حوزه احزاب خبرگزاری ایرنا- مریم عاقلی: محمدجواد لاریجانی سیاست‌مدار ایرانی است که پیش از این و در سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۸ معاون بین‌الملل و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه بوده است، او همچنین نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره‌های چهارم و پنجم، معاون سابق وزارت امور خارجه و مؤسس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و فعالان سیاسی کشورمان است. خبرگزاری ایرنا در پی جنگ روسیه و اوکراین برای بررسی ابعاد این جنگ، ریشه‌ها و چشم انداز آینده آن و همچنین بررسی موضع جمهوری اسلامی در این قضیه و اثرگذاری احتمالی جنگ اخیر بر مذاکرات وین به سراغ محمد جواد لاریجانی تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل رفته است که مشروح این گفت‌وگو در ادامه آمده است.
جواد لاریجانی در خصوص تحلیل ریشه ها و چشم انداز جنگ روسیه و اوکراین چیست و سیاست جمهوری اسلامی در این زمینه اظهار داشت: نکته اول درباره خود حادثه و مسئله اوکراین و فعالیت‌های نظامی است که در این زمینه اتفاق افتاده است و ما باید بررسی کنیم که دورنمای این فضا به چه سمت و سویی است و چه مواردی در شکل گرفتن این حادثه نظامی موثر بوده است. قطعاً بخشی از این اتفاق تاریخی بوده و به دلیل از هم پاشیدگی امپراتوری شوروی است که فرصتی در اختیار آمریکا و کشورهای غربی قرار داد که مسائل قدیمی خود را با سیطره بر این بخش از دنیا تکمیل کنند.
زمینه‌های اقتصادی و امنیتی جنگ اوکراین و روسیه
این تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل ادامه داد: به دنبال این بحث نیز مباحث امنیتی و منافع اقتصادی روسیه مطرح می شود، به عنوان نمونه یکی از این موضوعات بحث خط لوله گاز روسیه است که همیشه از بخش‌هایی در داخل اوکراین عبور می‌کند اما همیشه مورد تجاوز بوده و دولت اوکراین در این زمینه باج می گرفت و البته مسئله دزدی نیز در این زمینه وجود داشت و گاهی لوله‌ها را سوراخ می کردند و گاز را می‌بردند، از این رو این مسئله برای روسیه نکات اقتصادی زیادی دارد. اما در باب امنیتی مسئله که یک پله بالاتر قرار دارد باید گفت به تدریج مقدمات عضویت اوکراین در ناتو توسط آمریکا و دولت های غربی و اروپایی بحث و پیگیری شد و نزدیک بود که ناتو در این کشور پایگاه بزند و در واقع این کشور تهدیدی جدی علیه روسیه بود.
ضرر اقدام روسیه به تعبیر پوتین کمتر از آمدن ناتو بیخ گوش آنها بوده است
وی بر همین اساس افزود: بنابراین علاوه بر جهات تاریخی که راجع شکل گیری خود جمهوری اوکراین است،ایم موضوعات نیز سبب شد دولت روسیه فرصت را از دست ندهد و با اینکه تحریم‌هایی علیه آنها درآمد اما چون آقای پوتین فرد محاسبه گری است و همه این موارد را اندازه گیری کرد، متوجه شد ضرر این اقدام کمتر از آمدن ناتو بیخ گوش آنها و شیطنت هایی است که برای عبور گاز روسیه به اروپا وجود دارد، بنابراین این عملیات نظامی صورت گرفت.
** روسیه به دنبال یک فنلاند ضعیف شده در اوکراین است
جواد لاریجانی در خصوص پیش بینی فضای آینده این جنگ و تسلیم شدن اوکراین و اثرات این درگیری گفت: پیش بینی من این است که غیر از این دو جمهوری که برای آنها اعلام استقلال کردند، روسیه به دنبال این است که یک فنلاند ضعیف شده را در آنجا شکل دهد که احتمالاً غیر نظامی باشد به این معنا که ارتش مهمی نداشته باشد و عضو ناتو نباشد البته لازم نیست که دولتی باشد که از مسکو تعیین شود بلکه خود کسانی که می آیند برای صورت قضیه کافی است.
این تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل تصریح کرد: بر این اساس معتقدم اوکراین تسلیم می شود و نهایتاً مسئله غیر نظامی بودن و عدم ورود به ناتو را می‌پذیرد و سپس ترتیبی داده می‌شود که این دولت سقوط می‌کند و دولت دیگری مانند گرجستان روی کار می‌آید. بنابراین این پیش بینی بنده درباره حوادث در روند جنگ فعلی اوکراین است.
وی درباره ارزیابی خود از سیاست جمهوری اسلامی در ماجرای جنگ روسیه و اوکراین گفت: علی‌الاصول سیاست ما این نیست که در وسط معرکه از این طرف و آن طرف امتیاز بگیریم بلکه سیاست ما اصولی و دقیق و مبتنی بر منافع ملی کشورمان است.
جواد لاریجانی معتقد است: ما نمی توانیم تحریکات آمریکا و برخی از کشورهای عضو ناتو که در اوکراین علیه روسیه انجام می‌دادند را نادیده بگیریم چون ما یک تجربه بسیار روشن داریم و آن این است که ناتو سال های طولانی در افغانستان حضور داشت و هم برای ما و هم برای ملت افغانستان اثراتی داشت و الان که رفته است جز اینکه محلی از مشکلات باقی گذاشته و کشور ما را نیز متاثر کرده نتیجه دیگری نداشته است.
دبیر سابق ستاد حقوق بشر قوه قضائیه با بیان اینکه حضور ناتو در یک کشور امنیت نمی‌آورد کما اینکه در اوکراین این قضیه مشخص شد، گفت: حضور ناتو برای مدت‌های طولانی آثار فاجعه باری دارد ما این قسمت را کاملاً موافق هستیم که ناتو حق ورود به این مسائل را ندارد همانطور که ما با حضور ناتو در افغانستان مخالف بودیم، با گسترش آن در آن منطقه نیز مخالف هستیم و معتقدیم آثار بدی دارد چراکه ناتو کارنامه روشن و درخشانی هم ندارد و زمینه‌ساز آفت‌ها و فتنه های دیگر خواهد بود.
ایران طرفدار حمله نظامی به هیچ کشوری نیست
وی ادامه داد: نکته دیگر این است که ما طرفدار حمله و تهاجم نظامی به هیچ کشوری نیستیم چرا که جمهوری اسلامی در طول ۴۳ سال گذشته به هیچ کشوری حمله نکرده است اما اگر ما درباره مسئله یمن از حرکت مقاومت دفاع میکنیم به دلیل آن است که عناصر وابسته به آمریکا به این کشور حمله کرده اند اما منطق ایران در مجموع هیچگاه تهاجم نظامی نبوده است.
به گفته جواد لاریجانی جمهوری اسلامی همواره طرفدار رای و حضور مردم و حل و فصل مشکلات از طریق دیپلماسی بوده است اما خط آمریکا و ناتو مبتنی بر زور و تهاجم نظامی و فشار است. کما اینکه در منطقه ما هم این مسئله کاملاً در عراق، سوریه و یمن مشهود لذا با این وضعیت موضع جمهوری اسلامی کاملا اصولی است. اینکه نه سیخ بسوزد و نه کباب، قطعاً سیاست جمهوری اسلامی نیست.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاسی پیرامون موضع ایران در قبال جنگ روسیه و اوکراین گفت: آمریکا و ناتو و متحدان اروپایی در اکثر جاهایی که می‌روند به دنبال فتنه هستند و امنیت کشورهای منطقه را تهدید می‌کنند بنابراین موضع جمهوری اسلامی این است که اولاً مخالف گسترش و حضور آنها در مناطق مختلف از جمله غرب آسیا است و ثانیاً موضوع منافع ملی کشورمان است که بسیار مهم است.
وی بر همین اساس تاکید کرد: از این رو بنده از پیگیری‌های آقای رئیسی رئیس جمهور کشورمان در مسائل مربوط به هسته‌ای و روابط اقتصادی دو کشور در مذاکرات با پوتین بسیار خوشحال شدم.
جواد لاریجانی همچنین یادآور شد: برخی در داخل کشور گفته بودند چرا ما از حمله به اوکراین طرفداری کرده‌ایم که این نوع سوال نشان می‌دهد که آنها موضع جمهوری اسلامی را نفهمیده‌اند چرا که ما به هیچ وجه از حمله نظامی طرفداری نکرده‌ایم اما در عین حال چشم خود را هم بر روی فتنه گری هایی که آمریکا و متحدین آنها در منطقه انجام می دهند نبسته‌ایم.
دولت رئیسی دستاوردهای دیپلماتیک قابل توجهی داشته است
این تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل افزود: بنابراین در هر شرایطی منافع ملی کشورمان اصل است و سیاست جمهوری اسلامی اصولی بوده و ابن الوقتی نیست که هر اتفاقی بیفتد وارد آن شویم بلکه ما سیاست کشور را بر اساس منافع ملی کشورمان پیش می‌بریم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ما در حوزه خارجی در این دوره توفیقات بسیاری داشتیم و بنده نسبت به آینده روابط خارجی کشور در دوره آقای رئیسی بسیار امیدوار هستم چرا که در این مدتی که از ریاست جمهوری ایشان گذشته به نظرم دستاوردهای دیپلماتیک قابل توجهی داشته است.
