. در دوره طرح دوساله حقوق اندکی به ماماها تعلق می گیرد که در سال 1397 معادل ساعتی 9300 تومان بوده است. |
