شربت دیفن هیدرامین چیست؟ موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی

دیفن هیدرامین چیست؟

دیفن هیدارمین (Diphenhydramine)، داروی آنتی‌هیستامین است که برای تسکین سرفه و گلودرد در درمان بیماری‌های مثل سرماخوردگی و آنفولانزا تجویز می‌شود.

دیفن هیداریمن با نسخه پزشک و حتی بدون نسخه برای همه گروه‌های سنی با دوز و اشکال مختلف شربت، قرص، کپسول، سافت ژل و آمپول تجویز می‌شود. رایج‌ترین شکل دارو، شربت دیفن هیدارمین است که به‌صورت 60 و 5 میلی‌لیتر در داروخانه ها موجود و بیشترین مصرف را دارد اما قرص دیفین هیدارمین 25 میلی‌گرم، کپسول دیفن هیدارمین 25 میلی‌گرم، سافت ژل دیفن هیدارمین 25 میلی‌گرم و آمپول 50 میلی‌گرم دیفن هیدارمین هم در صورت نیاز تجویز و مصرف می‌شود.

هشدار مصرف دیفن هیدارمین

• حساسیت و آلرژی: قبل از مصرف اگر به داروی دیفن هیدرامین حساسیت دارید، این موضوع را با پزشک یا داروساز در میان بگذارید. داروی دیفن هیدرامین ممکن است شامل ترکیبات غیر‌فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود.
• سابقه پزشکی: چنانچه سابقه‌ی بیماری‌ های مثل مشکلات تنفسی (آسم)،فشارچشم بالا (گلوکوم)،فشارخون بالا،مشکلات کبدی،تشنج،مشکلات گوارش،پرکاری تیروئید،مشکلات ادراری (مثل بزرگی پروستات)و مشکلات قلبی دارید حتما با پزشک خود در میان بگذارید.
• کودکان و نوجوانان: عوارض مصرفدیفن هیدارمین برای کودکان ممکن است بیش‌تر باشد و برای نوجوانان ممکن است به‌جای نا هوشیاری، موجب هیجان بشود. پس در صورتی که می‌خواهید برای کودکان زیر ۱۲ سال استفاده کنید، حتماً با دکتر اطفال مشورت کنید.
• کودکان فا ویسم: شربت دیفن هیدارمین بهتر است برای کسانی که فاویسم دارند استفاده نشود زیرا خطر دارد.
• بارداری: مصرف داروی دیفن هیدرامین در بارداری در دسته داروهای گروه B قرار دارد اما مشخص نشده است که آیا دیفن هیدرامین به جنین آسیب می‌رساند یا خیر. اگر باردار هستید قبل از استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کنید.
• شیردهی: مصرف داروی دیفن هیدرامین در شیردهی می‌تواند به شیر مادر منتقل شود و این احتمال وجود دارد که به نوزاد شیرخوار آسیب برساند. بنابراین اگر در دوران شیردهی هستید، قبل از استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کنید.
• سالمندان:دیفن هیداریمن برای سالمندان ممکن است عوارضی مثل نا هوشیاری، گیجی، عدم تعادل، یبوست یا مشکلات ادراری را بیشتر تجربه کنند.
• مصرف الکل:در هنگام مصرف داروی دیفن هیدرامین، از مصرف الکل و ماری جو آنا خودداری کنید زیرا حالات گیجی، خواب‌آلودگی، سرگیجه، ناهوشیاری و تاری دید را تشدید می‌کند.
• مصرف خودسرانه: از مصرف خودسرانه دیفن هیدارمین به کودکان زیر 2 سال پرهیز کنید زیرا سوءمصرف آن ممکن است موجب مرگ او شود. به‌طورکلی قبل از دادن هر نوع دارو به کودک از پزشک سؤال کنید.
• تنظیم خواب: نباید از دیفن هیدرامین به‌منظور تنظیم خواب یا خواباندن کودکان استفاده کنید.
• پرهیز غذایی:شربت و قرص دیفن هیدامین می‌تواند حاوی قند یا آسپارتام باشد، چنانچه پرهیز غذایی خاصی دارید دراین‌باره از پزشک سؤال بفرمایید.
• آزمایش:دیفن هیدرامین ممکن است با نتایج بعضی از آزمایش‌ها مثل تست پوستی آلرژی تداخل ایجاد کند و موجب نتیجه‌ی کاذب شود. درنتیجه کارکنان آزمایشگاه و پزشکتان را نسبت به مصرف شربت دیفن‌هیدرامین آگاه سازید.
• نور خورشید:هنگام مصرف شربت دیفن‌هیدرامین از قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا جای گرم خودداری کنید.
• قبل از جراحی یادندان‌پزشکی بهتر است اطلاع داده شود که دیفن هیداریمن مصرف می‌کنید.
• فهرستی از داروهای که مصرف می‌کنید را در اختیار پزشک قرار دهید.

کاربردهای دیفن هیدارمین

• دیفن هیدارمین برای درمان سرماخوردگی یا کاهش علائم حساسیت مثل عطسه، آبریزش بینی، آبریزش چشم، کهیر، بثورات پوستی و خارش استفاده می شود.
• شربت دیفن هیدارمین برای درمان و پیشگیری از حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه ناشی از حرکت های چرخشی استفاده می شود.
• داروی دیفن هیدرامین برای درمان بیماری‌های حرکتی، ایجاد خواب و درمان علائم خاصی از بیماری پارکینسون کاربرد دارد.
• از شربت دیفن هیدرامین در کاهش شدت و درد مخاط التهاب گلو استفاده می گردد.

13نکته برای نحوه استفاده از دیفن هیدارمین

1. دیفنهیدرامین را مطابق دستور پزشک یا دستورالعمل روی برچسب راهنمای دارو مصرف کنید.
2. از دارویدیفن هیدرامین در مقادیر زیادتر یا کمتر و یا طولانی‌تر از زمان توصیه‌شده استفاده نکنید.
3. برای اندازه‌گیری دقیق شربت دیفن هیدارمین از قاشق یا فنجان مخصوص دارو استفاده کنید.
4. اگر از شربت دیفن هیدارمین استفاده می‌کنید قبل از هر نوبت بطری آن را به خوبی تکان دهید. دیفن هیدارمین را 30 دقیقه قبل از شروع بیماری حرکتی یا جنبشی (مانند سوارشدن طولانی در ماشین، مسافرت با هواپیما یا قایق، پارک‌های تفریحی و غیره) بهتر است استفاده شود.
5. دیفن هیدرامین همراه یک لیوان آب قبل یا پس از غذا مصرف گردد.
6. برای کمک به بهبود خواب،دیفن هیدرامین را 30 دقیقه قبل از خواب استفاده کنید.
7. درصورتی‌که قرص دیفن هیدرامین استفاده می‌کنید در دهان خود حل کرده و بعد ببلعید.
8. بروشور دارویی دیفن هیدرامین را با دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامع و کاملی درباره نحوه استفاده از دارو را به‌دست آورید.
9. دیفن هیدرامین را می‌توان بدون نسخه پزشک تهیه کرد اما نباید خودسرانه مصرف کرد.
10. اگر علائم شما پس از 7 روز درمان، بهبود نیافت یا تب همراه با سردرد، سرفه یا بثورات پوستی دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
11. مصرف دیفن هیدرامین کامپاند برای بیش از ۶ بار در یک روز ممنوع است.
12. برندهاو فرم‌های مختلفی ازدیفن هیدرامین در بازار موجود است. به همین دلیل لازم است راهنمای مصرف دیفن هیدرامین را به‌دقت مطالعه فرمایید زیرا مقدار آن در محصولات مختلف، متفاوت است.
13. خشکی دهان یکی از عوارض جانبی دیفن هیدرامین است. برای برطرف کردن آن می‌توانید از آدامس بدون قند استفاده کنید. ولی درصورتی‌که این عارضه برای 2 هفته ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.

اشکال مختلف دیفن هیدرامین

شربت دیفن هیدرامین معمولاً برای کودکان استفاده و قرص کپسول دیفن هیدرامین برای بزرگ‌سالان تجویز می‌شود اما آمپول این دارو در موارد حاد استفاده می‌شود. دوز روزانه و روش مصرف دارو به شرح زیر است:

قرص و شربت دیفن هیدرامین برای آلرژی، بیماری مسافرت و علائم پارکینسون

در بزرگسالان و کودکان 12 سال به بالا:

• 25 یا 50 میلی‌گرم به صورت خوراکی سه یا چهار مرتبه در روز یا10تا 50 میلی‌گرم تزریق وریدی یا تزریق عمیق عضلانی
• حداکثر مقدار مجاز: روزانه 400 میلی‌گرم تزریق وریدی یا عضلانی

در کودکان کوچکتر از 12 سال و سنگین‌تر از 10 کیلوگرم:

• 5 یا 25 میلی‌گرم به صورت خوراکی سه یا چهار مرتبه در روز یا50 میلی‌گرم دارو به ازای هر کیلوگرم وزن کودک به صورت خوراکی، تزریق وریدی یا تزریق عمیق عضلانی در چهار دوز منقسم
• حداکثر مقدار مجاز: روزانه 300 میلی‌گرم تزریق وریدی یا عضلانی

قرص و شربت دیفن هیدرامین برای سرفه خشک کودکان و بزرگسالان

در بزرگسالان و کودکان 12 سال به بالا:

• 25 میلی‌گرم به صورت خوراکی هر 4 یا 6 ساعت
• حداکثر مقدار مجاز : 150میلی‌گرم دیفن هیدارمین در روز

در کودکان 6 تا 12 سال:

• 5میلی‌گرم به صورت خوراکی هر 4 یا 6 ساعت
• حداکثر مقدار مجاز: 75میلی‌گرم دیفن هیدارمین در روز

در کودکان 2 تا 6 سال:

• 25 میلی‌گرم به صورت خوراکی هر 4 یا 6 ساعت
• حداکثر مقدار مجاز: 25میلی‌گرم دیفن هیدارمین در روز

کپسول و قرص دیفن هیدرامین برای خواب در بزرگسالان

• یک قرص 50 میلی‌گرم دیفن هیدرامین قبل از خواب

آمپول و قرص دیفن هیدرامین به عنوان آرام بخش در بزرگسالان

• یک قرص 25 یا 50 میلی‌گرم دیفن هیدرامین یا تزریق عمیق عضلانی 25 یا 50 میلی‌گرم از دارو

 دستور مصرف دیفن هیدارمین

دستور مصرف دیفن هیدارمین به سن، نوع بیماری، شرایط پزشکی بستگی دارد اما نحوه مصرف این دارو را بر اساس بیماری به این شرح است.

جدول نحوه مصرف دیفن هیدارمین بر اساس بیماری

عوارض دیفن هیدرامین

عوارض دیفن هیدرامین مانند مصرف سایر داروها اجتناب‌ناپذیر است. تأثیر دیفن هیدرامین بر اعصاب مرکزی با علائمی مانند خواب‌آلودگی و سرگیجه و بر قلب با افت فشارخون یا تپش قلب همراه است. ممکن است با مصرف این دارو دچار تاری دید، حساسیت به نور، خشکی دهان یا تهوع و استفراغ شوید که در صورت ادامه‌دار شدن بهتر است دارو قطع و با پزشک مشورت کنید. در جدول زیر تأثیر مصرف دیفن هیدرامین بر بدن و علائم آن را توضیح داده‌ایم.

عوارض شایع دیفن هیدارمین

عوارض شایع دیفن هیدرامین در بیش تر از 10 % افرادی که این دارو را مصرف می کنند با علائم زیر نشان داده می شود:

• سرگیجه
• خواب آلودگی
• ناهوشیاری
• از دست دادن هماهنگی اعضای بدن
• خشکی دهان، بینی یا گلو
• یبوست
• ناراحتی معده
• خشکی چشم
• تاری دید

عوارض جانبی دیفن هیدرامین

عوارض جانبی دیفن هیدرامین در کمتر از 1 تا 10 درصد افراد تجربه می شود و در صورتیکه هر یک از علائم زیر را داشته‌باشید، باید بلافاصله با اورژانس یا فوریت‌ها تماس بگیرید:

• تنفس دشوار
• تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• ضربان قلب یا تپش در قفسه سینه
• ادرار دردناک یا خروج ادرار با مشکل
• کم بودن یا قطع دفع ادرار
• سردرگمی، احساس بی‌حسی و حس بیهوش شدن
• سفتی در گردن یا فک، حرکات غیرقابل کنترل در زبان
• راش پوستی، تاول
• غلیظ شدن مخاط
• تب

لیست عوارض داروی دیفن هیدرامین کامل نیست، در صورت مشاهده و احساس هر نوع عوارضی حتما با پزشک مشورت کنید.

منع مصرف دیفن هیدرامین

منع مصرف دیفن هیدرامین شامل موارد زیر می باشد:

• حساسیت به داروی دیفن هیدرامین
• مبتلایان به حملات آسمی حاد
• نوزادان نارس
• مبتلایان به بیماری پورفیریا
• مبتلایان به بیماری اسیدوز اولیه تنفسی

اما اگر شرایط بیماری یا پزشکی زیر را دارید بهتر است به پزشک اطلاع دهید:

• بیماری کبدی
• بیماری کلیوی
• شیردهی
• بارداری
• بیماری قلبی
• پرکاری تیروئید و ...

تداخل دارویی دیفن هیدرامین

این لیست شامل تمامی تداخلات دارویی دیفن هیدرامین نیست و اگر دارویی اعم از تجویزی و غیر تجویزی مصرف می‌کنید حتماً با پزشک مشورت کنید.

همچنین مصرف دیفن هیدرامین ممکن است روی نتایج برخی آزمایش‌های پزشکی تأثیرگذار باشد و باید چهار روز قبل از انجام آزمون‌های پوستی تشخیصی مصرف این دارو قطع شود. ضد هیستامین‌ها می‌توانند موجب جلوگیری، کاهش یا مخفی ماندن پاسخ‌های مثبت آزمون پوستی شوند.ممکن است باعث کاهش هموگلوبین، پلاکت و گلبول سفید خون شوند.

علائم اوردوز دیفن هیدرامین

علائم اوردوز دیفن هیدرامین، در اثر مصرف بیش‌ازاندازه این دارو اتفاق می‌افتد و ممکن است با علائم مشکل تنفسی، خواب‌آلودگی شدید، تشنج و گشادی مردمک در بزرگ‌سالان یا در کودکان با تغییرات خلق (بی‌قراری، حساسیت پذیری، هذیان) رخ دهد. اگر عوارض غیرطبیعی دارید، حتماً با 115 یا پزشک تماس بگیرید و اطلاعات دقیق از داروهای که مصرف می‌کنید در اختیار آن‌ها بگذارید.

فراموش کردن مصرف دیفن هیدرامین

اگر مصرف دیفن هیدرامین را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن دارو را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی باشد، مصرف نکرده‌اید و نیازی به مصرف دو برابر داروی دیفن هیدرامین نیست .

شرایط نگهداری از داروی دیفن هیدرامین

• داروی دیفن هیدرامین را در دمای کم تر از 30 درجه سانتی گراد در دمای اتاق دور از حرارت، نور و رطوبت نگهداری کنید.
• دارو را خارج از دسترس کودکان قرار دهید.
• شربت دیفن هیدرایمن را فریز نکنید.
• این دارو در حمام نگهداری نشود.
• داروی منقضی شده دیفن هیدرامین را مصرف نکنید.
• درپوش شیشه را محکم ببندید.

اطلاعات تخصصی درباره دیفن هیدرامین

اجزا فرمولاسیون شربت دیفن هیدرامین

هر قاشق چایخوری (5 میلی لیتر) حاوی: دیفن هیدرامین هیدروکلراید 12.5 میلی گرم ، امونیوم کلراید 125میلی گرم ، ساخارین سدیم (به عنوان شیرین کننده) 2.7 میلی گرم.

مکانیسم اثر دیفن هیدرامین

این تر کیب دارای اثر ضد هیستامین و ضد کولینرژیک است و باعث تسکین سرفه می شود . به دلیل داشتن کلرور آمونیوم داری اثر خلط آورو به دلیل داشتن اثر آنتی کولینرژیک باعث کاهش ترشحات نایژه می شود . در ضمن علایم احتقان را که اغلب با سرفه همراه است از بین می برد و با عث کاهش احتقان بینی و نایژه می شود .

فارماکوکینتیک دیفن هیدرامین

جذب: از دستگاه گوارش به خوبی جذب می شود. زمان شروع اثر دارو طی 30-15 دقیقه و حداكثر اثرات آن طی 4-1 ساعت حاصل شده 4 الی 8 ساعت ادامه می یابد.
پخش: به طور گسترده در سرتاسر بدن، از جمله CNS، انتشار می یابد. از جفت عبور كرده و در شیر ترشح می شود. تقریباً 82 درصد به پروتئین پیوند می یابد.
متابولیسم: حدود 60-50 درصد از یك نوبت مصرف خوراكی ، ‌قبل از رسیدن به دستگاه گردش خون عمومی (اثر اولین عبور)، در كبد متابولیزه می شود. در حقیقت، تمام داروی جذب شده طی 48-24 ساعت در كبد متابولیزه می شود.
دفع: نیم عمر دفع پلاسمایی دیفن هیدرامین حدود 9 الی 5/2 ساعت است. این دارو و متابولیتهای آن عمدتاً از طریق ادرار دفع می شوند.

اسامی تجاری دیفن هیدرامین موجود در ایران

داروهای مشابه دیفن هیدارمین

• دیفن هیدرامین کامپاند
• آنتی هیستامین دکونژستان
• سیپروهپتادین
• کلرفنیرامین
• پرولیدین
• کلماستین
• پرومتازین
• بروم فنیرامین مالئات
• هیدروکسی زین
• کلرال هیدراته
• ترفنادین
• سیکلیزین
• پروسیکلیدین
• مکلیزین

سخن آخر

دیفین هیدرامین داروی آنتی هیستامین است که برای سرفه و درمان گلو درد در سرماخوردگی وآنفولانزا تجویز می شود و با عوارضی چون سرگیجه، یبوست، خشکی دهان همراه است. همچنین این دارو با داروهای ضد افسردگی و خواب تداخل دارویی دارد. دیفین هیدارمین با سپروهپتادین داروی مشابه است . ماموارد مصرف ، دوز و عوارض قرص سیپروهپتادین را در مطلبی معرفی کرده ایم.اگر درباره دیفین هیدرامین، نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایرین به اشتراک بگذارید.