همه ما بارها و بارها، خستگی چشم را تجربه کرده ایم . در دنیای دیجیتال امروزی که همه کارها به وسیله رایانه ها و یا گوشی های هوشمند انجام می شوند، خستگی چشم ناشی از خیره شدن طولانی مدت به صفحه مانیتور و یا گوشی امری بسیار طبیعی و متداول است.
خستگی چشم که اغلب نشانه ضعف اساسی چشم ها و یا استفاده شدید از آن ها است، سبب کاهش بهره وری شخص و ایجاد احساس بیماری در آن می شود . در این بخش از سلامت نمناک به شایع ترین علل خستگی چشم و راه حل های درمانی آن خواهیم پرداخت.
چه علل و عواملی باعث خستگی چشم می شوند ؟
هرگونه فعالیتی که مستلزم استفاده طولانی مدت از چشم بدون استراحت باشد ، می تواند باعث خستگی چشم شود که برخی از شایع ترین دلایل آن عبارتند از :
خیره شدن طولانی مدت به صفحه رایانه ، تلفن های هوشمند و تلوزیون : که همراه با تمرکز بر روی کلمات و سایر چیزها است که این وضعیت را سندروم دیدن نمایشگر می نمایند.
کاهش میزان پلک زدن :
میزان استاندار پلک زدن در حدود 12 تا 18 بار در دقیقه است اما خیره شدن به صفحه نمایشگر و خواندن و یا تماشا کردن چیزی در آن باعث کاهش یافتن تعداد پلک زدن در فرد می شود و این امر باعث ایجاد خستگی، قرمزی وتورم چشم ها خواهد شد.
وجود نور کم در محیط :
عدم وجود روشنایی کافی در محیط باعث ایجاد فشار بر روی چشم ها می شود زیرا برای دیدن اشیا و یا خواندن مطالب نیاز به تمرکز بیشتری است .
کمبود خواب :
خوابیدن باعث استراحت و آرامش عضلات چشم می شود و کمبود خواب منجر به خستگی و قرمزی و درد چشمان می شوند .
عدم استفاده از عینک در صورت ضعیف بودن چشم ها :
در صورت عدم استفاده از عینک در شرایطی که چشمان شما ضعیف هستند، چشمان تان برای اینکه بتوانند اجسام و یا مطالب را به طور دقیق تشخیص دهند باید سخت تر کار کنند و فشار بیشتری را تحمل کنند که چنین شرایطی علاوه بر ایجاد خستگی در چشمان شما، باعث ایجاد سردرد نیز می شود .
آلرژی ها :
به گفته کریستوفر سندرز، جراح پلاستیک در پنسیلوانیا آلرژی باعث ترشح ماده ای شیمیایی به نام هیستامین می شود که این ماده می تواند باعث گشاد شدن رگ های خونی و افزایش جریان خون در زیر چشم ها شود ، هیستامین همچنین باعث تورم، خارش، التهاب و تجمع مایعات در زیر چشم نیز می شود که این امر سبب ایجاد تیرگی در اطراف چشم و خسته به نظر رسیدن چشم ها خواهد شد .
استفاده از قرص های آنتی هیستامین و همچنین کمپرس های سرد به کاهش و بهبود سریع تر این علائم کمک می کند .
ژنتیک :
بنا به گفته دکتر ساندرز ، بعضی افراد به دلیل ویژگی های ژنتیکی مستعد ایجاد حلقه های تیره در اطراف چشم هایشان هستند که این امر به تعامل پوست و چربی های موجود در زیر آن مربوط است. این حلقه های تیره در اطراف چشم باعث می شود که چشمان فرد خسته به نظر بیاید .
کم آبی :
چنانچه بارها و بارها در بخش سلامت نمناک گفته ایم کم آبی نه تنها برای سلامتی ما مضر است ، بلکه باعث می شود که حتی بعد از 8 ساعت خواب مفید باز هم احساس خستگی کنیم و چشمانی خواب آلود داشته باشیم .
کم آبی حجم خون بدن را کاهش می دهد و باعث ایجاد تداخل در فعالیت قلب نیز می شود . چشم و پوست اطراف آن نسبت به کم آبی بدن بسیارحساس و تاثیر پذیر هستند .
رگ های برجسته :
در برخی افراد که دارای پوست بسیار نازک در اطراف چشم هایشان هستند، رگ های تیره عروقی موجود در اطراف چشم باعث خسته به نظر آمدن چشم های این افراد می شود .
بنا به گفته دکتر حلالدو ، استفاده از کرم های حاوی ویتامین K می تواند سبب کاهش این تیرگی ها در اطراف چشم شود و البته استفاده از این کرم در همه افراد دارای نتایج مثبت نیست و بنابراین بهتر است ابتدا برای چند روز این کرم را برای یکی از چشم های خود استفاده کنید و در صورت مشاهده تاثیرات مثبت، آن را برای چشم دیگر خود نیز مورد استفاده قرار دهید .
سن :
افزایش سن باعث ایجاد تیرگی در اطراف چشم می شود و این امر به این دلیل است که با افزایش سن، تولید کلاژن در لایه های پوستی کاهش یافته و پوست نازک می شود و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهد و با نازک شدن پوست، رگ های خونی زیر پوست قابل مشاهده شده و اطراف چشم تیره و چشمان فرد خسته به نظر می رسند . تولید کلاژن همچنین باعث ایجاد لکه های پوستی نیز می شود .
مصرف غذا های پر نمک :
پف کردن زیر چشم ممکن است در اثر تجمع مایعات در زیر چشم اتفاق بیفتد و این امر ممکن است ناشی از مصرف زیاد نمک باشد و بنا به گفته متخصصان پوست، برای کاهش پف زیر چشم بهتر است که مصرف نمک خود را کاهش داده، آب بیشتری بنوشید و برای خوابیدن دو بالش زیر سر خود قرار دهید و از کرم های دور چشم حاوی کافئین قهوه 100% خالص استفاده کنید .
علائم مرتبط با خستگی و سوزش چشم
- سوزش و قرمزی چشم
- خشکی چشم
- خیس شدن دائمی چشم
- تاری دید و مشکل در تمرکز
- حساسیت به نور
- احساس درد در پشت، گردن و شانه
- احساس سنگینی در چشم ها
- سردرد
چگونه می توان از خستگی چشم جلوگیری کرد؟
در برخی موارد خستگی چشم ممکن است نشانه ای از یک بیماری اساسی باشد که باید برای تشخیص و مدوای آن به پزشک مراجعه شود .
- خواب کافی داشته باشید .
- هنگام خواندن کتاب، تماشای تلوزیون و کار با رایانه، اطمینان حاصل کنید که محیط از نور بهینه برخوردار است.
- در حین انجام کارهایی که نیاز به تمرکز بالایی دارند، به طور منظم استراحت کنید و به چشمان خود بیش از حد فشار نیاورید.
- در صورت ضعیف بودن چشمانتان ، حتما از عینک طبی مناسب با شماره چشمتان استفاده کنید.
- به خاطر بسپارید که هنگام کار کردن با رایانه، مرتبا پلک بزنید تا از خشک شدن سطح داخلی چشمانتان جلوگیری شود.
چگونه می توان خستگی چشم را درمان کرد؟
صرف نظر از اینکه چقدر از چشمان خود مراقبت می کنید ، خستگی چشم گاهی بدون مراجعه به پزشک قابل درمان است اما اگر علائم آن همچنان ادامه پیدا کند حتما باید به پزشک مراجعه شود .
درمان های خانگی برای تسکین خستگی چشم
- حداقل 5 دقیقه چشمان خود را ببندید تا به آن ها استراحت داده شود
- خوابیدن
- استفاده از قطره چشم برای کاهش درد و قرمزی آن
- درآوردن لنز از چشمان ( در صورتی که از این لنز ها استفاده میکنید )
- قرار دادن کمپرس های سرد و گرم بر روی چشمان خود
- برای جلوگیری از خشک شدن سطح چشم می توانید از دستگاه بخور برای مرطوب کردن هوای منزل خود بهره ببرید.
نکاتی مناسب برای افرادی که از لنز استفاده می کنند
لنز ها، به دلیل ایجاد و تشدید خشکی چشم که باعث قرمزی و خستگی آن ها می شوند، بدنام هستند و این امر به خصوص در مورد افرادی که زیاد از رایانه استفاده می کنند و یا وقت زیادی را صرف مطالعه کتاب می کنند صادق است .
در چنین شرایطی، دانستن برخی نکات ممکن است برای شما مفید باشد، از جمله :
- لنز های خود را از چشمانتان درآورده و برای مدتی آن ها را کنار گذاشته و از عینک استفاده کنید .
- هرگز قبل از دراوردن لنز از چشمانتان ، نخوابید .
- هنگام درآوردن آن ها و یا قرار دادنشان داخل چشمانتان مراقب باشید و موارد بهداشتی را در نگه داری از آن ها رعایت کنید .
چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود ؟
- در صورتی که خستگی و تاری دید با مراقبت های ذکر شده بر طرف نشوند ، ممکن است نشانه این باشد که چشمان شما ضعیف شده اند و نیاز به استفاده از عینک دارید .
- خارش، قرمزی و درد چشم ها نیز می تواند نشان دهنده خشکی چشم ها و یا حساسیت آن ها باشد.
- اگر چشمانتان دچار قرمزی، تورم، خیس شدن، سوزش، تاری دید و یا حساسیت به نور شد، سریعا به یک چشم پزشک مراجعه کنید .
