بروز جنگ و ناآرامیها در چند سال اخیر در منطقه خاورمیانه موجب شده خیل عظیمی از این افراد به کشورهای همسایه عزیمت کنند و البته این امر از طریق راههای قانونی و غیرقانونی صورت میگیرد که در کشور ترکیه این موضوع کاملا نمود دارد؛ بعضا این افراد پس از ناکامی در کسبوکار و ترجیح انتخاب کار بدون صرف انرژی بیشتر، به تکدی گری روی میآورند، در این میان آنچه کشورهای مختلف و حتی شهرهای ایران را در این زمینه از یکدیگر متمایز میکند، نوع و نحوه برخوردشان با این معضل اجتماعی است.
معضل تکدی گری برای برخی از شهرهای ایران همانند ماکو، شوط و پلدشت پدیدهای بهمراتب جدیتر است، چون شهرهایی همانند ماکو بهعنوان مرکزیت منطقه آزاد و شهری مسافر پذیر و بستری برای حضور گردشگران خارجی و داخلی است.
از برنامههای اجرایی در این شهر از سوی خود مردم میتوان به ترغیب همنوعان خود برای آگاهی در مواجهه با این افراد اشاره کرد، بهگونهای که سعی شده است مردم را ترغیب کنند تا به این افراد پول ندهند؛ برای مثال، از مردم درخواست میشود بهجای پرداخت پول به افراد متکدی، همین مبلغ را در اختیار سازمانها و نهادهای خیریه قرار دهند.
تعداد معدودی از متکدیان افرادی هستند که به دلیل شرایط نامساعد جسمی و ناتوانی پرداخت هزینههای درمانی مجبور شدهاند تکدی گری کنند که این نوع نیز در جایگاه خود جای بسی تأمل دارد؛ بعضا افراد معتاد برای تأمین مواد مخدر خود اقدام به تکدی گری میکنند.
اگر به قسمت دیگر لیوان بنگریم خواهیم دید بخش بزرگ از جامعه متکدیان حاضر در سطح منطقه آزاد ماکو افرادی مهاجر و کاملا سازمانیافته هستند.
ترفندهای گروهی گدایان
یک شهروند اهل شوط در این زمینه اظهار کرد: این افراد غالبا بهصورت گروهی وارد شهر میشوند و با ترفندهای بسیار زیرکانه اقدم به تحریک احساسات اهالی و مسافران حاضر میکنند. این نوع از متکدی گری در شهر شوط از گستردگی بیشتری برخوردار هستند.
شاید بارها این جمله را شنیدهایم که «هرروز که میگذرد، فقرا فقیرتر میشوند و ثروتمندان ثروتمندتر»، اما استثناهایی نیز وجود دارد. در خصوص افراد متکدی نیز تصور غالب این است که بیشتر آنها در تمام طول زندگی خود شرایط مناسبی دارند و حتی در این میان وجود دارد و افرادی هستند که از همین راه تکدی گری، ثروت عجیبی به دست آوردهاند.
بر اساس آمارگیریهای میدانی در سطح منطقه آزاد ماکو، متوسط درآمد ماهیانه گدایان از ۲ میلیون تومان تا ۸ میلیون تومان است و این بستگی به مکان و مهارت متکدی دارد که چگونه بتواند دل رهگذران این شهر را به درد آوردند و آنها را دستبهجیب کنند.
یکی از شهروندان شهر پلدشت دراینباره معتقد است؛ کودکان و زنانی که نوزادی به کمر و یا پشت دارند، راحتتر میتوانند از عابران این شهر پول دربیاورند. وی ادامه داد: این موضوع تنها در این امر خاتمه نمییابد بلکه در پشت پرده برخی از این افراد اقدام به خریدوفروش کودک و یا توزیع مواد مخدر و فروش محصولات مستهجن میکنند. تعدادی از شهروندان ماکویی نیز بر لزوم برخورد جدی مراجع قضایی و تأمین معیشت زندگی این افراد در جهت ترک این عمل ناشایست تأکیددارند که تنها راهکاری در این مورد دخالت پلیس و برخورد با اینگونه آسیبدیدههای اجتماعی است.
جمعآوری از سطح شهر، تنها وظیفه نیروی انتظامی
سرهنگ مختار زاده، معاون اجتماعی انتظامی شهرستان ماکو نیز تنها وظیفه این نهاد انتظامی در برخورد با این متکدیان را جمعآوری از سطح شهر و تحویل به مراجع دخیل عنوان کرد.
متأسفانه نگاه مجرمانهای به این افراد در جامعه وجود ندارد و مردم به چشم یک نیازمند به آنها نگاه میکنند. ماحصل این کار این است که وقتی مجریان قانون در حال جمعآوری این افراد هستند، آنها با عَلم این موضوع مقاومت کرده و تلاش میکنند مردم را متأثر کنند و در مقابل مجریان قانون قرار دهند. فقر فرهنگی، فقر اقتصادی و یا نابسامانیهای اجتماعی موجب پدیدار شدن تکدیگری در جامعه میشود که در این موضوع نقش ادارات و سازمانهای دخیل بسیار چشمگیر است. مردم شهرها و حتی روستاهای منطقه آزاد ماکو به گدایان نگاه محبتآمیز دارند اما باید با ارائه آموزشهای لازم از سوی ادارات دخیل مانند انتظامی و بهزیستی به این درجه از درک برسند که تنها 15 درصد کسانی که گدایی میکنند نیازمند واقعی هستند و شناخت صحیح آن بسیار سخت است.