سودجویی آشکار با بیماری خاموش

بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، حدود نیمی از مبتلایان به دیابت در ایران از بیماری خود خبر ندارند. جدای از این بی‌خبری، این روزها برخی سودجویان هم با ترفندهای تازه تلاش می‌کنند از این آب گل‌آلود ماهی بگیرند و تحت عناوین مختلف، تلاش می‌کنند با تبلیغات درمان دیابت، سودجویی کنند.
در حالی که طبق قانون، فقط داروخانه‌ها مجاز به عرضه محصولات دارویی هستند، اما در برخی فروشگاه‌ها و حتی گاهی در کنار خیابان، دستگاه تست قند خون به مشتریان فروخته می‌شود. این افراد بدون هیچ مزاحمتی، اقدام به فروش دستگاه‌های تخصصی می‌کنند که باید فقط از طریق داروخانه‌ها عرضه شود. سودجویی بعدی با فروش نوار دستگاه آزمایش قند خون انجام می‌شود.
هر‌کدام از این نوارها، فقط با یک دستگاه تست قند خون هماهنگ می‌شود. این یعنی هر فردی که این دستگاه را می‌خرد، مجبور می‌شود نوارها را هم برای انجام آزمایش قند خون به طور دائم از همان فروشگاه یا شرکت تولیدکننده تهیه کند. درواقع، این دستفروشان و این فروشگاه‌ها با این ترفند برای خودشان مشتریان دائمی دست و پا می‌کنند و تا سال‌های سال، بیماران رابه دنبال خود می‌کشانند.
محمود الیاسی، عضو مجمع عمومی انجمن داروسازان ایران در گفت‌وگو با جام‌جم هشدار می‌دهد: از منظر قانونی، داروخانه‌ها مجاز هستند که دستگاه‌های تست قند خون را همراه با نوار آن در اختیار مشتریان قرار بدهند. برخی از شرکت‌های تولیدکننده به صورت رایگان این دستگاه‌ها را در اختیار داروخانه‌ها قرار می‌دهند و داروخانه‌ها هم به شکل رایگان، آنهارا به مردم می‌دهند. سود این شرکت‌ها و سود داروخانه‌ها در فروش همان نوارهای تست قند خون است که فقط با آن دستگاه کار می‌کند. این کار شرکت‌ها و داروخانه‌ها قانونی است، اما این‌که همین دستگاه‌ها و نوارها سر از خیابان‌ها و فروشگاه‌ها دربیاورد و اسبابی برای پول درآوردن دائمی برخی افراد سودجو شود، تخلفی آشکار است که با سلامت مردم بازی می‌کند و باید با آن مقابله شود.
به گفته الیاسی، قیمت هر کدام از این نوارهای آزمایش قند خون حدود 40 تا 50 هزار تومان است و با توجه به میزان مصرف بیمار، معمولا یک تا دو ماه طول می‌کشد تا نوارها تمام شود.
جولان داروهای تقلبی دیابت
در شرایطی که بسیاری از خانواده‌های ایرانی، به نوعی درگیر بیماری دیابت خودشان یا اطرافیانشان هستند و دیابت رفته رفته به یک معضل عمومی تبدیل می‌شود، برخی افراد سودجو با تبلیغ در کانال‌های مجازی و شبکه‌های ماهواره ای، تلاش می‌کنند از این دغدغه فراگیر مردم، بهره‌مند شوند و با دادن وعده‌های واهی، جیب بیماران را خالی کنند.
الیاسی، عضو مجمع عمومی انجمن داروسازان ایران نسبت به تبلیغ داروهایی که ادعای درمان فوری دیابت را دارد، انتقاد می‌کند و می‌گوید: اغلب داروهای درمان دیابت که در فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شود، مجوز توزیع در داروخانه‌ها را ندارند و خیلی از این داروها، تقلبی و قاچاق است. او هشدار می‌دهد خیلی از فروشندگان این داروهای تقلبی درمان دیابت که در اینترنت یا شبکه‌های ماهواره‌ای فعالیت دارند، ادعا می‌کنند که مجوز تولید و توزیع از سازمان غذا و داروی آمریکا را دریافت کرده‌اند، در حالی که این ادعاها کاملا کذب است.
برخورد با سرشاخه‌ها
بیماری دیابت با شتاب خزنده‌ای در حال گسترش است. چندی قبل، حسن‌هاشمی، وزیر بهداشت در اظهار‌نظری قابل تامل اعلام کرد که آمار ابتلا به دیابت طی چهاردهه گذشته، افزایش چهار برابری داشته است، در حالی که اگر افراد در پنج روز هفته، روزانه نیم ساعت ورزشی سبک مثل پیاده‌روی انجام دهند، از 20 درصد موارد ابتلا به دیابت جلوگیری می‌شود و سن مرگ‌و‌میر هم 11درصد کاهش پیدا می‌کند.
پیش‌بینی می‌شود با توجه به سبک غلط زندگی که در پیش گرفته‌ایم، جمعیت مبتلایان به دیابت در 10 تا 15 سال آینده، دو برابر بشود. حال در این وضعیت، اگر قرار باشد همگام با افزایش آمار مبتلایان به دیابت، آمار سودجویی‌ها و کلاهبرداری هم افزایش پیدا کند، آنگاه تبعات بیماری دیابت، بسیار بیشتر از وضع فعلی خواهد شد.
سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، این سودجویی‌های دارویی را رد نمی‌کند و غلامرضا اصغری، رئیس این سازمان با انتقاد از فروش اینترنتی دارو از پیگیری‌های این وزارتخانه برای شناسایی شبکه‌های فروش اینترنتی دارو خبر داده است.
این مقام مسئول با اشاره به بازار داغ تبلیغات شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای مبنی بر فروش اینترنتی داروها می‌گوید: فروش اینترنتی دارو غیرقانونی است و هیچ اطمینانی از سلامت داروهایی که به فروش می‌رسد نیست. از سوی دیگر داروهایی که به این شکل به دست بیماران می‌رسد هیچ تضمینی برای تقلبی نبودنشان نیست. همچنین راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی مختلف و ساخت سایت‌های مختلف برای فروش اینترنتی دارو حتی با ادعای داشتن تاییدیه‌های وزارت بهداشت، قانونی نیست، زیرا دارو فقط باید به صورت حضوری و با داشتن نسخه از دارو خانه‌ها تهیه شود.
نفوذ در حوزه سلامت
بسیاری از داروهای دیابت تبلیغ شده در اینترنت و شبکه‌های ماهواره‌ای، عوارض جدی برای سلامت انسان به دنبال دارد و معمولا در کشورهای همسایه ایران، تولید می‌شود. به گفته کارشناسان این‌که توزیع‌کنندگان این داروهای مضر، براحتی و بدون واهمه به تبلیغاتشان ادامه می‌دهند، شماره تلفن خود را به طور علنی اعلام می‌کنند و حتی از خدمات رسمی شرکت پست ایران استفاده می‌کند، نشان می‌دهد که تا چه حد این سودجویان در بازار حوزه سلامت نفوذ کرده‌اند.
حمید خیری، مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران نیز در گفت‌وگو با جام‌جم، تاکید دارد که شرایط نگهداری این داروهای اینترنتی و ماهواره‌ای به‌هیچ‌وجه معلوم نیست. به گفته او، حتی بر فرض محال اگر «ماده موثره» این داروها هم واقعی باشد، اما چون معلوم نیست این داروها در چه شرایطی نگهداری و حمل شده‌اند، به‌هیچ‌وجه مصرف آنها توصیه نمی‌شود و حتی مصرف آنها می‌تواند روند بیماری را تشدید کند.
خیری اعتقاد دارد که باید علاوه بر افزایش دامنه نظارت‌ها، آموزش و فرهنگسازی هم جدی گرفته شود تا خود بیماران مبتلا به دیابت، فریب این تبلیغات را نخورند. به گفته او، در صورتی که این داروهای اینترنتی و ماهواره‌ای مشتری نداشته باشد و مردم نسبت به عوارض این داروها آگاه باشند، خود به خود بازار این تقلب‌ها و سودجویی‌ها تعطیل می‌شود.
برخورد قضایی
آن‌طور که رئیس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت درباره نحوه برخورد با این سودجویی توضیح می‌دهد در صورت رویت تخلف در زمینه توزیع و فروش دارو بویژه به شکل اینترنتی نخستین مرحله برخورد، هشدار است و بعد از آن تعقیب‌های قانونی، انجام می‌شود که در همین راستا، شناسایی افراد و شبکه‌های فروش اینترنتی داروها با جدیت از سوی وزارت بهداشت در حال پیگیری است و با هماهنگی‌های انجام گرفته با نیروی انتظامی، خاطیان دستگیر و به دستگاه قضا تحویل داده می‌شوند.
در شرایطی که رئیس سازمان غذا و دارو از عزم این سازمان برای برخورد با سرشاخه‌های فروش اینترنتی و ماهواره‌ای داروها سخن گفته است، هر روز که می‌گذرد، افراد بیشتری به دیابت مبتلا می‌شوند و برخی از آنها هم در دام فروشندگان سودجو می‌افتند. سرعت بخشیدن به دامنه سرکشی‌ها و جدی‌تر گرفتن نظارت‌ها از سوی همه نهادهای متولی، موجب می‌شود که هیچ فردی به خود اجازه ندهد با ادعای درمان فوری دیابت یا فروش خیابانی دستگاه‌های تست قند خون، با جان پنج میلیون بیمار مبتلا به دیابت بازی کند.