شبکه پویا یا ناپویا
لیلا شهبازیان:آشناییام با شبکه پویا برمیگردد به گهگداری رفتن به خانه برادر و دیدن برادرزادهها که برنامه کودک تماشا میکنند؛ دخترک 8 ساله است و کلاس دوم دبستان و پسربچه هم سه سال دارد. تا دو سال پیش بیشتر میدیدم که شبکه پویا تماشا کنند اما بهویژه امسال هر وقت به خانهشان میروم به تماشای برنامههای شبکههای کودک و نوجوان جِمتیوی مشغولاند. خیلی وقتها دعوایشان سر این است که بچه بزرگتر میخواهد شبکه جِم جونیور را ببیند اما بچه کوچکتر علاقمند دیدن شبکه جِم کیدز است که مناسب سنش است، اما هیچ علاقهای به تماشای شبکه پویا ندارند.
مادر و پدرشان هم از برنامههای خستهکننده، غیر جذاب و چهبسا گاهی بیمحتوای شبکه پویا انتقاد میکنند.
انیمیشنهای ضعیف ایرانی، برنامههای خاله و عمو محور، بهروز نبودن برنامههای تولیدی، تکرار نماهنگها و نیز تبلیغات زیاد و نامناسب برای کودکان ازجمله مهمترین انتقاداتی است که متخصصان و کارشناسان برنامهساز، روانشناسان کودک و نوجوان و نیز فعالان و هنرمندان باسابقه حوزه کودک و نوجوان بر آن تأکید میکنند.
انیمیشنهای ضعیف ایرانی در ساخت و نیز در محتوا که جذابیتی برای بچهها ندارند نخستین چیزی است که جلبتوجه میکند؛ چراکه انیمیشن، اصلیترین شکل برنامه برای کودکان و نوجوانان است. حتی انیمیشنهای خارجی هم که به نمایش میگذارند چندان چنگی به دل نمیزنند؛ البته انیمیشنهای خوب و موفق خارجی هم کموبیش پخش میشود اما در کل، امتیاز بالایی در بخش مهم انیمیشن نمیتوان به این شبکه مهم که مخاطبان آن گروه حساس کودک و نوجوان هستند، داد.
خاله و عموهای نچسب و غیر جذاب که تنها هنرشان این است که با تغییر زبان و لحنشان، انبوهی از نصیحت و توصیه را نثار روح و روان کودکان معصوم کنند. بسیاری میگویند این دست از برنامههای نصیحت محور که مدام به بچهها امرونهی میکنند انگار نه برای بچههای معمولی که برای بچههای لوس و نازنازی و ترسو درستشدهاند. گویا شادی بخشی در کنار انتقال درست و ظریف محتوا به کودکان و نوجوانان اهمیت چندانی برای مجریان شبکه پویا ندارد.
تبلیغاتی که در شبکه پویا پخش میشود همانهایی است که در شبکههای دیگر برای بزرگسالان به نمایش گذاشته میشود؛ البته حجم پخش آگهیهای پفک، چیپس و شکلات و ازایندست خوراکیهای ناسالم به خاطر گروه سنی این شبکه بیشتر است. تبلیغات فرهنگی هم برمیگردد به کتابها و کلاسها و دورههای آموزش کتابهای درسی و کنکور تا این شبکه بهعنوان یکی از ضعیفترین و پرانتقادترین شبکههای تلویزیونی بهویژه در زمینه فرهنگی باشد.
سروکار داشتن با گروه حساس و بسیار تأثیرپذیر کودک و نوجوان مجریان و برنامهسازان کودک را باید بر این امر مهم واقف کند که حضور متخصصان و کارشناسان روانشناس، جامعهشناس، علوم تربیتی، فعالان و هنرمندان باسابقه و خوشنام در کنار برنامهسازان کودک و نوجوان الزامی است.
خلاقیت و نوآوری، صفاتی هستند که در کنار آموزش در خانواده و مدرسه در تلویزیون نیز بهعنوان رسانهای مهم و تأثیرگذار اگر با برنامه و هدف و بهصورت جذاب و با محتوا ارائه شوند، کودکان را جذب خود میکنند، اما عملکرد و برنامههای شبکه پویا در حال حاضر چنان نیست که بتوان این اهداف مهم را در آن دید.
