کشوری به نام «قم»

زهره احدی: روز گذشته احمد زادهوش مدیر جامعه‌المرتضی یادداشتی تلگرامی منتشر کرد که موضوع محوری آن پیشنهاد استقلال حوزه علمیه قم به عنوان کشوری جدا از ایران مانند واتیکان بود. وی در این یادداشت به طور کامل این پیشنهاد و راه‌های دستیابی به آن را توضیح داد. البته نخستین بار نیست که چنین پیشنهادی مطرح می شود اما باید پرسید که آیا چنین مقایسه‌ای میان واتیکان و قم صحیح است؟ آیا این اتفاق سودی برای کشور و مردم دارد؟
بدون شک شهر قم یکی از شهرهای مهم کشور است که از نظر مذهبی هم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و وجود حوزه علمیه هم به اهمیت آن می‌افزاید. با این اوصاف، هر از گاهی از سوی برخی از چهره‌های سیاسی و مذهبی پیشنهادهایی در راستای تخصیص موقعیت و یا امتیاز ویژه‌ای برای این شهر مطرح می‌شود. آخرین پیشنهاد در این زمینه هم از سوی احمد زادهوش، مدیر جامعه المرتضی، در یادداشتی تلگرامی ارائه شد. زادهوش در این یادداشت اظهار کرد: «زمان آن فرا رسیده است که حوزه علمیه قم به کشوری مستقل تبدیل گردد. کشوری با مرزهای جغرافیایی مشخص، پرچمی مخصوص، قانون اساسی، پذیرفته شده در مجامع بین‌المللی و پذیرنده سفیران کشورهای مختلف.» وی در ادامه افزود:«منظور از حوزه علمیه قم مجموعه ای از تشکیلات و نظام مدیریت حوزه، شورای عالی، شورای گسترش، نهاد مرجعیت، جامعه مدرسین، نهادهای اقماری حوزه مثل جامعهالمصطفی (ص) و مدیریت حوزه های خواهران است. استقلال حوزه علمیه در قالب یک کشور مستقل (مانند واتیکان) این امکان را فراهم می‌سازد تا حوزه علمیه قم به نظام رهبری دینی شیعیان جهان تبدیل شود و ارتقا یابد.» مدیر جامعه‌‌المرتضی بیان کرد: « با توجه به اینکه حوزه ها و تشکلات اهل سنت مثل الازهر و جامع مکه و ... به علت وابستگی شدید به حکومت ها و نیز اختلافاتی که دارند هنوز به چنین بلوغی نرسیده اند، «کشور مذهبی قم» با پذیرش سفیران خارجی و نظام دیپلماسی مستقل می‌تواند در واقع نقش رهبری دینی در دنیای اسلام را ایفا کند. اعلام استقلال «کشور قم » نه تنها هیچ تعریض و مخالفتی با نظام مقدس جمهوری اسلامی نیست بلکه در چهلمین سالروز پیروزی انقلاب ظرفیتی جدید و پشتوانه ای معنوی است که فارغ از محظورات و محدودیتهای خارجی و داخلی جمهوری اسلامی به ترویج و گسترش فرهنگ اسلام و اظهار نظر در شئون انسانی و تعامل با نهادهای مهم مسیحیت بپردازد و از مزایای یک کشور مستقل برای حضور در مجامع بین‌المللی بهره مند شود.» وی در خلال صحبت‌های خود برای جامه عمل پوشاندن به چنین عملی خواستار این شد که دولت برای این کشور جدید منابع مالی هم در نظر بگیرد. در چنین شرایطی باید از زادهوش و حامیان احتمالی این پیشنهاد پرسید، آیا ایتالیا نیز چنین شرایط ویژه‌ای را برای واتیکان درنظر گرفته است؟ آیا از پیشینه و چرایی جدایی واتیکان از رم اطلاعی دارد؟
پیشنهادی نامناسب بدون بررسی پیشینه از طرف دیگر، حسام الدین آشنا مشاور رئیس جمهوری در واکنش به پیشنهاد تبدیل حوزه علمیه قم به کشوری مستقل در توییترش نوشت: «متاسفانه تاکنون افتخار آشنایی با ایشان را نداشته‌ام اما به ایشان توصیه می کنم کمی مطالعه بفرمایند تا دریابند چهل سال پیش چه کسی و چرا این پیشنهاد را مطرح کرد.» سیدرضا اکرمی عضو جامعه روحانیت مبارز در رابطه با این پیشنهاد در گفت‌وگو با «ابتکار» عنوان کرد: «این حرف را از اساس ناصحیح می‌دانم چراکه کشور ما هم از نظر جغرافیایی کشوری یکپارچه محسوب می‌شود و هم از نظر سیاسی ثبات و یکرنگی در خود دارد.» وی در ادامه افزود: «ما هیچ نوع تفکیکی را در کشور نداریم؛ نه تفکیک سیاست از دیانت داریم و نه شیعه و سنی را جدا از هم می‌دانیم، همه اقوام هم در ایران یکپارچه هستند.» اکرمی در خصوص مقایسه ایران و ایتالیا اظهار کرد: «اصلا مقایسه ایران با رم و اسلام با مسیحیت اقدامات صحیح و مطلوبی نیست و درحقیقت بی‌جهت زمینه‌ساز اتفاقات بدی خواهد بود. با توجه به زمزمه‌هایی که از استقلال‌طلبی در کشور هرازگاهی شنیده می‌شود، مطرح کردن چنین اقدامی ناصحیح است.»
لازم به یادآوری است که هرازگاهی هم صحبت‌هایی در رابطه با درنظر قرار دادن بودجه بیشتر برای شهر قم از سوی برخی چهره‌های سیاسی و مذهبی مطرح می‌شود. اکرمی هم با اشاره به پیشنهاد اخیری که برای این شهر عنوان شده است، اظهار کرد: «من به طور کلی چنین پیشنهادی را نمی‌پسندم و آن را ناشی از یک جهان‌بینی محدود می‌دانم. اصلا منطقی نیست که صرفا به این دلیل که در شهری شخصا حضور دارید و قم مرکز فقاهت است باید از کشور جدا شود یا موقعیت بسیار ویژه‌ای داشته باشد. اگر اینگونه باشد، مشهد هم که از موقعیت مذهبی ویژه‌ای برخوردار است هم باید خواستار جدایی از ایران شود. من در مجموع این جدایی را نادرست و ناصحیح می‌دانم.» اکرمی خاطرنشان کرد: «دشمنان ایران با توجه به اهدافی که دارند به دنبال چنین مسائلی هستند و برخی از دوستان هم از روی ناآگاهی مجددا مطرح می‌کنند.» این عضو جامعه روحانیت مبارز با بیان اینکه نیت فردی که چنین پیشنهادی را هم مطرح می‌کند باید در نظر داشت، بیان کرد: «از دو نگاه می‌توان به این مسئله توجه داشت که یکی از آنها سوءظن و دیگری حسن ظن است و برخی به دلیل اینکه مسائلی از قبیل بیکاری، مشکلات مردم و اعتیاد برای‌شان مهم نیست و دنبال این هستند که اذهان عمومی را درگیر مشکلات دیگری کند و در حقیقت این شیوه هم صحیح نیست و ممکن است این اتفاق و صحبت‌ها زمینه اتفاقات دیگری باشد.» وی تصریح کرد: «همانطور که در گذشته برخی وهابیت و بهاییت و مذاهب سیاسی را درست کردند، امروزه دنبال این هستند که معضل سیاسی جدیدی برای کشور بتراشند.» این عضو جامعه روحانیت مبارز در پایان تاکید کرد: «درمجموع، مقایسه ایران به عنوان یک کشور اسلامی با ممالک دنیای مسیحیت قیاس نادرستی است.»