کریسمس جشن مذهبی مسیحیان است که در روز کریسمس که سالروز تولد حضرت عیسی است آن را با برگزاری مراسم ویژه ای بجا می آورند. در ادامه تاریخ دقیق جشن کریسمس در تقویم سال جاری به شمسی، میلادی و قمری را مرور کرده ایم و به تاریخچه این عید مذهبی مسیحیان در ایران و کشورهای مختلف در جهام را برای شما عزیزان آورده ایم. همچنین با مطالعه این مطلب با آیین و مراسم ویژه کریسمس آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
جشن کریسمس در تقویم سال 1403 چه روز و تاریخی است؟
تاریخ جشن کریسمس در تقویم سال 1403 روز چهارشنبه 5 دی مصادف با 25 دسامبر 2024 است..
تاریخ جشن کریسمس در تقویم شمسی برابر است با: روز چهارشنبه 5 دی سال 1403
تاریخ جشن کریسمس در تقویم قمری برابر است با: روز چهارشنبه 24 جمادی‌الثانی سال 1446
تاریخ جشن کریسمس در تقویم میلادی برابر است با: روز چهارشنبه ۲۵ دسامبر سال 2024
جشن کریسمس 1403 چند شنبه و چه روزی است؟
جشن کریسمس 1403 روز چهارشنبه 5 دی است.
تاریخچه کریسمس و آداب و رسوم آن
کریسمس که در ۲۵ دسامبر جشن گرفته می‌شود، هم یک جشن مقدس مذهبی است و هم پدیده ای فرهنگی و تجاری در سراسر جهان محسوب می‌شود. این پدیده از دو هزار سال پیش توسط مردم سراسر جهان با سنت ها و آداب رسومات مذهبی و غیر مذهبی مختلف جشن گرفته می‌شود. مسیحیان، روز کریسمس را به عنوان سالروز تولد عیسی که پیامبر دینی آن ها بوده است، جشن میگیرند.
آداب و رسوم کریسمس
آداب و رسوم مربوط به روز کریسمس شامل حضور یافتن در کلیسا، هدیه دادن به یکدیگر، تزئیین درخت کریسمس، دعوت خانواده و عزیزان به صرف غذا و در نهایت انتظار کشیدن برای ملاقات بابانوئل است.۲۵دسامبر، از سال ۱۸۷۰ به عنوان روز کریسمس و یک روز تعطیل در ایالات متحده شناخته شده است.
واژه کریسمس یعنی چه؟
واژه Christes maesse به معنی «جشن مسیح» در سال ۱۱۵۱ میلادی وارد زبان انگلیسی قدیم شد. واژه کوتاه تر آن یعنی Xmas برای نخستین بار در قرن سیزدهموارد زبان گردید. واژه قدیمیتر «یول» (Yule) برگرفته از واژه آلمانی jōl یا انگلوساکسونی geōl به معنای جشن انقلاب زمستانی است. واژه های دیگر زبانها مانند نَویداد (Navidad) در اسپانیایی، ناتاله (Natale) در ایتالیایی و نوئل (Noël) در فرانسوی، همه به معنای «میلاد» می‌باشند و واژه آلمانی «وایناختِن» (Weihnachten)، نیز به معنی «شب تقدیس شده» است.
تاریخچه کریسمس در کشورهای مختلف
آغاز زمستان، از مدت ها قبل با به دنیا آمدن مردی به نام عیسی در تاریک ترین روزهای زمستان جشن گرفته میشده زیرا تولد پیامبر در شب های طولانی زمستان، همچون نور امیدی برای به انتظار نشستن روزهای طولانی تر برای مردم بوده است.
در اسکاندیناوی، سال نو از ۲۱ دسامبر، یعنی شروع فصل زمستان جشن گرفته میشده است. پدران و پسران در این روز برای به رسمیت شناختن بازگشت دوباره خورشید، کنده ای درخت با خود به خانه میآوردند و آن را روشن میکردند و خاموش شدن این کنده های درخت، چیزی حدود ۱۲ روز به طول میانجامید و مردم اعتقاد داشتند که ایجاد هر جرقه در چوب، نشان دهنده تولد گوساله ای جدید، در سال جاری خواهد بود.پایان ماه دسامبر، زمان مناسبی برای جشن گرفتن در اکثر مناطق اروپا بود.
در آن زمان از سال، بیشتر مردم به ذبح کردن گاو های خود میپرداختند تا در طول زمستان، مجبور به تغذیه کردن آن ها نباشند. برای بسیاری از افراد، این تنها زمانی از سال بود که گوشت تازه تهیه میکردند.
در آلمان، مردم در طول تعطیلات اواسط زمستان، از خدای اودن تجلیل میکردند. مردم آلمان، از اود وحشت داشتند زیرا معتقد بودند که او در طول شب، در آسمان پرواز کرده و آن ها را رصد می‌کند و تصمیم می‌گیرد که در سال جدید به کسب و کار چه کسی رونق بخشیده و چه کسی را هلاک کند.
در روم، جایی که زمستان به اندازه شمال، سرد و طاقت فرسا نبود، جشنی به نام زحل گرفته می‌شد. با شروع هفته منتهی به زمستان، زمانی که غذا و نوشیدنی ها به وفور یافت می‌شد، روال عادی فعالیت های اجتماعی روم وارونه می‌شد. به مدت یک ماه بردگان، ارباب میشدند و دهقانان در فرماندهی شهر حکومت میکردند. در این دوران مشاغل و مدارس تعطیل بود تا همه مردم بتوانند به فعالیت های تفریحی بپردازند.
در این دوره، همچنین رومیان روز تولد میترا، خدای خورشید را در روز ۲۵ دسامبر جشن میگرفتند و اعتقاد بر این بود که میترا، خدای خردسال، از سنگ متولد شده است. برای برخی از رومیان روز تولد میترا، مقدس ترین روز سال بود.
در سال های اولیه مسیحیت، عید پاک، تعطیلات اصلی سال بود و تولد حضرت عیسی جشن گرفته نمیشد و در قرن چهارم مقامات کلیسا تصمیم گرفتند، تولد حضرت عیسی را به عنوان تعطیلات در نظر بگیرند اما متاسفانه روز تولد عیسی در کتاب مقدس ذکر نشده است (واقعیتی که پوریتانی ها از آن به منظور انکار مشروعیت جشن کریسمس استفاده کردند). اگرچه برخی شواهد نشان دهنده این واقعیت است که حضرت عیسی در فصل بهار متولد شده اما با این وجود، پاپ ژولیوس اول، ۲۵ دسامبر را به عنوان روز تولد حضرت عیسی برگزید.
این رویداد که در ابتدا با عنوان عید پاک شناخته می‌شد، در سال ۴۳۲ و در اواخر قرن ششم به مصر گسترش یافت و بعد از آن، تا اواخر قرن هشتم، کریسمس تا اسکاندیناوی گسترش یافت. امروزه کلیسا های ارتدوکس یونان و روسیه، کریسمس را ۱۳ تا ۱۴ روز پس از ۲۵ ام دسامبر برگزار می‌کنند و دلیل این امر این است که کلیساهای غربی از تقویم گرگوری استفاده می‌کنند، در حالی که کلیساهای شرقی از تقویم جولیان که ۱۳-۱۴ روز از تقویم گرگوری عقب تر است استفاده می‌کنند. هر دو کلیسای شرقی و غربی تا ۱۲ روز پس از روز کریسمس مربوط به خود را جشن میگیرند و اعتقاد بر این است که در این روز ۳ مرد عاقل، عیسی را درون گهواره دیده اند.
رهبران کلیسا، با برگزاری جشنواره های سنتی در زمستان محبوبیت کریسمس در نظر مردم را افزایش دادند و در قرون وسطی مسیحیت، بیشتر جایگزین دین بت پرستی بود.
در روز کریسمس مومنان ابتدا در کلیسا حضور داشتند و سپس در کارناوال های مختلف شرکت میکردند. در این روز فقرا به خانه افراد ثرومند میرفتند و از بهترین غذاها و نوشیدنی های آن ها می‌خوردند. در سال های بعد در روز کریسمس افراد متعلق به طبقات بالای جامعه با سرگرم کردن فقرا، دین خود را به جامعه میپرداختند.
در اوایل قرن ۱۷، موجی از اصلاحات مذهبی، نحوه برگزاری جشن کریسمس را در اروپا تغییر داد. هنگامی که الیور کرومول و نیرو های پوریتان، انگلستان را در سال ۱۶۴۵ به دست گرفتند، عهد کردند که انگلیس را از انحطاط درآورند و به عنوان بخشی از تلاش خود کریسمس را لغو کردند و با تقاضای مردم، چارلز دوم به تخت سلطنت بازگشت و همراه او تعطیلات عامه پسند نیز بازگشت.
جدایی طلبان انگلیسی که در سال ۱۶۲۰ به آمریکا آمدند، دارای اعتقاداتی مشابه پوریتانیان بودند و در نتیجه از سال ۱۶۵۹ تا ۱۶۸۱، جشن کریسمس در بوستون ممنوع اعلام شد و هرکسی که این روز را جشن میگرفت، جریمه می‌شد اما با این وجود در شهرک جمستان، کاپیتان جان اسمیت گزارش داد که کریسمس بدون هیچ مشکلی برگزار خواهد شد و هیچ حادثه ای در این زمینه رخ نداده است.
پس از انقلاب آمریکا، قوانین مبتنی بر آداب و رسوم انگلیسی لغو شد و در حقیقت کریسمس تا ۲۶ ژوئن ۱۸۷۰ به عنوان تعطیلات فدرال اعلام نشد.
تا قرن نوزدهم مردم آمریکا کریسمس را جشن نمیگرفتند اما آمریکایی ها کریسمس را دوباره احیا کردند و آن را از یک تعطیلات کارناوالی به یک روز مخصوص خانه و خانواده و صلح محور تبدیل کردند.
اوایل قرن نوزدهم، دوره درگیری و آشفتگی طبقاتی بود که در این مدت، بیکاری افزایش یافته بود و این افراد، غالبا در کریسمس دست به شورش میزدند اما در سال ۱۸۲۸، شورای شهر نیویورک در واکنش به شورشگران در کریسمس، اولین نیروی پلیس این شهر را تاسیس کرد و این امر باعث ایجاد تغییر در شیوه گرفتن جشن کریسمس در آمریکا شد.
در سال ۱۸۱۹، واشنگتن ایروینگ، نویسنده ای توانا، کتابی نوشت که در رابطه با مجموعه داستان هایی در مورد جشن کریسمس در یک خانه بزرگ انگلیسی بود. این کتاب در رابطه با جمع شدن طبقات مختلف جامعه در کنار هم و جشن گرفتن کریسمس و روابط صلح آمیز و خون گرم قشر های مختلف جامعه با یکدیگر بود و افراد تخیلی این داستان، از جشن کریسمس و آداب و رسوم آن لذت میبردند. این داستان بر اساس جشن های کریسمسی که واشنگتن در آن ها شرکت کرده بود، نبوده و حاصل تخیل وی بود.
در همین زمان نویسنده انگلیسی چارلز دیکنز، داستانی به نام تعطیلات کلاسیک را نوشت که پیام این داستان، اهمیت نیکوکاری و حسن نیت نسبت به همه انسان ها در ایالات متحده و انگلیس بود و نشان دهنده فواید این جشن نیز بود. کریسمس همچنین، روزی برای خانواده ها فراهم میکرد که بدون توجه به اشتباهات فرزندانشان، به آن ها توجه کرده و هدیه بدهند.
بعد از پذیرفتن کریسمس به عنوان یک تعطیلات خانوادگی توسط مردم آمریکا، مردم به دنبال آموختن آداب و رسوم قدیمی جشن کریسمس از کلیساهای کاتولیک و اسقاط بودند. در طول ۱۰۰ سال بعدی، مردم آمریکا سنتی برای جشن روز کریسمس ساختند که شامل تزئین درخت، ارسال کارت های تبریک و هدیه دادن بود.
اگرچه بسیاری از مردم تصور میکردند که کریسمس جشنی با قدمت چند صد ساله است اما در حقیقت، این جشن روزی برای تامین نیازهای فرهنگی یک کشور در حال رشد بود.
آیین های جشن کریسمس
برگزاری کریسمس در کشورهای مختلف مسیحی بنا به سنت و رسم و رسوم آنان، تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارد. اما مشترکات این مراسم این است که: مسیحیان برای جشن گرفتن میلاد حضرت عیسی مسیح (ع) به کلیساها می‌روند، در منزل یک درخت کاج را تزیین و چراغانی می‌کنند و در خیابان ها و کوچه ها دسته دسته سرودهای پرستشی و شکرگزاری اجرا می‌کنند. همچنین در ایام کریسمس حراجیهایی برپا می‌شود و در روز باکسینگ در ۲۶ دسامبر، کارمندها از کارفرمای خویش هدیه دریافت می‌کنند.
بابانوئل
شخصیتی که امروزه به شکل پیرمردی مهربان و چاق است و با لباس سرخ رنگ و ریشی سفید و بلند، هنگام کریسمس در میان برگزارکنندگان این جشن ظاهر می‌گردد به چندین اسم شناخته می‌شود که بابانوئل (Papa noel)، سانتا کلوز (Santa claus) و سنت نیکولا (Saint Nicola) از معروفترین این اسامی اند.
تاریخچه بابا نوئل: در سده چهارم میلادی، یکی از اسقف های آسیای صغیر (ترکیه امروز) به خاطر رفتار مهربانانه اش با کودکان شهرت یافت. این شخص که بعدها به سنت نیکولاس (نیکولاس قدیس) شهرت یافت، در نقاشی های قرون وسطی و عصر رنسانس به شکل مردی بلند بالا با چهره ای جدی و نجیبانه نشان داده شده است و تا حدود قرن شانزدهم، جشن مخصوص او در روز ششم دسامبر در سراسر اروپا برگزار می‌شد، اما از آن پس، این جشن، تنها به پروتستان های هلند منحصر گردید. مهاجران هلندی که به آمریکای شمالی کوچ کردند، این رسم را با خود به آن کشور بردند و در آنجا بود که نام او به سانتا کلوز (به انگلیسی: Santa Claus) تغییر یافت.
درخت کریسمس
از زمان های بسیار کهن، درخت و گیاه مورد پرستش مردمان بوده اند. کلیسای ارمنی نیز پس از پذیرش مسیحیت نه تنها عیدی را برای تقدس گیاه به عنوان جزئی از طبیعت در تقویم کلیسائی قرار داد، بلکه به تقدیس آن پرداخت. بدین ترتیب هیچ عید و جشنی نمی‌توانست بدون تبرک گیاه انجام نشود.
اما آغاز تزیین درخت در ایام سال نو میلادی بنا بر گفته ها و روایات به سال 1605 در آلمان بر می‌گردد. به روایتی تزئین درخت کاج به صورت امروزی را برای نخستین بار مارتین لوتر آلمانی باب کرد. وی عادت داشت، که در شب میلاد حضرت عیسی مسیح، شاخه های درختان کاج به خانه بیاورد و برای شادمانی کودکان آن را تزئین کند و همین عادت، بعد ها به یک رسم و آئین عمومی تبدیل شد و در سال 1840 میلادی مراسم آراستن درخت به انگلستان و سپس به آمریکا وسایر کشورها راه یافت.
با توجه به این که کودکان و بزرگسالان هر دو به یک اندازه به تزئین درخت کریسمس علاقه دارند، شاید یاد آوری عناصرتشکیل دهنده تزئینات درخت کاج مفید باشد. مهم ترین آنها ستاره ای درخشان بر نوک و ستیغ درخت است که نشانه ولادت و راهنمائی برای یافتن محل ولادت حضرت مسیح را تداعی می‌کند. ازدیگر ویژگی های درخت کاج، بابانوئلی است که با کیسه هدایا بردوش زیر درخت ایستاده است.
اما دیگر اجزای درخت کریسمس، تندیس های کوچک فرشته، عصا، کیسه و جوراب های رنگی، نوارهای رنگی درخشان و نیز ستاره ها، گوی ها، میوه رنگ شده درخت کاج و چراغ های ریز الوان است که تمامی درخت و اطراف آنرا در بر می‌گیرد. هدیه هائی را که برای افراد خانواده و خویشاوندان تهیه شده نیز زیر درخت کریسمس می‌گذارند.
روز کریسمس در ایران
در حالی که ۲۵ دسامبر کشورهای اروپایی روز ولادت عیسی مسیح و روز جشن کریسمس به شمار می‌آید، بر اساس تقویم مذهبی ارامنه -که اکثر مسیحیان ایران را تشکیل می‌دهند- سالروز تولد عیسی مسیح ۶ ژانویه است و همان روز جشن کریسمس ارامنه ایران برپا می‌شود. البته همزمان با برگزاری روز کریسمس در اغلب کشورهای جهان مطابق با ۲۵ دسامبر در کلیسای وانک اصفهان و محله ارامنه نشین اصفهان حال و هوای کریسمسی به پا است.
چرا تاریخ روز کریسمس هر سال تغییر می‌کند؟
روز کریسمس 25 دسامبر است. و به علت میلادی بودن این تاریخ در ایران روز کریسمس تاریخ هجری شمسی ثابتی ندارد و هر ساله این روز در تقویم شمسی ما در حال گردش است.
پرسش های متداول
| کریسمس 1403 چه روزیه؟ |
| کریسمس 1403 روز چهارشنبه 5 دی است. |
| علت نامگذاری جشن کریسمس چیست؟ |
| علت نامگذاری جشن کریسمس، ولادت حضرت عیسی مسیح است. |
|
چرا روز کریسمس هر سال تاریخش تغییر می‌کند؟ |
| روز کریسمس 25 دسامبر است و به علت میلادی بودن این تاریخ در ایران؛ تاریخ هجری شمسی ثابتی ندارد و هر ساله این روز در تقویم شمسی ما در حال گردش است. |
جمع بندی
کریسمس را که جشن باستانی و مذهبی مسیحیان در جهان است در تقویم سال جاری به شمسی و میلادی بررسی کردیم و به مرور تاریخچه و آیین مربوط به آن در ایران و کشورهای مختلف پرداختیم. همچنین علت متغییر بودن تاریخ آن در تقویم شمسی ایران برایتان توضیح دادیم. شما هم اگر با رسوم دیگر کریسمس آشنایی دارید آن را با دیگر مخاطبان به اشتراک بگذارید.
