تهران| بحران قبر در تهران!

ميانگين فوت شهروندان تهراني و خاكسپاري آن‌ها در جنوب شهر نيز به گونه‌اي است كه ظرفيت موجود در بهشت زهرا كمتر از دو، سه سال ديگر را جواب مي دهد و اين در شرايطي است كه روند فعلي مرگ و مير در شهر حفظ شود. اين در حالي است كه اگر حادثه اي طبيعي و غير مترقبه در تهران همچون زلزله اي با شدت 6 يا هفت ريشتر رخ دهد، ده‌ها برابر آنچه به طور روزانه در تهران مي ميرند، مرده به جا مي‌ماند كه نياز به محل خاكسپاري فوري دارند اما وضعيت توسعه بهشت زهرا در سال‌هاي اخير و مكان‌يابي‌هاي تازه براي ايجاد گورستان هاي جديد به گونه اي است كه به طور قطع تهران را با بحران جدي قبر براي دفن اموات در حادثه‌هاي طبيعي مواجه مي كند. مديرعامل سازمان بهشت زهرا(س) شهرداري تهران در همين باره با تاييد اين موضوع كه ظرفیت موجود آرامگاه پایتخت برای ارائه خدمات در شرایط وقوع زلزله شدید ناکافی است، تعیین چهار محل در چهار گوشه شهر را برای کفن و دفن اضطراری ضروری خواند.
سعید خال در جریان بازدید رییس و مدیران سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران گفت: هنوز مدل خاصی برای پاسخگویی به نیازهای زمان زلزله طراحی نشده است اما این موضوع و سایر نیازها در کمیته انتقال و تدفین کارگروه مربوطه در شورای هماهنگی مدیریت بحران تهران در حال بحث و بررسی است.وی همچنین به ساخت مجموعه‌ای ویژه برای کفن و دفن در شرایط اضطراری با عنوان پایگاه مدیریت بحران و نیز پیش بینی 15 هزار قطعه قبر آماده برای استفاده در شرایط مواجهه با تلفات وسیع ناشی از سوانح و حوادث بزرگ اشاره کرد و افزود: مجموعه ویژه کفن و دفن اضطراری در قالب دو دستگاه سوله و برخوردار از محل ذخیره اقلام مورد نیاز بنا شده که به زودی پس از تجهیز با حضور شهردار تهران افتتاح می‌شود.با این حال ظرفیت کفن و دفن در بهشت زهرا محدود است و در شرایط اضطراری باید از چهار نقطه از پیش طراحی‌شده پیرامون شهر برای کفن و دفن جان‌باختگان احتمالی سوانح بزرگ استفاده کرد.وی همچنین از تشکیل گروه شهروندان داوطلب برای تدفین در شرایط اضطراری تحت عنوان «کانون تدفین کنندگان داوطلب» با مشارکت و همکاری گروه‌های مرجع از جمله هنرمندان، روحانیون و شخصیت های فرهنگی و اجتماعی خبر داد و گفت: مسائل مربوط به این حوزه در کارگروه مربوطه در شورای هماهنگی مدیریت بحران در دست بررسی قرار دارد.
تعيين مكان جديد آرامستان، ابهام‌چند‌ساله تهران
اما موضوع تعيين مكان جديد براي دفن اموات شهر تهران از چند سال گذشته مطرح بوده اما هيچ‌گاه به نتيجه نرسيده است. در ادوار قبل شورا و مديريت شهري تهران بارها موضوع ضرورت مكان‌يابي محل دفن اموات در پايتخت مطرح شده اما هربار به دلايل مختلف از جمله فقدان زمين و مسائل زيست محيطي به نتيجه نرسيده است.
اواخر دهه 80 بود كه شهرداري تهران با طرح پيشنهاد احداث آرامستان جديد در غرب و شرق تهران، به دنبال ذخيره سازي مكاني براي دفن اموات در روزهاي عادي و بحراني سال بود. بر اين اساس، چندين نقطه در غرب و شرق پايتخت مطرح شد اما هر كدام از آن‌ها با دلايلي كه گاهي غيرمنطقي بود، از ليست آرامستان جديد تهران خارج و در نهايت پرونده مختومه شد. آنجا كه صحبت از احداث آرامستان در غرب تهران مي شد، مسائل زيست‌محيطي و وزش باد و انتقال آلودگي‌ها به عنوان دلايل مخالفت عنوان مي‌شد. در شرق تهران نيز وجود معارض‌هاي فراوان در اختصاص زمين و موضوع دسترسي‌ها، باعث شد تا انتخاب مكان جديد براي دفن اموات شهر تهران به نتيجه نرسد. در اوايل دهه 90 نيز همين موضوع نيز دوباره تكرار شد و با آنكه چندين بار بحث انتخاب محل جديد آرامستان تهران در دستور كار شورايي ها قرار گرفت، اما نتيجه اي دربر نداشت.آن زمان برخي اعضاي شورا با اشاره به محدودیت‌های حریم شرقی، غربی، شمالی و جنوبی تهران، پیشنهاد ایجاد قبرستان‌های جدید در درون پایتخت را بررسی کردند تا سیستم «قبرستان متمرکز» تغییر کند.در این باره علیرضا دبیر، ريیس کمیسیون وقت برنامه و بودجه شورای شهر تهران نسبت به اتمام ظرفیت بهشت زهرا(س) تا سال95 هشدار داد و با اشاره به بازدید انجام شده از این مجموعه اظهار كرد:‌ شورای شهر در برنامه پنج‌ساله شهرداری تهران که از ابتدای امسال به اجرا درآمد، دو منطقه شامل گرمدره و تلو را برای ایجاد گورستان جدید تعیین کرده است اما باتوجه به اینکه شهرداری گرمدره از تهران مجزا شده و ما هیچ اختیاری در این محدوده نداریم، نمی‌توانیم به دنبال گورستان در این منطقه باشیم. همچنین به‌دلیل وجود دستگاه‌های نظامی در تلو اجازه تاسیس گورستان را در این منطقه به ما نمی‌دهند. کمیسیون سلامت و خدمات شهری باید این موضوع را پیگیری کنند و ساختن قبرستان و آماده‌کردن زیرساخت‌ها سه سال زمان می‌برد. در جلسه اخیر شورا، رحمت‌ا... حافظی، ريیس کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر در پاسخ به دبیر اظهار كرد: مناطقی که در برنامه پنج ساله پیش‌بینی شده محدودیت‌هایی دارد. مرتضی طلایی، نایب ‌ريیس وقت شورای‌شهر تهران هم گفته بود كه هیات ريیسه بارها به این موضوع رسیدگی کرده اما از سوی معاونت خدمات شهری پاسخ جدی نیامده است. حقانی، یک عضو دیگر شورا با بیان اینکه از سالیان قبل موضوع مشکلات تمرکز بهشت زهرا مطرح شده، توضیح داد: درباره متفرق کردن گورستان در چهار نقطه شهر تهران مطالعات زیادی انجام شده است. ما در شمال محدودیت داریم؛ در غرب از نظر وضعیت توپوگرافی و حریم و جهت غربی-شرقی باد مشکلاتی داریم؛ در شرق هم به‌دلیل تاسیسات نظامی مشکل داریم. در نهایت باید به درون شهر تهران و همجواری با بهشت زهرا برسیم. زمین‌های همجوار بهشت زهرا(س) مشکلاتی از نظر منابع طبیعی تملک و مطالعات زیست‌محیطی دارد. سازمان بهشت زهرا و خدمات شهری این اقدامات را انجام داده‌اند و امیدواریم زودتر به نتیجه برسد.با اين حال توسعه بهشت زهرا در اراضي پايين دست جاده قديم تهران قم به طور موقت انجام شد اما اين توسعه با توجه به ميانگين فوت افراد در تهران پاسخگوي نياز چند سال آينده تهران است.
براي بحران پايتخت فكري كنيد
وقوع حوادث طبيعي غير مترقبه و متعدد در كشور نظير سيل و زلزله كه اين سال ها بيش از قبل نيز شده است، تهران را بيش از هميشه به بحران دفن اموات نزديك كرده است. نگاهي سر انگشتي و تخميني به اين موضوع نشان مي دهد كه با فرض تحقق پيش‌بيني وقوع زمين لرزه اي 6 ريشتري در تهران، در همان هنگام بيش از هزار و 500 كشته برجاي مي گذارد كه در ساعات بعد امكان افزايش تا 10 هزار نفر را نيز در پي دارد. اين در حالي است كه ظرفيت فعلي بهشت زهرا براي پذيرش اين تعداد متوفي در ساعات و روزهاي اول وقوع زلزله اصلا پاسخگو نيست و بايد تصميمي جدي براي بحران قريب الوقوع پايتخت گرفته شود.