شاهنامه، دانشنامه ادبی و ملی ایرانیان است

تالار قلم کتابخانه ملی، امروز (چهارشنبه) میزبان سومین همایش ملی «روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی» به همت فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بنیاد سعدی و کتابخانه ملی بود.
اشرف بروجردی در این همایش اظهار داشت: شاهنامه فردوسی بعد از آثار حماسی ملل باستانی یونان و هند سروده و حماسه ملی ایران است که بعد از 30 سال رنج فردوسی بازسازی شده است.
وی ادامه داد: شاهنامه تداوم سنت ادبی دوران ساسانی است که در روزگار رشد فرهنگی با بینش شاعر مسلمان قرن چهارم هجری به نظم کشیده شده است، این اثر از دید مردمی روایت شده که دوران باستان را پشت سر گذاشته و قصد دارند زندگی جدیدی را آغاز کنند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به ساختار درونی شاهنامه گفت: شاهنامه را می توان از ابعاد گوناگون زبانی، ادبی، داستانی، تاریخی و اجتماعی بررسی کرد.

** حضور زنان در شاهنامه فراگیر و سازنده است
وی با اشاره به اهمیت حضور زن در شاهنامه اظهار داشت: حضور زن در حماسه ملی شاهنامه، فراگیر و سازنده و از میان هزاران زن نسبت زنان و مردان قهرمان برابر است.
بروجردی افزود: فردوسی متمدنانه و سازنده به زن نگریسته و مقام زن را ارج نهاده به همین دلیل در شاهنامه به زنانی برمی خوریم که هر کدام می توانند قهرمان متمایز یک‌ اثر نمایشی باشند؛ ولی ظرفیت های شاهنامه برای نسل جوان شناخته نشده است.
وی با اشاره به بعضی شخصیت های زن در شاهنامه گفت: مادر سهراب، فرنگیس همسر سیاوش و گردآفرید تنها شماری از این شخصیت ها هستند که هر کدام نماد بخشی از اسطوره های ما هستند.

** شاهنامه؛ دانشنامه ادبی و ملی ایرانیان
وی همچنین با تاکید بر اهمیت شاهنامه اظهار داشت: شاهنامه دانشنامه ادبی و ملی مردم ایران است که با توجه به مسائل ملی عصر فردوسی به شیوه ادبی سروده شده است.
به گفته بروجردی شاهنامه از بینش قوی سخن می گوید که سهم عمده ای در سیاست و کشورداری جهان داشته و در اعصار و قرون متمادی نشانه فرهنگ قوی ایرانی بوده است. 
بروجردی با اشاره به اقدامات کتابخانه ملی در زمینه حفظ نسخ شاهنامه گفت: حراست از میراث فردوسی و حفظ نسخ شاهنامه یکی از وظایف ماست.‌ نسخ شاهنامه اغلب در ایران و آسیای میانه نگاشته شده اند ولی امروزه در کشورهای دیگر چون انگلیس یا ایتالیا نگهداری می شوند.
وی ادامه داد: ایران گام هایی برای جهانی کردن این میراث گرانبها برداشته است و در این زمینه شاهنامه بایسنقری در سال ۲۰۰۷ به ثبت جهانی رسید که تنها نسخه از این شاهنامه باارزش در موزه کاخ گلستان نگهداری می شود.
رئیس کتابخانه ملی اظهار داشت: شاهنامه بایسنقری ویژگی های برجسته بین المللی و مقدمه ای مفصل دارد که از جهات مختلف آن را از نسخ دیگر برجسته می کند.
وی گفت: کتابخانه ملی دغدغه جدی در نگهداری نسخ باقیمانده شاهنامه در کشور و جلوگیری از خروج آنها دارد و اکنون ۵ نسخه از شاهنامه نگهداری می شود که هم از جهت زیباشناختی و هم کتابت تاریخی جزو نسخ نفیس محسوب می شوند.

** زبان فارسی، رکن مهمی از ارکان هویت و ملیت ایرانیان است
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این همایش گفت: زبان فارسی رکن مهمی از ارکان هویت و ملیت ایرانیان است. ملت ایران نه تنها با زبان و ادب فارسی در سراسر جهان شناخته می شود؛ بلکه به آن افتخار می کند که صاحب زبانی چندهزار ساله است.
غلامعلی حدادعادل ادامه داد: زبان فارسی امروز که دنباله فارسی میانه و فارسی باستان است؛ زبان مشترک ما با افغانستان و تاجیکستان و زمینه اشتراک فرهنگی در منطقه وسیعی از آسیا شامل آسیای میانه، شبه قاره هند، بین النهرین و آسیای صغیر نیز هست.
وی با اشاره به اصل ۱۵ قانون اساسی مبنی بر رسمی بودن خط و زبان فارسی در ایران اظهار داشت: زبان مانند یک موجود زنده است که باید از آن حفاظت شود تا پویایی خود را حفظ کند. 
وی افزود: فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای حفاظت از پویایی زبان فارسی تشکیل شد و امروز در آستانه ۳۰ سالگی است.
حدادعادل در ادامه به معرفی فعالیت های فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی پرداخت و گفت: ۱۳ گروه در فرهنگستان در زمینه های مختلف فعالیت می کنند.
وی ادامه داد: بنیاد سعدی نیز وظیفه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان را برعهده دارد؛ بر اساس اطلاعات ما امروز ۵۳۴ دانشگاه و کالج در ۶۱ کشور آموزش زبان فارسی دارند، همچنین ۲۹۱ مدرسه بومی و ایرانی زبان فارسی را آموزش می دهند که از این تعداد ۱۵۷ مدرسه متعلق به ایران است، همچنین بنیاد سعدی در ۶۱ کشور ۷۲ نمایندگی فعال دارد که ۲۲۳ مدرس و معلم برای این مدارس اعزام شده است.

**شاهنامه با الهام از جهان بینی ایرانی نوشته شده است
عضو وابسته فرهنگستان نیز در این همایش به اهمیت شاهنامه به عنوان عالی ترین شعر فارسی اشاره کرد و گفت: شعر فارسی با زبان فارسی عجین و عامل و ضامن بقای آن شمره می شود. 
دکتر چنگیز مولایی افزود: شاهنامه سند هویت ملی ما، سرود ملی ایران، تجلی احساسات ملی و مردانگی است.
وی با تاکید بر جهان بینی ایرانی در شاهنامه ادامه داد: شاهنامه با الهام از جهان بینی ایرانی سروده شده که جهان را محل کارزار خیر و شر می داند و شاهنامه نیز محل رویارویی و کارزار ایرانیان و غیرایرانیان است.