آن زمان کمپوست درواقع طرحی برای نجات زمین از زباله و شیرابه‌هایی بود که در مناطقی از کشور حتی به سفره‌های آب زیرزمینی نفوذ کرده بود به همین دلیل حداقل در رسانه‌ها سروصدای زیادی به پا کرد و بیشتر شهرداری‌ها تلاش‌های خود را برای راه‌اندازی کارخانه کمپوست آغاز کردند.
در همین راستا سال ۸۴ بود استارت احداث کارخانه کمپوست در یزد زده شد تا بخشی از ۳۴۰ تن زباله‌ای که در شهر تولید می‌شود به کودی مغذی تبدیل شود اما از آن سال تاکنون این کارخانه در بلاتکلیفی است. یزد که قرار بود پایلوت اجرای کمپوست باشد، اکنون در زمره معدود شهرهایی است که تفکیک زباله در آن هنوز معنای چندانی پیدا نکرده زیرا عملا تفکیک زباله سرانجامی ندارد و زباله‌های تفکیک‌شده درنهایت دفن می‌شوند.
این در حالی است که روزانه در یزد ۳۴۰ تن زباله تولید می‌شود و ۶۰ تا ۷۰ درصد این زباله‌ها نیز تر است و می‌تواند طی فرآیندی به کود مغذی کمپوست تبدیل شود اما این ثروت اکنون دفن می‌شود.
اینکه حتی دفن این زباله‌ها اصولی انجام می‌شود یا غیراصولی و آیا به‌زودی شاهد نفوذ شیرابه زباله‌های یزد به سفره‌های آب زیرزمینی خواهیم بود یا خیر، موضوعی جداگانه است که البته محیط‌زیست باید به آن بپردازد اما اینکه چرا هیچ فکری برای کارخانه کمپوست که در زمان خود با هزینه بسیاری از بیت‌المال احداث شد و اکنون به حال خود رهاشده، موضوعی است که حداقل شورای شهر یزد به‌عنوان ناظر عملکرد شهرداری باید درباره آن پاسخگو باشد.
قراردادی که 13 سال پیش منعقد شد
قرارداد احداث کارخانه کمپوست یزد در سال ۸۴ منعقد شد و قرار بود پیمانکار، این طرح حداکثر ظرف مدت ۱۸ ماه به پایان برساند تا یزد شهر پایلوت اجرای طرح تولید کمپوست شود اما این طرح مدت‌ها به درازا کشید.
پس از کش‌وقوس‌های بسیار، کارخانه کمپوست سرانجام در سال ۱۳۹۱ به بهره‌برداری رسید و خبر بهره‌برداری از آن به شکل گسترده‌ای در رسانه‌های استان بازتاب یافت اما عملا چرخ این کارخانه نچرخید و شاید حتی زباله‌های یک هفته شهر هم در این کارخانه به کمپوست تبدیل نشد. کارخانه کمپوست سرانجام در سال ۱۳۹۱ به بهره‌برداری رسید و خبر بهره‌برداری از آن به شکل گسترده‌ای در رسانه‌های استان بازتاب یافت اما عملا چرخ این کارخانه نچرخید و شاید حتی زباله‌های یک هفته شهر هم در این کارخانه به کمپوست تبدیل نشد
عضو شورای سوم و چهارم شهر یزد در مورد این کارخانه گفت: این کارخانه با هزینه ۴۸ میلیارد ریال به بهره‌برداری رسید که ۳۰ میلیارد و ۵۲۱ میلیون تومان توسط پیمانکار و بقیه توسط شهرداری تأمین شد.
حجت‌الاسلام حمیدرضا مطهریان بیان کرد: این کارخانه می‌توانست روزانه ۲۵۰ تن زباله را به کود کمپوست تبدیل کند اما به دلیل سوء مدیریت‌ها، بهره‌برداری از این کارخانه بی‌سرانجام ماند.
تلاش برای خلع یزد مدیر کارخانه کمپوست
الهه جورابی، عضو شورای اسلامی شهر یزد دراین‌باره گفت: هنوز نتوانسته‌ایم کار اثربخشی برای کارخانه کمپوست انجام دهیم اما اکنون مراحل اداری و قانونی برای خلع ید مدیریت قبلی این کارخانه در حال انجام است.
او افزود: امیدواریم بتوانیم با به‌کارگیری مدیر جدید و کارآمد، این کارخانه را هرچه سریع‌تر در یزد راه‌اندازی و زباله‌های شهر را به کمپوست تبدیل کنیم تا شاهد زیان‌های زیست‌محیطی این حجم از زباله‌ها نیز نباشیم.
جورابی تصریح کرد: متأسفانه کارخانه کمپوست دیده نشده و هرگز در برنامه‌های شهرداری و شورای شهر کسی آن را در اولویت نگذاشته است و هرگاه سرمایه‌داری برای سرمایه‌گذاری معرفی‌شده، همواره به‌زعم مسئولان طرح‌های مهم‌تری برای معرفی وجود داشته است.
او با بیان اینکه اکنون در کارخانه کمپوست فقط کار تفکیک انجام می‌شود و زباله‌های تر دفن می‌شود، عنوان کرد: هیچ اقدامی در راستای تبدیل زباله‌ها به کمپوست در این کارخانه انجام نمی‌شود.
عضو شورای اسلامی شهر یزد یکی از مشکلات کارخانه کمپوست بعد از مباحث مدیریتی را بحث آب این کارخانه دانست و گفت: چاه موجود با فاصله ۱۰ کیلومتری از این کارخانه قرار دارد که امیدواریم بتوانیم مجوز انتقال چاه به نقطه‌ای نزدیک‌تر را دریافت کنیم. بحث کارخانه کمپوست باید به یک مطالبه مردمی از سوی مردم و تشکل‌های مردم‌نهاد تبدیل شود تا متصدیان امر اهتمام بیشتری نسبت به تعیین تکلیف آن داشته باشند.
جورابی خاطرنشان کرد: بحث کارخانه کمپوست باید به یک مطالبه مردمی از سوی مردم و تشکل‌های مردم‌نهاد تبدیل شود تا متصدیان امر اهتمام بیشتری نسبت به تعیین تکلیف آن داشته باشند.
