امروز تنها رگه‌هایی از چموش و چموش‌دوزی که تداعی‌گر پای‌افزار میرزا کوچک خان جنگلی نیز هست را می‌توان در ماسوله جست و قدک‌بافی که روزگاری در قامت نوعی از لباس محلی مردان این سرزمین، نمادی از سازش با طبیعت در زمستان بود امروز به‌کلی از بین رفته و رنگرزی طبیعی رنگ و رخ باخته است. اگرچه پای‌افزار چموش که امروز به نشانی از شهرک تاریخی ماسوله بدل گشته و بوی قدمتش از فرسنگ‌ها به مشام می‌رسد، این روزها جای کفش را نمی‌گیرد اما به حرمت هزاره‌ها تلاش می‌شود تا این رشته از هنر صنایع‌دستی که نشان اصالت نیز دریافت کرده، به قوت آموزش ماندگار شود. چموش پای‌افزاری بی پاشنه است که با چرم گاو دباغی‌شده، کاموا، پارچه، چسب و موم رنگین می‌شود و نوع متداول آن دارای بندها و تسمه‌های بلند است که به ساق پا پیچیده می‌شود و ناخودآگاه تداعی‌گر زمان میرزا کوچک خان جنگلی می‌شود. نوع دیگر چموش بدون تسمه و بند است ولی مانند نوع بنددار، نوک‌عقابی و برگشته دارد و درگذشته روستاییان، دامداران و کشاورزان گیلانی از چموش استفاده می‌کردند.
تنها مشکل ما بیمه است
زیبا خسروانی پیش‌تر مدرس زبان انگلیسی بوده و امروز به‌واسطه علاقه به رشته چادرشب بافی در روستای قاسم‌آباد سفلا از توابع شهرستان رودسر، قید تدریس را زده و رشته چادرشب بافی را پرقدرت پی گرفته و بسیار راضی است اما تنها مشکلش را بیمه عنوان می‌کند. او می‌گوید: قدک بافی چون چادرشب بافی یکی از رشته‌های صنایع‌دستی شرق گیلان و قاسم‌آباد بوده که امروزه، هیچ‌کس را نمی‌توان یافت که در این زمینه فعالیت کند. او ادامه می‌دهد: قدک نوعی پارچه تک‌رنگ پشمین بوده که برای شلوار آقایان در زمستان مورداستفاده قرار می‌گرفته و قابلیت تغییر کاربری نداشته و از طرفی مردان امروز با توجه به تغییرات اقلیمی و گرم شدن هوا نسبت به گذشته، حاضر به استفاده از آن نیستند. او تصریح می‌کند: امروز اگر چادرشب بافی های ثمره دست مادربزرگان را ببینید و با چادرشب‌های امروزی مقایسه کنید اگرچه ذوق دل‌چسب‌تری در آن‌ها نهفته، اما هنگام شست‌وشو رنگ پس می‌دهند و از همین رو، گرایش رنگرزی به شیوه سنتی از بین رفته و کامواهای رنگین جای آن‌ها را گرفته‌اند. سمیه پورآقا هنرمند دیگری است که قدک را در کاربرد امروز بیهوده می‌داند و می‌گوید: بااین‌همه تنوع در لباس دیگر جوانان به قدک دل نمی‌بندند و آن را قدیمی توصیف می‌کنند و البته تهیه قدک نسبت به پارچه‌های صنعتی امروز بسیار دشوارتر است و کسی حاضر نیست آن زحمت را متقبل شود. او وضعیت توجه به صنایع‌دستی امروز را قابل‌مقایسه با دوره‌های قبل نمی‌داند و می‌گوید: اگرچه امروز حرمت بیشتری برای تولیدات هنری هنرمندان قائل هستند اما هنوز گره‌های مشکلات بسیاری پیش روست که باید به دست مسئولان باز شود که یکی از مشکلات بیمه و دیگر تسهیل کردن روند ارائه تسهیلات به هنرمندان است.
قدک بافی به‌طورکلی منسوخ‌شده است
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گیلان نیز بیان کرد: تلاش بسیاری در راستای ماندگاری از طریق آموزش انجام داده‌ایم که متأسفانه بخشی از آن بی‌ثمر مانده و رشته قدک بافی به‌کلی منسوخ‌شده است. سلمان شاه‌محمدی افزود: چموش دوزی، یکی از هفت رشته گیلان است که نشان اصالت دریافت کرده اما متأسفانه استقبال برای آموزش کم است بطوریکه از 20 نفر بانوی آموزش‌دیده در این حوزه، ثمری حاصل نشد و در دور جدید آموزش‌ها، بناست گروه شش نفره ای از آقایان این هنر را فراگرفته و در این زمینه فعالیت کنند. او ادامه داد: همچنین در شاخه رنگرزی طبیعی به سبب وجود رشته ابریشم‌کشی طبیعی می‌بایست همه فرایند به‌صورت طبیعی انجام شود که در این حوزه، 20 نفر زیر نظر استادان دانشگاه رشته رنگرزی طبیعی را آموزش می‌بینند. شاه‌محمدی با تأکید بر اشتغال‌زایی رشته‌های صنایع‌دستی اظهار داشت: میراث تاریخی ما، هویت ماست و به همین سبب دوره‌های آموزشی برای حفظ و ماندگاری رشته‌های در معرض خطر منسوخ شدن برگزار می‌شود. او فروش محصولات صنایع‌دستی را یکی از دغدغه‌های هنرمندان دانست و خاطرنشان کرد: بازارهای صنایع‌دستی و نمایشگاه‌ها فرصتی مناسب برای عرضه محصولات تولیدی در حوزه صنایع‌دستی بوده که طی سال‌های اخیر در نقطه توجه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گیلان قرارگرفته است.
