اگر دندان های شیری کودکان زودتر از موعد، بیفتد مشکلاتی مانند نازیبایی و ناهم راستایی دندان، اشکال در خوردن و صحبت کردن و … را به همراه دارد. با پالپکتومی دندان خطر افتادن زودهنگام دندان شیری کودکان کاهش پیدا می کند.
پالپکتومی دندان چیست؟
پالپکتومی دندان نوعی درمان دندانپزشکی است که در آن همه پالپ از محفظه پالپ دندانها تخلیه می شود. به پالپکتومی عصب کشی ناکامل نیز اطلاق می شود. این کار برای دندانهای شیری کودکان صورت می گیرد تا از افتادن زودهنگام دندانهای شیری پیشگیری شود.
همانطور که می دانید افتادن زودتر از موعد دندانهای شیری عواقبی مانند ناهمراستایی دندانها و نازیبایی و همچنین اشکالاتی در خوردن و صحبت کردن کودکان را می تواند به همراه داشته باشد. در ادامه مطلب در باره پالپ دندانها و روند انجام پالپکتومی توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد.
مفهوم پالپ دندان
پالپ بافت زنده داخل همه دندانها می باشد که سلول های آن به تولید عاج دندان(ماده سختی که دندان را می سازد) می پردازند. در درون پالپ رگ های خونی و عصبی دیده می شوند که توسط لایه عاج و مینای دندان محافظت می گردند. به بیان ساده تر در ارائه مفهوم پالپ می توان گفت در مرکز هر دندانی محفظه ای به اسم پالپ وجود دارد که پر از رگ های خونی و عصبی است.
لایه عاج و مینای دندان که بیرونی ترین قسمت ها هستند لایه پالپ را محافظت می کنند. مینای دندان سخت ترین ماده در بدن می باشد که برخلاف پالپ دارای حیات نیست. وقتی لایه بیرونی دندان آسیب ببیند، پالپ داخل دندان با آسیب روبرو شده و دچار عفونت می شود.
هنگامی که پالپ عفونت پیدا کند، درد زیادی را ایجاد کرده و عفونت می تواند به فک و دندانهای مجاور هم گسترش یابد و نگرانی های عمده ای را به همراه آورد. هنگامی که دندان یا لثه آبسه کند، عفونت اغلب با چشم قابل شناسایی خواهد بود. در مواردی هم با اشعه ایکس تشخیص داده خواهد شد. در بعضی موارد بهترین راه نجات دندان از این عفونت عمل پالپکتومی می باشد.
نحوه انجام پالپکتومی
به بیان ساده می توان گفت در پالپکتومی قسمت های عفونی پالپ دندانها خارج می شود. هدف از این کار نجات دندانها بوده تا به کشیدن دندانها احتیاجی نباشد. عمل پالپکتومی شبیه عصب کشی می باشد و معمولا قسمتی از فرایند عصب کشی دندانها تلقی می شود. بعد از این که دندانپزشک قسمت آسیب دیده و عفونی پالپ دندانها را تخلیه کرد، ناحیه داخل دندانها را ضدعفونی نموده و با مواد خاصی پر می کند.
قابل ذکر است در طول روند پالپکتومی برای کاهش درد، از بی حسی موضعی استفاده شده که البته این روند معمولا با درد همراه نیست. یک سوراخ در دندانها حفاری شده تا توسط آن دندانپزشک به پالپ دسترسی پیدا نماید. دندانپزشک از ابزاری جهت برداشتن همه ماده استفاده نموده و بعد برای برطرف کردن آثار باقی مانده عفونت، دندانها را مورد شستشو قرار می دهد.
در ادامه دندان را با مواد مخصوصی پر نموده و با یک روکش آن را می پوشاند. معمولا برای کاهش خطر گسترش عفونت ناشی از این عمل آنتی بیوتیک های پیش گیرنده هم تجویز خواهد شد.
دلایل نیاز به عمل پالپکتومی
به دلایل مختلفی از جمله پوسیدگی عمیق دندانها، لب پر شدن دندانها، ضربه یا جراحت به صورت و پر شدگی زیاد دندانها عمل پالپکتومی صورت می گیرد. ضمنا از علائمی که نیاز به عمل پالپکتومی را ضروری می سازد یکی دندانها یا مرز لثه دچار آبسه شده باشد و دیگری این که عفونت دندانی تشخیص داده شود.
بیشتر بخوانید:
پالپکتومی دندان : موارد استفاده، عوارض جانبی و روش انجام
عمل پالپکتومی برای چه افرادی انجام می شود؟
اگر جای سوال است که پالپکتومی برای چه افرادی انجام می شود؟ در پاسخ باید گفت اغلب این عمل در کودکانی که هنوز دندان شیری دارند اجرا می شود. ریشه دندان شیری تا حدودی با ریشه دندان دائمی تفاوت دارد. معمولا دندان شیری ریشه کوتاه تری داشته و در نهایت ریشه توسط بدن بازجذب می شود تا دندان شیری بیفتد.
بازجذب ریشه دندانهای شیری و افتادن آن ها فضا را برای بیرون زدن دندانهای دائمی فراهم می کند. با توجه به این که ریشه دندانهای شیری باید توسط بدن بازجذب گردد، در پالپکتومی موادی برای پر کردن دندانها استفاده می شود که قابل جذب برای بدن باشد.
پالپکتومیی یا کشیدن دندانها؟
ممکن است این سوال ایجاد شود که چرا به جای پالپکتومی، کشیدن دندان انجام نمی شود؟ بیشتر والدین تصور می کنند اگر دندان شیری خراب شد به راحتی می توان بدون این که مشکلی ایجاد شود آن را کشید. چرا که این دندان در نهایت قرار است بیفتد. از این رو دلیلی برای درمان و نجات دندان شیری آسیب دیده نمی بینند.
ولی باید اشاره کرد که دندان های شیری نقش مهمی در خوردن، صحبت کردن و از همه مهمتر حفظ فضا برای بیرون زدن دندانهای دائمی و حفظ راستای دندانها دارد. اگر یک یا چندان شیری زودتر از موعد بیافتند یا کشیده گردند، دندانهای مجاورشان به طرف جای خالی منحرف شده و کج می شوند.
با این وجود می توان گفت همیشه هم تخلیه و ترمیم پالپ ضروری نبوده و در بعضی موارد بهترین گزینه کشیدن دندان می باشد. تصمیم گیری درباره این که کدام درمان بهتر است بستگی به نظر پزشک دارد و این که دندان دائمی زیر دندان شیری آماده بیرون آمدن بوده یا نه و ضمنا تا چه اندازه دندان شیری آسیب دیده است.
روش های پیشگیری از پالپکتومی
اگر تمایل به انجام عمل پالپکتومی برای کودک خود ندارید روش هایی برای پیشگیری از این کار وجود دارد. به این مفهوم که با بکار بستن راهکارهایی احتمال آسیب دیدگی یا عفونت پالپ دندان را کاهش می دهید. بنابراین کودک خود را از سنین کم به مراقبت از دهان و دندان تشویق نمایید.
این کار سلامت دندان ها و لثه ها را به دنبال دارد و احتمال پوسیدگی یا عفونت را کاهش می دهد. انجمن های دندانپزشکی تاکید دارند که عادات مراقبت از دهان و دندان را از سنین خیلی پایین به کودکان بیاموزید. کودک باید روزی حداقل دو بار با خمیردندان حاوی فلوراید دندان هایش را مسواک کند.
اگر کودک به این کار تمایلی نداشت او را به فروشگاه برده و اجازه دهید مسواک مورد علاقه خود را انتخاب نماید. امروزه مسواک های کودکان در طرح و شکل های مختلف و جذابی ساخته می شوند. ضمنا معاینات منظم دندان پزشکی برای کودکان و بزرگسالان امری ضروری می باشد.
اگر معاینات منظم دندانپزشکی صورت گیرد خیلی زودتر به علائم پوسیدگی پی برده و درمان پوسیدگی قبل از این که شدت و عمق پوسیدگی افزایش پیدا کند، انجام می شود.
تفاوت پالپکتومی و پالپتومی
بین پالپکتومی و پالپتومی تفاوت وجود دارد و نباید این دو را اشتباه گرفت.
عمل پالپتومی در کودکان رایج است و ممکن است برای بزرگسالان نیز انجام شود. در درمان عصب کشی کودکان دو روش دیده می شود. اکثر والدین از تفاوت این دو روش آگاه نیستند و سوال می کنند که دندان کودک قبلا عصب کشی شده ولی دوباره درد داشته یا عفونت پیدا کرده است.
بنابراین تصمیم گرفتیم به تفاوت این دو روش اشاره کنیم. اکثر دندانهای شیری در ابتدای درگیری پالپ یا عصب دندان به دنبال پوسیدگی به درمان پالپتومی نیاز دارند. در پالپتومی فقط قسمت تاج دندان تخلیه می شود و زمانی صورت می گیرد که پوسیدگی دندان قسمت کمی از پالپ را درگیر نموده باشد. در پالپتومی، دندانپزشک قسمت عفونی و التهاب یافته پالپ را خارج نموده و آن را ضدعفونی و استریل کرده و بعد مهر و موم می کند تا دیگر عفونت پیدا نکند.
این در حالی است که اگر عفونت پالپ پیشرفته تر باشد و درگیری عصب دندان شدت یابد که گاهی با آبسه هم همراه است از روش درمانی پالپکتومی استفاده می شود که در این مطلب مفصل به آن پرداخته شد. در پالیکتومی دندان همه پالپ یا عصب دندان در تاج و ریشه تخلیه و ضدعفونی می شود و بعد همه کانال ریشه و تاج با مواد خاصی پر می شود.
به این ترتیب گاه با وجود انجام درمان پالپتومی به خاطر باقی ماندن التهاب و باکتری در ریشه دندانها، دندانها مجددا با مشکل روبرو شده و به درمان پالپکتومی نیاز پیدا می کند. از این رو برای تشخیص صحیح و اجرای درمان مناسب دندانی، باید معاینات دندانپزشکی مرتبا صورت گیرد. قابل ذکر است عمل پالپکتومی نه تنها برای دندانهای شیری بلکه در مواردی برای دندانهای دائمی نیز انجام می شود.
به این ترتیب توصیه می شود همواره به معاینات دندانپزشکی دوره ای توجه داشته باشید تا قبل از اینکه پوسیدگی کامل دندان رخ دهد دندان آسیب دیده با هزینه کمتری درمان شود.
