به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، در جلسه علنی روز دوشنبه(۱۸ بهمن) مجلس شورای اسلامی، لایحه موافقتنامه خدمات هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان در دستور کار قرار گرفت و ۱۶۰ نماینده مجلس به این لایحه رای موافق دادند.
بر اساس ماده‌واحده موافقتنامه خدمات هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان مشتمل بر یک مقدمه، ۲۰ ماده و یک ضمیمه به شرح پیوست، تصویب و به دولت اجازه مبادله اسناد آن داده میشود.
طبق تبصره ماده واحده در اجرای این موافقتنامه و اصلاحات بعدی آن رعایت اصول (۷۷)، (۱۲۵) و (۱۳۹) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامی است.
در مقدمه این لایحه آمده است: دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری صربستان؛ که عضو کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی مورخ ۱۶آذرماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی میباشند، که در شیکاگو برای امضا مفتوح گردید و از این پس طرف-های متعاهد نامیده می‌شوند، بهمنظور تأسیس و بهرهبرداری از خدمات هوایی منظم بین و ماورای سرزمینهای خود به شرح زیر موافقت کردند:
در ماده یک «تعاریف» ذکر شده به این شرح است:
الف) اصطلاح «کنوانسیون» به کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی که در تاریخ ۱۶ آذرماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی در شیکاگو برای امضا مفتوح گردید، اطلاق میشود، و شامل اصلاحات کنوانسیون که به موجب ماده (۹۴) آن تصویب شده و برای طرفهای متعاهد لازم‌الاجرا گردیده و نیز ضمایم کنوانسیون و اصلاحات آنها که به موجب ماده (۹۰) آن به تصویب رسیده و برای طرفهای متعاهد لازم‌الاجرا شده است، خواهد بود.
ب) اصطلاح «مقامهای هواپیمایی» در مورد جمهوری اسلامی ایران به «سازمان هواپیمایی کشوری» و هر شخص یا سازمانی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن سازمان باشد اطلاق میگردد، و در مورد جمهوری صربستان به وزارت حمل و نقل و مدیریت هواپیمایی کشوری جمهوری صربستان و یا هر شخص یا سازمانی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن مقامها باشد، اطلاق میشود.
پ) اصطلاح «شرکت هواپیمایی تعیین شده» به یک یا چند شرکت هواپیمایی اطلاق میشود که به موجب مفاد ماده (۳) این موافقتنامه تعیین شوند و اجازه فعالیت بیابند.
ت) اصطلاح «مسیرهای مشخص شده» به مسیرهای تعیین شده در پیوست این موافقتنامه اطلاق میگردد.
ث) اصطلاح «خدمات مورد توافق» به خدمات هوایی بینالمللیِ منظم مسیرهای مشخص شده برای حمل مسافران، بار همراه، بار غیرهمراه، پست، به صورت مجزا یا ترکیبی، اطلاق می شود.
ج) اصطلاح «ظرفیت» درمورد هواپیما، به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یک مسیر یا قسمتی از مسیر و در مورد « خدمات مورد توافق» به حاصل ضرب ظرفیت هواپیمای مورد استفاده درچنین خدماتی در دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین درتمام یا قسمتی از مسیر، اطلاق میشود.
چ) اصطلاح «سرزمین» در مورد یک کشور، دارای همان معنای است که در ماده (۲) کنوانسیون برای آنها ذکر شده است.
ح) اصطلاحات « خدمات هوایی»، « خدمات هوایی بین‌المللی»، «شرکت هواپیمایی» و «توقف به منظورهای غیرحمل‌ونقل» دارای همان معانی است که در ماده (۹۶) کنوانسیون برای آنها ذکر شده است.
خ) اصطلاح «نرخ» به قیمتی اطلاق میشود که برای حمل مسافر، بار همراه و غیرهمراه پرداخت گردد و شامل شرایطی که به موجب آن قیمتهای مزبور اعمال میشود از جمله قیمتها و شرایط مقرر برای نمایندگیها و سایر خدمات جنبی به‌استثناء دستمزدها و شرایط حمل پست، میباشد.
د) اصطلاح «اشتراکگذای کد» به استفاده از کد شناسایی پرواز یک شرکت هواپیمایی در خدمات انجام شده توسط یک شرکت هواپیمایی دوم اطلاق میشود که خدمات آن نیز بهطورمعمول بهعنوان خدمات "شرکت هواپیمایی دوم" شناسایی و توسط آن شرکت انجام میشود.
بر اساس ماده (۲) اعطای حقوق به این شرح است:
۱ـ هر طرف متعاهد جهت انجام خدمات هوایی بین‌المللی منظم به‌وسیله شرکت هواپیمایی تعیین‌شده طرف متعاهد دیگر حقوق زیر را به طرف متعاهد دیگر اعطاء می‌نماید:
الف) پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر؛
ب) توقف درسرزمین مذکور به منظورهای غیرحمل و نقل؛
پ) توقف در سرزمین مذکور به منظور سوار و پیاده کردن مسافر، بارگیری و تخلیه بار و پست در حمل و نقل بین‌المللی در نقاط مشخص شده در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه.
۲ـ استفاده از حقوق حمل و نقل در نقاط واسط و ماوراء مندرج در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه مشروط به توافق میان مقامهای هواپیمایی طرف های متعاهد خواهد بود.
۳ـ هیچ یک از مفاد این موافقتنامه نباید به نحوی تفسیر شود که به شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد این حق را اعطاء کند که در داخل سرزمین طرف متعاهد دیگر از نقطه‌ای به نقطه دیگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد یا کرایه نماید.
۴ـ چنانچه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد به دلیل درگیریهای مسلحانه، تعرضات سیاسی یا شرایط غیرمعمول دیگری قادر به انجام خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده نباشند، طرف متعاهد دیگر نهایت تلاش خود را جهت تسهیل انجام خدمات مزبور در مسیرهای مناسبِ موقت به عمل خواهد آورد.
۵- شرکتهای هواپیمایی هر طرف متعاهد که بر اساس ماده (۳) این موافقتنامه تعیین نشدهاند نیز از حقوق تعیین شده در جزءهای (الف) و (ب) این ماده برخوردار خواهند بود.
در ماده (۳) تعیین و اجازه به شرح زیر مصوب شد:
۱- هر طرف متعاهد حق دارد با ارسال اعلامیه کتبی به طرف متعاهد دیگر یک یا چند شرکت هواپیمایی را برای انجام خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده تعیین، یا با اعلامیه مذکور شرکت هواپیمایی تعیین شده را حذف کند یا تغییر دهد.
۲- پس از دریافت اعلامیه موضوع بند (۱) مقامها صلاحیت‌دار طرف متعاهد دیگر باید با رعایت مفاد بندهای (۳) و (۴) این ماده اجازه مقتضی را بدون تأخیر به شرکت هواپیمایی تعیین شده مزبور اعطاء کنند.
۳- مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد می‌توانند از شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر بخواهند که آنان را مجاب سازد که شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی را که معمولاً به موجب مفاد کنوانسیون توسط آن مقامها در مورد خدمات هوایی بین‌المللی اعمال میگردد، دارا میباشد.
۴- هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد که مجاب نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمایی تعیین شده متعلق و در اختیار طرف متعاهد دیگر یا اتباع آن است از اعطای اجازه بهرهبرداری موضوع بند (۲) این ماده امتناع ورزد و یا هر شرطی را که برای اعمال حقوق مذکور در ماده (۲) این موافقتنامه توسط آن شرکت هواپیمایی تعیین شده لازم بداند، وضع نماید.
۵- شرکت هواپیمایی تعیین شده میتواند در هر زمان پس از دریافت اجازه مندرج در بند (۲) این ماده بهرهبرداری از خدمات مورد توافق را آغاز کند مشروط بر آنکه نرخی مطابق ضوابط ماده (۱۱) این موافقتنامه در مورد خدمات مزبور وضع شده و مجری باشد.
در ماده (۴) تعلیق و لغو به این نحوه است:
۱- هر طرف متعاهد میتواند در موارد مشروح زیر مجوز بهرهبرداری را لغو یا استفاده از حقوق مندرج در ماده (۲) این موافقتنامه را در مورد شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر معلق، یا هر شرطی را که برای استفاده از این حقوق لازم می‌داند وضع کند:
الف) چنانچه قانع نشود که مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمایی مذکور متعلق و در اختیار طرف متعاهد دیگر یا اتباع وی میباشد؛ یا
ب) چنانچه شرکت هواپیمایی مذکور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی که این حقوق را اعطاء نموده است رعایت نکند؛ یا
پ) چنانچه شرکت هواپیمایی مذکور در انجام عملیات بهرهبرداری از خدمات مورد توافق طبق مفاد این موافقتنامه تخطّی کند.
۲- لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند (۱) این ماده جز در مواردی که برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات و یا مفاد این موافقتنامه فوریت داشته باشد، فقط پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر صورت خواهد گرفت. این مشورت بین مقامهای هواپیمایی پس از دریافت درخواست در اسرع وقت شروع خواهد شد.
طبق ماده (۵) شمول قوانین و مقررات:
۱- قوانین و مقررات هر طرف متعاهد در مورد ورود یا خروج هواپیماهایی که به امر هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارند و نیز قوانین و مقررات مربوط به بهرهبرداری و هوانوردی این قبیل هواپیماها مادام که برفراز یا داخل سرزمین آن طرف متعاهد میباشند، در مورد هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعمال خواهد شد.
۲- قوانین و مقررات هر طرف متعاهد که ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج مسافرین، خدمه، بار یا پست از سرزمین آن میباشد از قبیل تشریفات ورود و خروج، مهاجرت و همچنین مقررات گمرکی و بهداشتی در مورد مسافرین، خدمه، بار یا محمولات پستی هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مادام که در سرزمین مذکور باشند اعمال خواهد شد.
۳- هر طرف متعاهد بنا به تقاضای طرف متعاهد دیگر نسخه‌ای از قوانین و مقررات مذکور در این ماده را در اختیار آن قرار خواهد داد.
۴- شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد حق دارد برای تبلیغ حملو نقل هوایی و فروش خدمات حملو نقل و سایر محصولات جانبی و ارایه خدمات لازم برای بهرهبرداری از خدمات هوایی، طبق قوانین و مقررات طرف متعاهد دیگر، در سرزمین آن طرف متعاهد، دفتر نمایندگی تأسیس نماید.
۵- شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد حق دارد طبق قوانین و مقررات مربوط به ورود، اقامت و اشتغال طرف متعاهد دیگر، نسبت به وارد کردن کارکنان مدیریتی، فنی، عملیاتی و سایر کارکنان متخصص مورد نیاز برای بهرهبرداری از خدمات توافق شده و تسهیل آن اقدام نماید.
۶- شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد حق دارد خدمات حمل و نقل را با استفاده از مدارک حمل و نقلی خود در سرزمین طرف متعاهد دیگر، طبق قوانین و مقررات طرف متعاهد دیگر به فروش برساند. است فروش میتواند بهطورمستقیم توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده، یا از طریق عوامل فروش آنها انجام شود.
۷- هر طرف متعاهد، بنا به درخواست و پس از تسویه تعهدات مالیاتی طبق قوانین و مقررات طرف متعاهد دیگر، حق انتقال درآمدهای مازاد بر مخارج حاصل از بهرهبرداری از خدمات هوایی بین المللی در سرزمین خود را به شرکت هواپیمایی تعیین شده آن طرف متعاهد اعطاء خواهد کرد.
۸- این انتقال بر اساس قوانین و مقررات سرزمین طرف متعاهدی انجام خواهد شد که معامله در آن صورت گرفته است و غیر از هزینه‌های رایج دریافتی توسط بانکها جهت انجام چنین معاملاتی، مشمول هیچ هزینهای نخواهد بود.
بر اساس ماده (۶) معافیت از حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر عوارض به این شرح است:
۱- هواپیماهایی که توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد در خدمات مورد توافق مورد بهرهبرداری قرار می‌گیرند و نیز لوازم موردنیاز جاری آنها، مواد سوختی و روغن موتور و مواد مصرفی هواپیما که در داخل هواپیما قرار داده شده است، هنگام ورود به سرزمین طرف متعاهد دیگر، بر اساس عمل متقابل، از پرداخت کلیه حقوق گمرکی و سایر عوارض واردات، دستمزدهای بازرسی و سایر مالیات‌ها و هزینه‌های مشابه معاف خواهند بود، مشروط بر این که این لوازم، قطعات یدکی و مواد مصرفی تا زمان ترک سرزمین آن طرف متعاهد در داخل هواپیما باقی بماند.
۲- به غیر از هزینه‌های مربوط به خدمات انجام شده، موارد زیر نیز بر اساس عمل متقابل از عوارض، دستمزدها و هزینه‌های مشابه معاف خواهند بود:
الف) سوخت و روغن موتور مصرفی هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در انجام خدمات توافق شده، حتی در زمانی که قرار باشد مواد مصرفی مزبور در بخشی از پرواز بر فراز سرزمین طرف متعاهدی که در آنجا مواد مزبور در داخل هواپیما قرار گرفته است، استفاده شوند؛
ب) قطعات یدکی از جمله موتور و لوازم موردنیاز جاری، وارد شده به سرزمین یک طرف متعاهد به منظور تعمیر و نگهداری هواپیماهای مورد استفاده توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در خدمات مورد توافق؛
پ) خوارباری که در سرزمین یک طرف متعاهد، بارِ هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر میشود تا هنگام انجام خدمات توافق شده در داخل آن هواپیماها استفاده شود؛
ت) کالاهای تبلیغاتی و اقلام متحد الشکل و مدارک فاقد ارزش بازرگانیِ شرکتهای هواپیمایی، مورد استفاده توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد در سرزمین طرف متعاهد دیگر؛
ممکن است مقرر گردد اقلام موضوع این بند تحت نظارت یا کنترل گمرکی قرار گیرند.
۳- لوازم مورد نیاز جاری هواپیما و نیز کالاها، مواد مصرفی و قطعات یدکی نگهداری شده در هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفهای متعاهد، فقط با موافقت مقامهای گمرکی طرف متعاهد دیگر در سرزمین آن طرف قابل تخلیه است. در این صورت می‌توان آنها را تا زمانی که طبق مقررات گمرکی مجدداً صادر می‌شوند یا مشمول یکی از رویه‌ای مصوب گمرک قرار می‌گیرند تحت نظارت مقامهای گمرکی نامبرده قرار داد.
در ماده (۷) درباره گذر مستقیم مصوب شد:
مسافران، اثاثیه مسافران و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در گذر مستقیم قرار دارند و از حریمی که در فرودگاه بدین منظور اختصاص یافته خارج نمی‌شوند، فقط مشمول کنترل ساده‌ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و بار تا زمانی که در ترانزیت مستقیم است از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هرگونه مالیات معاف خواهد بود.
بر اساس ماده (۸) که تسهیلات و هزینه‌های فرودگاهی است بیان شده است:
۱- هر یک از طرفهای متعاهد در سرزمین خود فرودگاه یا فرودگاه‌هایی را جهت استفادة شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در مسیرهای مشخص شده تعیین خواهد کرد، و تسهیلات ارتباطی، هوانوردی، هواشناسی و سایر خدماتی را که برای بهرهبرداری خدمات مورد توافق لازم است در اختیار شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد.
۲- هر یک از طرفهای متعاهد میتواند در قبال استفاده هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر از فرودگاهها و سایر تأسیسات آن هزینه‌های عادلانه و معقولی دریافت دارد، مشروط بر آنکه میزان این هزینه‌ها از آنچه شرکتهای هواپیمایی آن که درخدمات هوایی مشابه بین‌المللی تردد می‌کنند، برای استفاده از چنین فرودگاه و تأسیساتی می‌پردازند، تجاوز نکند.
طبق ماده (۹) که در مقررات ظرفیت و تصویب برنامه‌های پرواز است مصوب شد:
۱- شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد از رفتار عادلانه و برابر برخوردار خواهند بود تا بتوانند برای انجام خدمات مورد توافق در مسیرهای مشخص شده از فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
۲- در انجام خدمات مورد توافق، شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، منافع شرکت هواپیمایی طرف دیگر را مورد نظر قرار خواهد داد تا من غیرحق در خدمات طرف دیگردر تمام یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳- هدف اصلی از برقراری خدمات مورد توافق توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد، تامین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب جهت رفع نیازمندیهای جاری و پیش‌بینی شده معقول برای حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین طرف متعاهد تعیین کننده شرکت هواپیمایی و سرزمین طرف متعاهد دیگر میباشد.
۴- شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد همچنین میتواند با رعایت اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده، ظرفیتی را برای رفع نیازمندیهای حمل‌ونقل بین سرزمینی کشورهای ثالث مندرج در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه و سرزمین طرف متعاهد دیگر تامین نماید.
۵- ظرفیتی که عرضه میشود شامل تعداد خدمات و نوع هواپیمای مورد استفاده شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در خدمات مورد توافق میتواند از سوی شرکتهای هواپیمایی تعیین شده پیشنهاد شود. پیشنهاد مزبور پس از مذاکره و تبادل‌نظر بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده با رعایت اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده ارایه خواهد شد. ظرفیت مذکور با تصویب مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد تعیین و اجرا خواهد شد.
۶- در صورت عدم توافق بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد، مسایل مندرج در بند (۵) این ماده از طریق توافق بین مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد حل وفصل خواهد گردید. تا زمانی که این توافق حاصل نگردیده، ظرفیت عرضه شده توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده بدون تغییر باقی خواهد ماند.
۷- شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، حداکثر سی (۳۰) روز قبل از شروع خدمات در مسیرهای مشخص شده، برنامه‌های پرواز را برای تصویب به مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز به همین ترتیب عمل خواهد شد. در موارد خاص می‌توان این محدوده زمانی را با تصویب مقامهای نامبرده تغییر داد.
در ماده (۱۰) این توافقنامه که مربوط به شناسائی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها است آمده است: گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که توسط یک طرف متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی باشد، برای بهرهبرداری از خدمات مورد توافق در مسیرهای تعیین شده، توسط طرف متعاهد دیگر معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر این که شرایط صدور یا اعتبار گواهینامه‌ها و پروانه‌های مزبور مساوی یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد که به موجب کنوانسیون وضع شده یا خواهد شد. در هر حال هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که در مورد پرواز از فراز سرزمین خود از شناسائی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که برای اتباع آن توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر شده یا معتبر شناخته شده خودداری نماید.
درماده ۱۱ نیز نرخهای حمل ونقل هوایی به این شرح است:
۱- نرخهای مورد اجرا توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در بهرهبرداری از خدمات مورد توافق در سطح معقولی خواهد بود که با توجه به کلیه عوامل مربوط از جمله هزینه بهرهبرداری و سود معقول و خصوصیات خدمات و نرخهای شرکتهای هواپیمایی دیگر که در تمام یا قسمتی از همان مسیرها خدمات هوایی منظم انجام میدهند، وضع میگردد.
۲- هر طرف متعاهد میتواند اطلاعیه قبلی در خصوص نرخ ها به مقامها هواپیمایی بدهد یا نرخهای مورد اجرا برای انجام خدمات مورد توافق را نزد آن مقامها ثبت نماید.
۳- نرخهای موضوع بند (۱) این ماده براساس قواعد زیر تعیین میگردد:
الف) در صورتی که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد عضو یک اتحادیه بین‌المللی شرکتهای هواپیمایی با سازوکار تعیین نرخ باشند و یک قطعنامه نرخ، راجع به خدمات مورد توافق از قبل وجود داشته باشد، نرخها براساس این قطعنامه بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد توافق خواهد شد.
ب) چنانچه هیچکدام از شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد عضو اتحادیه شرکتهای هواپیمایی نباشند و یا قطعنامه نرخ مندرج در جزء (الف) فوق وجود نداشته باشد شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در مورد نرخهایی که برای خدمات مورد توافق اعمال میگردد بین خود توافق خواهند کرد.
پ) نرخهایی که به ترتیب مندرج در جزءهای (الف) و (ب) فوق مورد توافق قرار میگیرد لااقل سی (۳۰) روز قبل از تاریخ پیشنهادی اجرا برای تصویب به مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد تسلیم خواهد گردید. این محدوده زمانی با موافقت مقامهای مذکور قابل تغییر است.
ت: چنانچه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد نتوانند درباره نرخهای قابل اجرا به توافق برسند یا چنانچه یک طرف متعاهد شرکت هواپیمایی خود را به منظور انجام خدمات مورد توافق تعیین ننموده باشد و یا چنانچه در فاصله پانزده (۱۵) روز اول از دوره ۳۰ روزه موضوع جزء (پ) فوق، مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد عدم رضایت خود را از هر یک از نرخهای توافق شده بین شرکتهای هواپیمایی طرفهای متعاهد طبق جزءهای (الف) و (ب) فوق به مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر اعلام دارند، مقامهای هواپیمایی طرف های متعاهد اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهای مناسب جهت اجرا به توافق برسند. به طورکلی هیچ نرخی قبل از تصویب مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد به مورد اجرا گذارده نخواهد شد. با وجود این چنانچه ظرف مدت پانزده (۱۵) روز یاد شده، هیچکدام از مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد عدم رضایت خود را نسبت به نرخهای توافق شده بین شرکت های هواپیمایی تعیین شده اعلام ندارند، نرخهای مزبور تصویب شده تلقی خواهد شد.
۴- هیچ یک از طرفهای متعاهد اقدامی یک جانبه برای جلوگیری از دایرکردن یا تداوم یک نرخ پیشنهادی جهت اجرا یا به اجرا درآمده توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفهای متعاهد در بهرهبرداری از خدمات مورد توافق، انجام نخواهد داد. چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد باور داشته باشد که هرگونه نرخ مزبور در تناقض با مفاد مندرج در این ماده است، می تواند درخواست مشاوره نماید و ظرف چهارده (۱۴) روز پس از دریافت مراتب ثبت، دلایل نارضایتی خود را به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این مشاورهها حداکثر سی (۳۰) روز پس از دریافت درخواست انجام خواهد شد.
۵- نرخهای تعیین شده به موجب این ماده تا زمانی که نرخهای جدید تعیین نشده باشد، بهقوت خود باقی خواهد ماند.
بر اساس ماده ۱۲ امنیت هوانوردی به این شرح توافق شد:
۱- طرفهای متعاهد حقوق و تعهداتی را که به موجب حقوق بین‌الملل در قبال یکدیگر در خصوص حفظ امنیت هواپیمایی کشوری در برابر اعمال مداخله‌گرایانه غیرقانونی دارند، مورد تاکید قرار میدهند. طرفهای متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و تعهداتی که به موجب حقوق بین‌الملل بهعهده دارند، بهویژه طبق مفاد کنوانسیون راجع به جرایم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما امضا شده در توکیو به تاریخ ۲۳ شهریورماه ۱۳۴۲ هجری شمسی مطابق با ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۳ میلادی، کنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما امضا شده در لاهه به تاریخ ۲۵ آذرماه ۱۳۴۹ هجری شمسی مطابق با ۱۶ دسامبر ۱۹۷۰ میلادی و کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری امضا شده در مونترال به تاریخ اول مهرماه ۱۳۵۰هجری شمسی مطابق با ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۱ میلادی، پروتکل راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی خشونت آمیز در فرودگاههای خدمات دهنده به هواپیماهای کشوری بین المللی. مکمل کنوانسیون جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه ایمنی هواپیمایی کشوری امضا شده در مونترال به تاریخ ۵ شهریورماه ۱۳۶۶ هجری شمسی مطابق با ۲۴ فوریه ۱۹۸۸ میلادی و کنوانسیون علامتگذاری مواد منفجره پلاستیکی به منظور شناسایی، امضاء شده در مونترال به تاریخ ۱۰ اسفندماه ۱۳۶۹ هجری شمسی مطابق با یک مارس ۱۹۹۱ عمل خواهند کرد.
۲- طرفهای متعاهد حسب تقاضا، کلیه مساعدتهای لازم را به یکدیگر جهت جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمایی کشوری ارایه خواهند کرد.
۳- طرفهای متعاهد باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی مصوب سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری که بهعنوان ضمایم کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی شناخته شده‌اند تا حدودی که مقررات امنیتی مزبور در مورد طرفهای متعاهد قابل اجرا است عمل نمایند. هر یک از طرفهای متعاهد باید از متصدیان هواپیماهایی که محل ثبت آن هواپیماها یا محل اصلی کار و یا اقامت دائمی متصدیان آنها در سرزمین وی واقع شده و نیز از متصدیان فرودگاههای واقع در سرزمین خود بخواهد که مطابق مقررات هوانوردی مزبور عمل کنند.
۴- هر طرف متعاهد میتواند از متصدیان هواپیماها بخواهد که مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند (۳) این ماده را که طرف متعاهد دیگر برای ورود به سرزمین خود، خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده است، رعایت کنند. هر طرف متعاهد باید اطمینان حاصل کند که در سرزمین آن اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خواروبار هواپیما پیش از سوار شدن مسافران یا بارگیری و به هنگام آن بهنحو مؤثر انجام میشود. همچنین هر طرف متعاهد باید هر درخواستی را که طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول جهت مقابله با تهدیدی خاص بهعمل آورد، با نظر مساعد مورد توجه قرار دهد.
۵- هرگاه هواپیماهای کشوری بهطور غیرقانونی تصرف شود و یا اعمال غیرقانونی دیگری علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاهها یا تأسیسات هوانوردی صورت پذیرد، و یا تهدیدی در این مورد انجام گیرد، طرفهای متعاهد باید از طریق تسهیل ارتباطات و اتخاذ تدابیر مناسب دیگر بهمنظور ختم سریع و بی‌خطر حادثه و یا خنثی کردن تهدید مزبور به یکدیگر یاری رسانند.
بر اساس ماده ۱۳ در تعریف ایمنی هوانوردی آمده است:
۱- هرطرف متعاهد می تواند در هر زمان در رابطه با استانداردهای ایمنی درزمینههای مربوط به تاسیسات هوانوردی، خدمه پرواز، هواپیما و بهرهبرداری از هواپیما که طرف متعاهد دیگر به کارگرفته است، درخواست مشاوره نماید. چنین مشاورهای ظرف مدت سی روز از تاریخ درخواست مزبور انجام خواهد شد.
۲- چنانچه پس ازمشاوره مزبور یک طرف متعاهد ملاحظه کند استانداردهای ایمنی درزمینههای موضوع بند (۱) که درآن زمان به موجب کنوانسیون وضع شده به طور مؤثر توسط طرف متعاهد دیگر بهکار گرفته یا اجرا نمیشود، طرف متعاهد دیگر را از یافتههای مزبور و اقداماتی که برای تطبیق با استانداردهای ایکائو ضروری به نظر میرسد آگاه خواهد کرد. طرف متعاهد دیگر اقدام اصلاحی مناسب را در فرصت زمانی توافق شده اتخاذ خواهد نمود.
۳- همچنین به موجب ماده (۱۶) کنوانسیون توافق میشود هرنوع هواپیمایی که توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد یا از طرف آن درخدماتی از مبداء سرزمین طرف متعاهد دیگر یا بالعکس مورد بهره -برداری قرار گیرد، میتواند مادامی که درسرزمین طرف متعاهد دیگر است، مشمول بازرسی نمایندگان مجاز طرف متعاهد دیگر قرارگیرد، مشروط براینکه این امر منجر به تاخیر بدون دلیل در بهرهبرداری ازهواپیما نگردد. علیرغم تعهدات مندرج درماده (۳۳) کنوانسیون هدف این بازرسی، تایید اعتبار اسناد هواپیمای مربوط، گواهینامه خدمه و تطبیق تجهیزات و وضعیت هواپیما با استانداردهای وضع شده درآن زمان به موجب کنوانسیون میباشد (در این ماده، بازرسی رمپ نامیده میشود).
۴- در صورتی که هر یک از این بازرسیهای رمپ یا مجموعهای از بازرسیهای رمپ موجب شود:
الف) نگرانی جدی در مورد عدم مطابقت هواپیما یا بهرهبرداری از آن با حداقل استانداردهایی که در آن زمان به موجب کنوانسیون وضع شده،
ب) نگرانی جدی در مورد فقدان رعایت و اجرای استانداردهای ایمنی که در آن زمان به موجب کنوانسیون وضع شده، ایجاد شود.
طرف متعاهدی که نمایندگان مجاز آن، بازرسی رمپ را انجام میدهند، با توجه به ماده ۳۳ کنوانسیون، می تواند نتیجه بگیرد الزاماتی که به موجب آن گواهینامه یا پروانه‌هایی در خصوص آن هواپیما یا خدمه هواپیما صادر شده یا اعتبار یافته، یا الزاماتی که به موجب آن هواپیما مورد بهرهبرداری قرار میگیرد، برابر یا بالاتر از حداقل استانداردهایی نیست که به موجب کنوانسیون وضع شده است.
۵- چنانچه از دسترسی برای انجام بازرسی رمپ در مورد هواپیمای مورد استفاده شرکتهای هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد طبق بند (۳) این ماده توسط نماینده شرکت هواپیمایی مزبور ممانعت بهعمل آید، طرف متعاهد دیگر میتواند چنین استنباط کند که نگرانی های جدی از نوع مذکور در بند (۴) این ماده وجود دارد و به نتایج موضوع آن بند برسد.
۶- هرطرف متعاهد حق تعلیق یا تغییر فوری مجوز بهرهبرداری شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر را چنانچه اقدام فوری برای حصول اطمینان از ایمنی بهره برداری شرکت هواپیمایی تعیین شده ضروری باشد برای خود محفوظ می‌دارد.
۷- هراقدامی ازسوی یک طرف متعاهد طبق بند (۶) این ماده با از بین رفتن زمینه اتخاذ آن اقدام متوقف خواهد شد.
۸- باتوجه به بند (۲) این ماده اگر مشخص شود که با پایان یافتن فرصت زمانی توافق شده، یک طرف متعاهد در حالت عدم مطابقت با استانداردهای ایکائو باقی مانده است، دبیرکل ایکائو باید از این موضوع و نیزتصمیم رضایتبخش بعدی نسبت به موقعیت مطلع گردد.
درماده (۱۴) تسلیم آمار به این شرح است:
مقامهای هواپیمایی هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل‌ونقل انجام شده در خدمات مورد توافق توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده خود به سرزمین طرف متعاهد دیگر یا از آن سرزمین را که معمولاً توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده برای مقامهای هواپیمایی ملی خود تهیه و به آنها ارایه میگردد، بنابر تقاضا در اختیار مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهند داد. ارایه هرگونه اطلاعات اضافی آماری حمل‌ونقل مورد درخواست مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد از مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر منوط به مذاکره و توافق طرفهای متعاهد خواهد بود.
بر اساس ماده (۱۵) برای مشاوره، تغییر و اصلاح آمده است:
۱- طرفهای متعاهد جهت حسن اجرای این موافقتنامه از طریق مقامهای هواپیمایی خود با یکدیگر همکاری خواهند کرد، و به این منظور مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد می‌توانند در هر زمان از مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر درخواست مشاوره کنند.
۲- مشاوره درخواستی مقامهای هواپیمایی هر طرف متعاهد ظرف شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
۳- هر یک از طرفهای متعاهد میتواند در هر زمان که لازم بداند خواستار تغییر یا اصلاح مفاد این موافقتنامه شود و در اینصورت طرفهای متعاهد باید ظرف شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت درخواست مذاکره توسط طرف متعاهد دیگر در این خصوص به مذاکره بپردازند.
۴- هرگونه تغییر یا اصلاح این موافقتنامه با رعایت مفاد ماده (۲۰) این موافقتنامه، به مورد اجرا نهاده خواهد شد.
۵- علیرغم مفاد بند (۴) اصلاحات جدول مسیر پیوست این موافقتنامه میتواند، به طور مستقیم بین مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد مورد توافق قرار گیرد. اصلاحات با مبادله یادداشت‌های دیپلماتیک لازم‌الاجرا خواهد گردید.
طبق ماده (۱۶) حل اختلافات به این شرح است:
۱ـ هر گاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن بین طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند کرد که اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲ـ هر گاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل کنند، می‌توانند با توافق موضوع را جهت کسب نظر مشورتی به هر شخص یا هیئتی ارجاع کنند.
۳ـ چنانچه طرفهای متعاهد به موجب بندهای (۱) و (۲) این ماده در مورد حل اختلاف به نتیجه نرسند هر یک از طرفهای متعاهد میتواند با رعایت قوانین و مقررات مربوط خود، ضمن ارسال اطلاعیه‌ای برای طرف متعاهد دیگر موضوع را به هیئت داوری سه نفره مرکب از دو داور منتخب طرفهای متعاهد و یک سرداور ارجاع نماید.
در صورت ارجاع امر به داوری، هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت اطلاعیه ارجاع اختلاف به داوری، نسبت به معرفی یک داور اقدام می‌کند و داوران منتخب طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از تاریخ آخرین انتخاب، سرداور را تعیین خواهند کرد. چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین نکند، و یا داوران منتخب ظرف مدت مذکور، در مورد انتخاب سرداور به توافق نرسند، هر یک از طرفهای متعاهد میتواند از رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری بخواهد که حسب مورد داور طرف ممتنع یا سرداور را تعیین نماید.
سرداور باید در هر صورت تابعیت کشوری را دارا باشد که در زمان انتخاب با طرفهای متعاهد روابط سیاسی دارد.
۴ـ در مواردی که سرداور باید توسط رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری تعیین شود چنانچه رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، انتصاب توسط معاون رئیس انجام خواهد شد، و چنانچه معاون رئیس نیز از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، این انتصاب توسط عضو ارشد شورا که تابعیت هیچیک از طرفهای متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.
۵ـ هیئت داوری با توجه به سایر مواردی که طرفهای متعاهد توافق نموده‌اند آئین و محل داوری را تعیین خواهد نمود.
۶ـ تصمیمات هیئت داوری برای طرفهای متعاهد لازم‌الاتباع است.
۷ـ مخارج داوری، شامل هزینه‌ها و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی توسط طرفهای متعاهد پرداخت خواهد گردید. هر گونه مخارجی که توسط شورا در رابطه با نصب سرداور و یا داور طرف ممتنع به شرح مندرج در بند (۳) این ماده بوجود آید به عنوان بخشی از هزینه‌های داوری محسوب خواهد گردید.
بر اساس ماده (۱۷) تعریف فسخ به این صورت است:
هر طرف متعاهد میتواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه طی اطلاعیه کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اطلاعیه همزمان به آگاهی سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری نیز خواهد رسید و در این صورت موافقتنامه دوازده (۱۲) ماه پس از اعلام دریافت اطلاعیه فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ شده تلقی خواهد شد، مگر آن که اطلاعیه فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفهای متعاهد مسترد شود. هر گاه طرف متعاهد دیگر دریافت اطلاعیه فسخ را اعلام نکند، اطلاعیه مزبور چهارده (۱۴) روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
در ماده (۱۸) مطابقت با کنوانسیون‌ها یا موافقتنامه‌های چند جانبه آمده است:
چنانچه کنوانسیون یا موافقتنامه چندجانبه حمل‌ونقل هوائی در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجرا گردد، این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن باید از طریق مذاکره به شرح مندرج در ماده (۱۵) به‌نحوی اصلاح شود که با مقررات کنوانسیون یا موافقتنامه مزبور انطباق یابد.
در ماده (۱۹) درباره ثبت توافق شد:
این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن و هرگونه اصلاحیه آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
براساس ماده (۲۰) لازم‌الاجرا شدن آن به این صورت است:
این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه هر طرف متعاهد از طریق مجاری سیاسی به طرف متعاهد دیگر مبنی بر اینکه اقدامات لازم را طبق قوانین و مقررات خود برای لازم‌الاجرا شدن این موافقتنامه بهعمل آورده، به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
برای گواهی مراتب بالا، نمایندگان تام‌الاختیار امضاکننده زیر که از طرف دولتهای متبوع خود بهطور مقتضی مجاز میباشند این موافقتنامه را امضا نمودند.
این موافقتنامه در یک مقدمه و (۲۰) ماده و یک پیوست در بلگراد در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ هجری شمسی برابر با ۲۱ ژوئن ۲۰۱۸ میلادی در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، صربستانی و انگلیسی تنظیم گردید که همه متون دارای اعتبار یکسان میباشند. در صورت اختلاف در تفسیر متون، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
