پروانه سلحشوری، نماینده سابق اصلاحطلب مجلس در مورد برخورد با ماجرای انهدام هواپیمای اوکراینی که بعد از ۲ سال همچنان بازماندگان آنها بلاتکلیف هستند به مدارا گفت: «وقتی از این مسائل صحبت میکنیم چه اتفاق دردناک از دست دادن جوانان و نخبگانمان و همه مسافران هواپیمای اوکراینی و چه هر گونه اتفاقاتی که ممکن است، حاکمیت در آن دخیل باشند مسوولیتپذیری کمتری را شاهد هستیم. حداقل من بخاطر نمی آورم که پیگیری اتفاقاتی از این دست به نتیجهای ملموس رسیده باشد. پس از این اتفاق-که حتی نمیدانم بگویم اتفاق، رخداد،حادثه یا … چون در انتخاب واژگان این چنینی هم شک دارم- نه تنها عوامل مسوول و کسانی که در حفظ امنیت هوایی دخیل هستند، به چالش کشیده نمیشوند بلکه نمک روی زخم میپاشند. حتی تلاش میشد که تعداد کشتهشدگان و اساسا انهدام هواپیمای اوکراینی را ناچیز جلوه دهند. ظاهرا تلاش میشد تا این اتفاق ناچیز شمرده شود.»
داغهایی که حاکمیت را سهوا یا عمدا در آن مقصر بدانیم، فراموش نشدنیاند
او ادامه داد: «ناچیز شمردن این اتفاق، چشمپوشی و اجتناب از پذیرش اتفاقاتی که این چنین رخ میدهد، نه تنها باعث رنجش و افزون شدن داغ بازماندگان میشود بلکه در نهایت آسیب آن متوجه حاکمیت خواهد بود. انباشت رخدادهایی که دل اقشار مختلف اجتماعی را به درد میآورد به خصوص از دست دادن جانها و عزیزان، داغهای فراموش کردنی نیستند خصوصا که اگر در این داغها حاکمیت را سهوا یا عمدا مقصر بدانند.»
اگر اتباع کشورهای دیگر در هواپیما نبودند باز هم این موضوع رسانهای میشد؟
این نماینده سابق مجلس افزود: «آنچه ماجرای هواپیمای اوکراینی را دردناکتر هم میکند این است که اگر کشورهای دیگر همچون اوکراین یا کانادا، اتباعی در این هواپیما نداشتند، باز هم این موضوع رسانهای و آشکار میشد؟ آیا پیگیری صورت میگرفت؟ در نهایت شاید کسانی که در این انهدام دخیل بودند یا کسانی که باید به این رخداد رسیدگی میکردند، خودشان را به ندیدن بزنند اما جامعه بینالملل و مسوولان کشورهای دخیل به این راحتی از این موضوع نخواهند گذشت و همانطور که شاهد هستیم به شدت آن را پیگیری می کنند. همچنین صدای خانوادههای داغدار بلند است و مردم صدای آنها را میشنوند و آنها همدرد هستند که نشان میدهد که این داغ هنوز تازه است.»
در یک حاکمیت عقلانی چنین اشتباه فاحشی رخ نمیدهد
سلحشوری در پاسخ به این پرسش که یک حاکمیت عقلانی، با این فاجعهای که رقم زده گام به گام چه برخوردی میکرد نیز گفت: «در یک حاکمیت مبتنی بر خیر عمومی و نفع جمعی و عقلانی اساسا چنین اشتباه فاحش و گستردهای رخ نمیدهد. بنابراین از بنیان این گزاره مطرح شده غلط میشود. حداقل من سراغ ندارم که در سالهای اخیر چنین رخدادی در کشورهای دیگر اتفاق افتاده باشد. اما حالا که اتفاق افتاد، اولین مساله مهم این بود که نباید ما از زبان کشورهای دیگر متوجه میشدیم، موشک به هواپیمای مسافربری پرتاب شده و عامل این انفجار موشکی در درون کشور ما و در واقع خودی بوده است. این عدم پذیرش مسوولیت در ابتدای امر اولین گام اشتباهی بود که انجام شد. اولین گام باید این بود بپذیرند و اعتراف کنند که این اشتباه را انجام دادهاند به جای این که از زبان کشورهای دیگر مطرح شود. بنابراین اشتباه نخستین پنهانکاری بود که در یک حاکمیت عقلانی نباید اتفاق بیفتد.»
نمک روی زخم پاشیدند
او توضیح داد: «در هر جای دنیا، فقط یک صدا از حکومت شنیده میشود. نمیشود که یک بخشی از حاکمیت تقبیح کنند، بخشی ماجرا را به سخره بگیرند، بخشی اساسا انکار کنند، بخشی هم نمک روی زخم بپاشند. این دوگانگی و چندگانگی موضعگیریها و رسانهای شدن رخدادها نشان میدهد که مشکل جدی و پایهای وجود دارد. این مشکل باعث شد که داغ از دست دادن مسافران هواپیمای اوکراینی بیشتر شود.»
با خانوادهها برخورد امنیتی شد
سلحشوری در مورد برخورد با خانوادهها نیز گفت: «برخوردهای درستی با خانوادهها صورت نگرفت. تا جایی که شنیدم حتی با بازماندگان این رخداد برخوردهای امنیتی صورت گرفت. مردم و به خصوص خانوادهها نیاز به دلجویی داشتند که چنین برخوردی نشد. در واقع نه تنها خانوادههای این عزیزان داغ و آسیب وحشتناکی را تجربه کردند، دل تک تک مردم به درد آمد. رخدادی که تا این حد همه ما را متاثر کرد، نیازمند برگزاری یک عزای عمومی بود. به زمان حیات این نخبگان ایرانی در داخل کشور به تصویر کشیده و یاد و خاطره آنها ارج نهاده میشد.»
قریب به اتفاق مردم در وطن احساس غربت میکنند
او افزود: «در جریان انهدام هواپیمای اوکراینی نکتهای که شاید کمتر از آن صحبت شد، این بود که کشور چه نخبگانی را به راحتی از دست دادهاست. نه تنها از دست داده بلکه جانشان را از دست دادند که حتی جای دیگری خدمت کنند. الان در میان گروههای نخبهای که مهاجرت میکنند به مهاجرت جدی پزشکان رسیدهایم. سرمایههایی که سالها در این کشور رشد پیدا میکنند، به راحتی از دست میدهیم و حتی چند روز پیش به نقل از یکی از مسئولان بلیت هم برایتان میخریم که از کشور بروید. فکر نمیکنند این نیروهایی که میروند، توانایی علمی پذیرش در کشورهای جهان اول را دارند و میروند. میخواهند در نهایت طبقه متوسط از بین برود یا مهاجرت کند و کسانی که صرفا همسو هستند، جایگزین شوند که البته ممکن است این در مقام فرض خواسته شود اما این اتفاق رخ نمی دهد.
این نماینده سابق مجلس در پایان تاکید کرد: «دلجویی کردن، عزای عمومی اعلام کردن، آنها را از خود دانستن خیلی مهم بود که رخ نداد. مردم احساس میکردند در بین مسوولان این تفکر وجود دارد که عدهای بیگانه در آسمان ایران کشته شدهاند. فکر می کنم آقای دکتر فراستخواه مطرح کردند که در ایران نخبگان احساس غربت میکنند. البته به نظر من قریب به اتفاق مردم ایران این احساس غربت در وطن را به خاطر مسوولان تجربه میکنند. مردم فکر میکنند این مملکت را برای آنان نمی خواهند. در مورد کشتهشدگان هواپیمای اوکراینی هم متاسفانه این حس صدق میکرد.»