سپهر ستاری: هفته گذشته و ابتدای این هفته مسابقات چهارجانبه سوپرکاپ اسپانیا به میزبانی کشور عربستان برگزار شد و سر و صدای بسیاری را به راه انداخت. کشور عربستان در چند سال اخیر با لالیگا اسپانیا قرارداد بسته که میزبان رقابت‌های سوپرکاپ شود و ابتدای سال میلادی چهار تیم بزرگ اسپانیا را به خاورمیانه می‌کشاند. آن‌ها پیش از این میزبانی مسابقات سوپرکاپ ایتالیا و چند تورنمنت دوستانه دیگر را هم بر عهده داشتند و حتی گفته می‌شود قصد دارند برای میزبانی در جام جهانی 2030 اقدام کنند. کاری که قبلا کشور قطر هم انجام داده و با ساختن کمپ اسپایر و میزبانی جام جهانی 2022 تلاش کرده بزرگان فوتبال جهان را به قطر بکشاند تا توجه دنیا را جلب کند.
برنامه‌ریزی کشورهای آسیایی برای مطرح کردن خود در سطح جهان از سال‌ها قبل آغاز شد و ابتدا کشورهای عربی و سپس کشورهای شرقی آسیا مثل ژاپن و چین با جذب ستارگان نامدار تلاش کردند سطح فوتبال خود را ارتقا بدهند. سال 1999 بود که روبرتو دونادونی با سابقه نایب قهرمانی جام جهانی و 10 فصل حضور در میلان راهی تیم الاتحاد عربستان شد و حتی مقابل استقلال هم به میدان رفت. چند سال بعد پپ گواردیولا، اسطوره باشگاه بارسلونا هم تصمیم گرفت راهی فوتبال قطر و تیم الاهلی شود تا تجربه حضور در فوتبال آسیا را کسب کند.
کمی بعد و در سال 2008 ریوالدو، اسطوره فوتبال برزیل که سابقه قهرمانی جام جهانی 2002 و بردن توپ طلای سال 1999 را در کارنامه داشت راهی بنیادکار، تیم متمول آن روزهای فوتبال ازبکستان شد و اتفاقا او هم در لیگ قهرمانان آسیا مقابل پرسپولیس قرار گرفت. بنیادکار در کنار ریوالدو تصمیم گرفت مربی برزیل در جام جهانی 2002 یعنی لوییز فیلیپه اسکولاری را هم به آسیا بکشاند. ریوالدو تنها برنده توپ طلا نبود که پا به فوتبال آسیا می‌گذاشت و فابیو کاناوارو، کاپیتان ایتالیای قهرمان جام جهانی 2006 و برنده توپ طلای آن سال هم در سال 2010 پس از جدایی از یوونتوس راهی الاهلی امارات شد.
از اواخر سال 2010 و آغاز دهه دوم قرن 21 حضور مربیان و بازیکنان نامدار خارجی در فوتبال آسیا و به خصوص کشور چین سرعت بیشتری گرفت. چینی‌ها با سرمایه‌گذاری هنگفت بازار نقل و انتقالات را به دست گرفتند و ستارگان بزرگی را به آسیا کشاندند. نکته مهم در خصوص ستارگانی که در 10 سال اخیر به فوتبال آسیا آمده‌اند این است که دیگر مثل گذشته بازیکنان پا به سن گذاشته راهی آسیا نمی‌شوند و بسیاری از بازیکنان در دوران اوج خود دلارهای آسیایی را به حضور در فوتبال اروپا ترجیح می‌دهند. اسکار، ستاره برزیلی چلسی مثال بارزی برای این قضیه است که در سن 26 سالگی راهی آسیا و تیم شانگهای SIPG چین شد. در کنار این ستاره برزیلی، نفراتی چون دیدیه دروگبا، الکس تیکسیرا، سدریک باکامبو، رامیرز، پائولینیو، مروان فلینی، الکساندر پاتو، استفان الشعراوی، کارلوس توز، خاویر ماسکرانو و هالک هم راهی سوپرلیگ چین شدند تا لیگ این کشور در مقطعی تبدیل به یکی از جذاب‌ترین لیگ‌های جهان شود و نمایندگان چینی در لیگ قهرمانان آسیا هم به عناوین زیادی برسند. با این حال بالا رفتن سطح لیگ چین باعث نشده تیم ملی این کشور به موفقیت چندانی برسد و علی‌رغم حضور مارچلو لیپی روی نیمکت چین، آن‌ها در این سال‌ها هرگز به جام جهانی نرسیدند.
از ستارگان الهلال تا حضور آقای گل جام جهانی در قطر
قدرت گرفتن تیم‌های چینی باعث شد دیگر کشورهای آسیایی هم به تکاپو بیافتند و سرمایه‌گذاری خود روی جذب بازیکن و مربی را افزایش دهند. در همین سال‌ها تیم السد قطر رائول گنزالس و ژاوی هرناندز، دو اسطوره فوتبال اسپانیا را جذب کرده که دومی چند سال سرمربی این تیم هم بود و در نهایت راهی تیم بارسلونا شد. علاوه بر این نفراتی چون مهدی بن‌عطیه، سانتی کازورلا، توبی آلدرویرلد، خاوی مارتینز و وسلی اسنایدر هم از جمله دیگر بازیکنانی هستند که با سابقه حضور در تیم‌های بزرگ اروپایی راهی قطر شدند. در کنار این‌ها اما بزرگ‌ترین خرید کشور قطر در چند 2-3 فصل اخیر خامس رودریگز، آقای گل جام جهانی 2014 بود که تابستان راهی الریان قطر شد تا هم‌تیمی شجاع خلیل‌زاده شود.
کشور عربستان هم برای اینکه از قافله عقب نماند سرمایه‌گذاری زیادی در این سال‌ها داشته و تیم‌های بزرگ این کشور بازیکنان و مربیان نامداری جذب کرده‌اند. لئوناردو ژاردیم، سرمربی فعلی الهلال که این تیم را به قهرمانی آسیا رساند پیش از این در تیم موناکو با نفراتی مثل کیلیان امباپه، رادامل فالکائو و برناردو سیلوا کار کرده بود. عربستانی‌ها هم‌چنین ستارگان بزرگی چون موسی مارگا، بافتیمبی گومیس، اندرسون تالیسکا، احمد موسی، سباستین جووینکو، مارکو مارین و چندین ستاره نامدار دیگر را جذب کرده‌اند و حتی در لیگ این کشور تیم‌ها مجاز به استفاده از 7 بازیکن خارجی هستند.
قهرمانان جام جهانی 2010 در ژاپن
کشور ژاپن برخلاف تیم‌های عربی و چینی در این سال‌ها تلاش کرده در جذب بازیکن خارجی منطقی‌تر عمل کند. به طور مثال تیم کاشیما که پرسپولیس را در فینال لیگ قهرمانان آسیا شکست داد ستاره نامداری نداشت اما خارجی‌های این تیم کیفیت خوبی داشتند. البته تیم‌های ژاپنی هم در چند مورد سر و صدای زیادی به راه انداختند. تیم ویسل کوبه با جذب آندرس اینیستا و داوید ویا، دو ستاره قهرمانی‌های متوالی اسپانیا طی سال‌های 2008 تا 2012 در کنار توماسل فرمائلن و لوکاس پودولسکی خبرساز شد و تیم ساگان توسو هم فرناندو تورس را از اتلتیکومادرید به خدمت گرفت.
در سال 2014 هم سرزو اوزاکا اقدام به جذب دیه‌گو فورلان، بهترین بازیکن جام جهانی 2010 کرد. او بعدها حضور در فوتبال هند و هنگ‌کنگ را هم تجربه کرد.
مورد عجیب فوتبال هند
یکی از موارد عجیب مربوط به کشور هند می‌شود که در مقطعی چند مهره نامدار را جذب کرد ولی خیلی زود بیخیال سرمایه‌گذاری شد. آن‌ها بازیکنانی چون الکس دل‌پیرو، روبرت پیرس، دیوید ترزگه، فردی لیونبرگ، دیوید جیمز و لوییز گارسیا را جذب کردند ولی حضور این نفرات هم کمکی به پیشرفت فوتبال این کشور نکرد.
فوتبال ایران در این خصوص چه کرده است؟!
در تمام این سال‌ها بازیکنان خارجی زیادی از کشورهای مختلف راهی فوتبال ایران شده‌اند که بعضی از آن‌ها کیفیت بالایی داشتند ولی کمتر پیش آمده یک ستاره نامدار راهی لیگ برتر ایران شود.
یکی از معدود موارد جالب به تاریبو وست، ستاره نیجریه‌ای سابق اینتر و میلان مربوط می‌شود که مدت کوتاهی عضو تیم پیکان بود. البته شایعات مختلفی درباره نفراتی مثل روبینیو، مایکل اسین، استفن آپیا، امانوئل آدبایور، میکل آلونسو، اوبافمی مارتینز، کوین کورانی و ماکسی لوپز وجود داشت ولی هیچ‌کدام به ایران نیامدند.
شیخ دیاباته، جی‌لوید ساموئل، سرور جپاروف و مامه تیام چهار خارجی استقلال در این سال‌ها بودند که رزومه قابل توجهی داشتند و کوین کونستانت هم با سابقه حضور در میلان راهی تراکتور شد و بدون یک دقیقه بازی این تیم را ترک کرد و مبلغ هنگفتی هم گرفت.
حضور ستارگان مطرح در آسیا باعث شده فوتبال ایران بیش از گذشته سر زبان‌ها بیافتد و شهرت تیم‌های آسیایی را افزایش داده است. در رده باشگاهی هم ستارگان بزرگ در لیگ قهرمانان آسیا نقش غیرقابل انکاری دارند و به خوبی باعث بالا رفتن سطح کیفی این مسابقات شده‌اند. با این حال حضور بازیکنان و مربیان نامدار هنوز نتوانسته فاصله تیم‌های ملی آسیایی با قدرت‌های فوتبال دنیا را کم کند و تیم‌های ملی آسیایی در مسابقات مختلف مقابل بزرگان فوتبال جهان بازنده هستند.
