محمدرضا باهنر از چهره‌های شاخص اصولگرا روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی، با تاکید بر لزوم اصلاحات ساختاری اقتصادی از سوی دولت آیت‌الله سید ابراهیم رییسی، به طرح پایلوت اختصاص سهمیه بنزین به افراد در جزیره قشم و کیش اشاره کرد و گفت که در بررسی‌های علمی درباره اصلاح قیمت بنزین، مشخص شده است که سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار در کشور انرژی مصرف می‌شود. انرژی که نه تنها تبدیل به تولید و رفاه نمی‌شود بلکه شهرها را هم آلوده می‌کند و بخش مهمی از آن قاچاق می‌شود.
او با منطقی توصیف کردن این اقدام از سوی دولت تاکید کرد که با دو اهرم قیمتی و مدیریتی در ۵ سال می‌توانیم دست‌کم ۳۰ درصد مصرف انرژی را کاهش دهیم بدون اینکه به رفاه مردم و تولید کشور صدمه‌ای وارد شود اما این کار باید بسیار مدبرانه و با خرد جمعی انجام شود. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.
باهنر با تاکید بر لزوم اصلاحات اقتصادی از سوی دولت سیزدهم، گفت: اتخاذ تصمیمات خطیر مشکلاتی را ایجاد می‌کند اما نباید به دلیل این مشکلات، تصمیمات اساسی را به تاخیر انداخت. اگر دولت در پی اصلاح ساختارها نباشد، اتفاق مهمی در کشور نمی‌افتد. اتفاق مهم نیاز به تصمیمات بزرگ و این تصمیمات نیاز به خردجمعی و محاسبه دارد اگرچه تصمیمات اقتصادی خیر مطلق نیست و ممکن است اشکالاتی هم وجود داشته باشد.
دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین، افزود: اقناع مردم نیازمند کار فرهنگی است. گفته می‌شود در جزیره قشم و کیش به‌شکل پایلوت، به جای تخصیص بنزین به خودرو به افراد سهمیه داده شده است. در این صورت شهروند می‌تواند انتخاب کند که این بنزین را مصرف کند یا بفروشد، اگر قصد مصرف بیشتر هم داشته باشد می‌تواند از بازار آزاد آن را تهیه کند. این تصمیم بدون اشکال است اما پشت آن منطقی وجود دارد. بنابراین باید به سوالات و ابهامات پاسخ داده شود. این تصمیم دست‌کم می‌تواند از قاچاق بنزین به عنوان ثروت ملی جلوگیری کند.
باهنر ادامه داد: در بررسی‌های علمی صورت گرفته درباره اصلاح قیمت بنزین، مشخص شده است که سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار در کشور انرژی مصرف می‌شود. انرژی که نه تنها تبدیل به تولید و رفاه نمی‌شود بلکه شهرها را هم آلوده می‌کند و مشکل‌آفرین است. قاطعانه می‌گویم با دو اهرم قیمتی و مدیریتی در ۵ سال می‌توانیم دست‌کم ۳۰ درصد مصرف انرژی را کاهش دهیم بدون اینکه به رفاه مردم و تولید کشور صدمه‌ای وارد شود اما کار باید بسیار مدبرانه و با خرد جمعی انجام شود. حتی اگر بتوانیم یک سوم انرژی را ذخیره کنیم با قطعی گاز صنایع در زمستان مواجه نخواهیم بود.
وی یادآور شد: در شرایط کنونی که تحریم‌ها اجازه فروش نفت نمی‌دهد می‌توان فراورده‌های نفتی را به جمعیت ۶۰۰ میلیونی کشورهای همسایه صادر کرد. اگر سالی ۵۰ میلیارد دلار به درآمدهای صادراتی ایران اضافه شود، این موضوع می‌تواند منشا تحولات بسیاری باشد.
نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی افزود: این تصمیمات ساده نیست و باید از ابزارهای مدیریتی استفاده شود. برخی کارخانه‌های داخلی، کالای تولیدی خود را به قیمت جهانی می‌فروشند اما سوخت مصرفی را به قیمت رانتی می‌گیرند، به همین دلیل است که برخی بنگاه‌ها در انتهای سال سودهای کلان هزاران میلیاردی به دست می‌آورند. این سودها از کارآمدی آنها نیست بلکه انرژی مجانی می‌گیرند و تولید خود را به قیمت آزاد و جهانی می‌فروشند.
باهنر درباره عملکرد ۵ ماهه دولت سیزدهم، گفت: طی ۴۲ سال در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و دیپلماسی در کشور کار انجام شده است. اگر بخواهیم کارهای مثبت را لیست کنیم تومار بلندبالایی خواهد شد، از دفاع مقدس، جهادسازندگی، خنثی کردن توطئه‌های ضدانقلاب گرفته تا مقابله با محاصره‌های سنگین نظامی، اقتصادی و فرهنگی ... کارهای بزرگی صورت گرفته که برخی از آنها شبیه معجزه است و به گواهی شاخص‌ها عملکردها افتخارآمیز است.
دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین افزود: با این حال مشکلاتی هم وجود دارد؛ بعضی از این مشکلات به اصول حاکم بر کشور و ریشه برخی دیگر هم به ناکارآمدی‌ها و اشتباهات تلنبار باز می‌گردد. باید تاکید کرد که دولتها و مجالس گذشته زحمت کشیده‌اند اما در مقام نقد هرکدام از آنها ممکن است اشکالاتی داشته باشند اما باید سعی کنیم این نقدها عالمانه و عادلانه باشد.
وی ادامه داد: این مدت کوتاه زمان کافی برای نقد عالمانه و عاقلانه عملکرد دولت نیست. اگرچه به آیت‌الله رییسی و اعضای دولت پس از مراسم تنفید گفتم که پس از شروع کار، به‌قدری با مسائلی چون شیوع ویروس کرونا و خشکسالی و تامین کالاهای اساسی روبرو خواهید شد که نمی‌توانید آنها را رها کنید. واقعیت آن است که دولتها باید به اصلاح ساختاری اقدام کنند که این اصلاح مسیر و ساختار به تدبیر، خردجمعی و شجاعت و تهور در اقدام نیاز دارد.
دولت نباید هزینه‌های خود را بالا ببرد
باهنر در پاسخ به پرسشی درباره اولویت‌های دولت سیزدهم، گفت: نباید هزینه‌های دولت را بالا برد. برخی شاخص‌ها و نیازها ایجاب می‌کند که هزینه‌های دولت افزایش یابد اما باید تاکید کرد که هر اندازه هزینه‌ها در مقایسه با درآمدها افزایش یابد مشکلات دولت بیشتر می‌شود. مثلا اگر حقوق‌ها به اندازه تورم افزایش پیدا نکند؛ شرایط سخت خواهد بود. از سوی دیگر هم گفته می‌شود در صورت افزایش، این هزینه از کجا باید تامین شود؟ اگر منبع واقعی باشد خوب است اما اگر منبع خود تورم‌زا بوده و از خط اعتباری بانک مرکزی و پول پرقدرت تامین شود؛ اقدام مثبتی نخواهد بود.
رییس جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری ادامه داد: تورم و شاخص‌های اقتصادی دستوری نیستند و باید اصلاح شوند. رانت خواری و سواستفاده باید کنترل شود اما در نگاه کلان، اگر مصرف کشور بیش از تولید باشد، هزینه‌ها بیشتر از درآمد باشد تورم و نابسامانی اقتصادی ادامه خواهد داشت. بنابراین تولید باید از مصرف پیشی بگیرد و در چنین شرایطی می‌توان به اقتصاد امیدوار بود.
وی یادآور شد: در تصمیم‌گیری بزرگ اقتصادی برخی بخش‌ها متضرر و یا رونق می‌گیرند امکان‌پذیر نیست در یک تصمیم اقتصادی همه سود ببرند.
باهنر اضافه کرد: وقتی در دولتهای نهم و دهم تصمیم گرفته شد هدفمندی یارانه‌ها اجرا شود؛ ۱۰۰ اقدام را لیست کردیم. تعدادی از این اقدامات پیشینی، برخی در حین اجرا و برخی دیگر پسینی بود. رییس جمهور وقت سه بار مستقیم با مردم از طریق رسانه ملی در این زمینه سخن گفت. در آن دوره یارانه به حساب سرپرستان خانوار ریخته شد اما اجازه برداشت داده نشد و همین موضوع سبب شد که مردم مشتاق برداشت این پول شده و اطمینان حاصل کنند که در صورت گران شدن بنزین به این پول دسترسی دارند.
وی گفت: بیش از ۱۰ سال از دستور رهبر معظم انقلاب برای احیای سواحل مکران می‌گذرد. در جنوب کشور بیش از ۲۵۰۰ کیلومتر کنار آب‌های آزاد ساحل داریم که بلا استفاده و بلاتکلیف مانده است چون میان نهاد و سازمان‌های حاضر در آن منطقه اختلاف نظر وجود دارد. قاطعانه می‌گویم که سواحل مکران می‌تواند در ۱۰ سال، ۱۰ میلیون جمعیت در خود جای داده، بیش از یک میلیون شغل ایجاد کند و شهرهای بزرگی را به وجود آورد که چرخ‌های اقتصاد خود را بگرداند. این مهم اما نیازمند تصمیمی خطیر، مدیریت قوی و متمرکز و البته پاسخگو است تا به شکل روزانه اقدامات را رصد و درباره پیشرفت آن گزارش دهد.
لایحه بودجه ۱۴۰۱؛ نخستین آزمون جدی دولت
باهنر، نخستین آزمون جدی دولت را لایحه بودجه ۱۴۰۱ عنوان کرد و یادآور شد: برخی مدعی هستند این لایحه تفاوتی با لایحه سال گذشته ندارد و برخی هم معتقدند که رویکردها اصلاح شده است. برخی هم به این اصلاحات انتقاد دارند؛ برای مثال ارز ۴۲۰۰ تومانی باشد یا نه؟ باید دقت کرد که بودن یا نبودن ارز ترجیحی، خیر یا شر مطلق نیست. این ارز اگر به شکل یارانه نقدی به مردم داده شود مزایا و معایبی دارد. اگر هم داده نشود؛ منجر به رانت و سواستفاده‌هایی می‌شود که در نهایت این ارز به دست مستحق خود نمی‌رسد.
رییس جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری افزود: در نگاه کلان می‌توان گفت دولت آیت‌الله رییسی موفقیت‌های خوبی داشته است. مثلا در موضوع واکسیناسیون، دولت عملکرد مثبت و قابل افتخاری دارد. پیوستن کشور به سازمان همکاری شانگهای هم اقدام بزرگ و از نقاط قوت دولت است. البته دولتهای قبل بسترسازی لازم را انجام داده بودند اما کشورهای عضو شانگهای با ارزیابی پارامترها و معادلات، دولت مستقر ایران را در محاسبات خود لحاظ کرده و یا احساس کرده‌اند که دولت سیزدهم می‌تواند بهتر با این سازمان تعامل داشته باشد تا دولت قبلی.
وی در ادامه به قرارداد ۲۵ ساله میان ایران و چین اشاره و خاطرنشان کرد: اگرچه به این قرارداد انتقادات غیرمستدلی می‌شود اما واقعیت آن است که باید با قدرتهای آینده جهان چون چین، رابطه برقرار کنیم چون اقتصاد چین به شکل قطعی در ۱۰ سال آینده آمریکا را کنار خواهد زد. از سوی دیگر هم اروپا اگر با دقت و خوداتکایی و خودباوری عمل کند می‌تواند اقتصاد آمریکا را پشت سر بگذارد.
باهنر تاکید کرد: اقتصاد آمریکا روند رو به رشدی ندارد و در حال نزول است و باید بتوانیم با قدرتهای اقتصادی آینده جهان چون چین، هند و روسیه قراردادهای درازمدت داشته باشیم تا در کنار روابط چند جانبه با قدرتهای نوظهور اقتصادی بتوانیم منافع ملی را تامین کنیم.
این فعال اصولگرا گفت: نکته بسیار مهمتر رویکرد آیت‌الله رییسی و دولت او در ارتباط با مردم است. سفرهای استانی، ملاقات‌ها و دیدارها با مردم، اقدامات مفیدی است که به حفظ سرمایه اصلی کشور، سرمایه اجتماعی کمک می‌کند و این مهم جز در سایه ارتباط رو در رو مردم با مسوولان تقویت نمی‌شود. در این بخش خوشبختانه دولت سیزدهم بسیار متفاوت‌تر از دولت قبل عمل می‌کند و باید توجه داشت که همزمان با این رویکرد اصلاح ساختارها هم مورد توجه ویژه قرار گیرد.
مذاکره را نه برای مذاکره بلکه برای نتیجه‌گیری انجام دهیم
باهنر درباره با اشاره به مذاکرات برای رفع تحریم‌ها در وین، گفت: درباره این موضوع افراط و تفریط‌هایی وجود دارد. نیمی از مشکلات اقتصادی به مسأله تحریم‌ها ارتباط دارد که در این زمینه در دولت قبل تفریط‌هایی وجود داشت. معتقدم ۵۰ درصد مشکلات کشور به دلیل ناکارآمدی‌های برجامانده از دولتهای گذشته است. در هر صورت باید مذاکرات را به شکل جدی به سمت رفع تحریم‌ها ببریم و مذاکره را نه برای مذاکره که برای نتیجه‌گیری انجام دهیم.
نایب رییس مجلس نهم ادامه داد: مذاکره معامله است و ممکن یک امتیاز بدهید و چند امتیاز هم بگیرید. اینکه مربی تیم خود را به زمین بفرستد و تاکید کند که باید ۱۰ گل زده و گلی نخورد؛ درست نیست.
باهنر خاطرنشان کرد: از سوی دیگر ایران اصولی چون مصلحت، عزت و اقتدار دارد که نباید به حراج گذاشته شود و باید در این زمینه حواس جمع باشیم. تیم مذاکره کننده باید مذاکرات را به سوی تفاهم پیش ببرد اما زورگویی‌ها و بلندپروازی‌های طرف مقابل هم باید مهار شود. همه کشورهای خارجی از جمله اروپا اگر بلندمدت و عمیق به رابطه با ایران بنگرند باید برخی از هزینه‌های کوتاه مدت را برای استقلال از آمریکا بپذیرند و خود را از زیر بار زورگویی آمریکا را برهانند. در صورتی که این رویکرد در مذاکرات وجود داشته باشد؛ آمریکا هم از اشتباهات خود بازگشته و اظهار پشیمانی کند.
رییس جبهه پیروان امام (ره) و رهبری، گفت: چه دموکرات‌ها و چه جمهوری‌خواهان سرکار باشند؛ حمایت از رژیم صهیونیستی سیاست ثابت آمریکا است. صهیونیست‌ها مردم آمریکا را به گروگان گرفته‌اند و روسای جمهوری آمریکا منافع مردم این کشور را با منافع رژیم صهیونیستی گره زده‌اند.
وی یادآور شد: آمریکا و رژیم صهیونیستی هر لحظه به این نتیجه برسند که با قدرت نظامی می‌توانند ایران را به زانو دربیاورند لحظه‌ای درنگ نخواهند کرد. اگر نمی‌کنند به این دلیل است که می‌دانند هزینه‌هایی که به ایران وارد می کنند کمتر از آن چیزی است که به منافع آنها وارد می‌شود. آنها دلسوز ملت ایران نیستند و در موضوع تحریم‌ها دیدیم که سنگین‌ترین تحریم‌های ضدبشری علیه ایران وضع شد و حتی دارو را تحریم کردند.
اگر رای مخفی باشد انسان‌ها آزادتر رای می‌دهند
باهنر درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس، گفت: مخفی بودن آرای انتخاباتی مردم در همه کشوهای جهان اصل پذیرفته شده است. فلسفه‌ای پشت این اصل است که اگر رای مخفی باشد انسان‌ها آزادتر رای می‌دهند. در مجلس ۲۹۰ نماینده وجود دارد و بر آن قوانینی حاکم است که حتی اگر مخالف آن باشید باید از رای اکثریت تبعیت کنید. برای مثال اگر اعلام شود که رای به وزرا علنی است، واقعا نمایندگان می‌توانند رای قلبی خود را اعلام کنند؟ نماینده موارد بسیاری را در نظر می‌گیرد و رای‌ها تحت تاثیر تعارف‌ها و موضوعات دیگر قرار می‌گیرد.
نماینده ۷ دوره مجلس شورای اسلامی افزود: اینکه نماینده موظف به افشای رای خود باشد؛ آن رای را مخدوش می‌کند چون باید پارامترهای بسیار و حتی شخصی را هنگام رای در نظر گیرد. درباره اینکه آیا چنین شیوه‌ای منجر به کاهش مسئولیت و پاسخگویی نماینده شود هم باید گفت که وقتی قانونی در مجلس تصویب می‌شود رییس و هیات رییسه از آن دفاع می‌کنند، اگر نماینده‌ای مخالف این طرح باشد می‌تواند رای خود را افشا کند اما اگر همه نمایندگان موظف به افشای رای خود باشند؛ رای مخدوش خواهد شد.
فضای مجازی تیغ دولبه است
باهنر درباره طرح حمایت از کاربران فضای مجازی گفت: فضای مجازی ابزار بسیار قدرتمندی است. این فضا به عنوان تیغی دولبه عمل می‌کند که با آن می‌توان هم انسانی را کشت و هم با جراحی انسانی را نجات داد و پرسش این است که چنین ابزار خوبی باید دست چه کسی باشد؟ واقعیت آن است که با پیشرفت‌های انجام شده، متوقف یا جلوگیری کردن کارساز نیست و نمونه آن قوانین منع استفاده از ویدیو و ماهواره در گذشته است.
وی خاطرنشان کرد: باید فضای مجازی را درست استفاده و مدیریت کرد و این با ابزار فیزیکی ممکن نیست و باید تولید محتوی کرده و کار فرهنگی کنیم و آن را در اختیار مصرف کننده قرار دهیم تا خود انتخاب کند.
