بحران، بيخ گوش اصفهان

مدیر بحران و پدافند غیرعامل شهرداری معتقد است امروز وجود مراكز صنعتی در حاشيه شهر اصفهان و خشكسالی، مهم ترين بحران های شهر اصفهان محسوب می شوند. به گفته احمدرضا مرادی هر چند در يک مقطع زمانی (دوران جنگ) به دليل موقعيت استراتژيک اصفهان، ايجاد اين مراكز منافعی برای كشور داشت اما امروز خسارات و زيان هايی برای شهر دارد كه مشهود است. انتقال اين مراكز در دراز مدت موضوعی است كه او بر آن تاكيد دارد.

در سطح كشوری برای مدیریت بحران و پدافند غیرعامل، دو سازمان جدا تعریف شده است. در سطح استانی نیز اداره كل این دو نهاد جداست. با این حال در شهرداری (و برخی دستگاه ها)، مدیریت بحران و پدافند غیرعامل به دلیل ارائه خدمات مشترک در سطح شهری، تحت یک واحد فعالیت می كند. مدیریت بحران چهار مرحله دارد: پیشگیری، ‌آمادگی، مقابله و بازسازی. پدافند غیرعامل بیشتر در دو حوزه اول یعنی پیشگیری و آمادگی نقش دارد. در واقع می توان گفت پدافندغیرعامل پیش زمینه مدیریت بحران است.در چند سال گذشته در شهر اصفهان و در زمان استاندار سابق، وظیفه مدیریت بحران شهر اصفهان به شهردار واگذار شد. نه تنها در سازمان مدیریت بحران،‌ بلكه در سازمان پدافندغیرعامل كشور نیز رویكرد به گونه‌ای است كه  بسیاری از مسائل از طریق شهرداری ها پیگیری و اجرا شود. این موضوع در مجلس و در بازنگری قانون مدیریت بحران كشور نیز پیگیری می شود تا مدیریت بحران بر عهده شهرداری ها باشد چرا كه شهرداری ها در 14 كارگروه مدیریت بحران و 12 كارگروه پدافندغیرعامل حضور داشته و نقش آفرینی می كنند.مدیر بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان با اشاره به اینكه واگذاری مدیریت بحران به شهرداری به این معنا نیست كه سایر دستگاه ها دیگر وظیفه ای ندارند تاكید كرد هر دستگاهی باید اقدامات و وظایف ذاتی خود در این زمینه را انجام دهد چرا كه واگذاری مدیریت بحران به شهردار، به معنای هماهنگی بیشتر و ایجاد مدیریت واحد برای آمادگی شهر در زمان بحران است. احمدرضا مرادی در حاشیه برگزاری دوره آموزشی دو روزه پدافندغیرعامل در حوزه شهری (27 و 28 فروردین، سالن آمفی تئاتر سازمان قطار شهری) درباره میزان آمادگی شهر در زمان بحران ها به اصفهان زیبا گفت: رویكرد شهرداری حركت به این سمت است و برگزاری دوره های آموزشی، اجرای مانورها و ... همه دراین راستاست كه زیرساخت های شهری برای بحران آماده شود و شهر به سمت تاب آوری حركت كند. از سال گذشته نیز نماینده مدیریت بحران شهرداری در سازمان طراحی و كمیته فنی پروژه ها حضور دارد تا مسائل موضوع مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در طراحی پروژه ها و زیرساخت ها مدنظر قرار گیرد. بودجه هایی نیز برای این منظور پیش بینی شده است تا میزان آمادگی شهر در زمان بحران ها افزایش یابد. در 15 منطقه شهرداری نیز 15 پایگاه پشتیبانی ایجاد شده  و نیروهای مستقر در آن هر ساله آموزش های لازم را می بینند. از طرفی برای هماهنگی قبل از وقوع بحران با دستگاه های امدادی و خدماتی شهر نیز تعامل داریم تا از موازی كاری جلوگیری شود.با این حال او معتقد است با همه اقدامات صورت گرفته هنوز تا آمادگی صددرصدی فاصله زیادی مانده و ادامه اقدامات مستمر برای آمادگی شهر در بحران ها (از جمله آموزش های تخصصی برای كاركنان، آموزش های عمومی برای شهروندان، برگزاری مانورهای مشترک، اجرای پروژه های مطالعاتی و .... ) را ضروری می داند. مدیر بحران و پدافند غیرعامل شهرداری وجود مراكز صنعتی در حاشیه شهر و خشكسالی را دو بحران اساسی اصفهان ذكر كرد و توضیح داد: با توجه به موقعیت استراتژیک شهر اصفهان، در دوران جنگ بدون درنظر گرفتن آمایش سرزمین، بسیاری از مراكز مهم صنعتی كشور در حاشیه شهر احداث شد. در یک مقطع زمانی این مراكز منافع خوبی برای كشور داشت اما در مقطع فعلی خسارات و زیان هایی برای اصفهان دارد كه مشهود است. از این رو هر چند انتقال این مراكز خیلی مشكل است اما در دراز مدت ضروری است اطراف شهر از مراكز صنعتی تلطیف شود تا تاب آوری شهر امكان پذیر باشد.به گفته مرادی از جمله مهم ترین دلایلی كه شهر با بحران های كم آبی، آلودگی
و ... درگیر است وجود همین مراكز صنعتی در حاشیه شهر اصفهان است. او درادامه به بحران خشكسالی پرداخت و گفت: خشكسالی برای شهر معضلات عدیده ای ایجاد كرده است. از جمله در بخش فضای سبز كه به دلیل خشكی زاینده رود و بحران كم آبی و كاهش آب های زیرزمینی، مورد تهدید قرار گرفته و این احتمال می رود بخشی از فضای سبز شهر را از دست بدهیم.مرادی وضعیت تعامل بین دستگاهی (از جمله مهم ترین عوامل مدیریت بحران) در اصفهان را خیلی خوب توصیف كرده و  نگاه دستگاه ها به مدیریت بحران و پدافند غیرعامل را مثبت ارزیابی كرد. او گفت: اصفهان كلانشهری با دو میلیون نفر جمعیت است كه بافت فرسوده، بافت تاریخی و میراث فرهنگی بسیاری را در دل خود جای داده است. همچنین بسیاری از مراكز صنعتی در آن قرا گرفته است و اگر همكاری دستگاه ها نباشد شهرداری به تنهایی نمی تواند بار مدیریت بحران را به دوش بكشد. با این حال او غافل شدن دستگاه ها از ارائه برنامه مدیریت بحران برای شهر را نكته ای منفی در این زمینه عنوان كرد. مرادی گفت: در كارگروه های مدیریت بحران، دستگاه ها با نگاه استانی برنامه های خود را ارائه می كنند و تنها عضوی كه مباحث شهری را پیگیری می كند شهرداری است. در واقع شهر اصفهان جزو اولویت دستگاه های استان نیست در حالی كه نیمی از جمعیت استان و مهم ترین تاسیسات و سرمایه های استان در شهر اصفهان قرار دارد. او ادامه داد: البته این حرف بدین معنا نیست كه از شهرهای دیگر غفلت شود اما بعضی كارگروه ها اصلا برای شهر اصفهان برنامه خاصی ندارند و نگاهشان این است كه چون شهرداری مدیریت بحران شهر را بر عهده دارد آن دستگاه ها دیگر مسئولیتی برای شهر ندارند. با این حال شهرداری آمادگی دارد با دستگاه‌های ذی ربط همكاری كرده و زیرساخت‌های شهر را برای تحقق شهر تاب آور با همكاری دستگاه‌ها پیش بینی كند.وجود امكانات و تجهیزات برای مدیریت بحران و پدافندغیرعامل پیش از وقوع هر بحرانی ضروری است. نگاه شورای جدید،  تقویت این دو حوزه است. مرادی در این باره گفت: سال گذشته با پیشنهاد و تصویب شورا بودجه مناسبی برای مدیریت بحران و خرید تجهیزات پیش بینی شد اما رقم این بودجه در كمیسیون ها بسیار كاهش یافت كه در جلسه علنی این هفته نیز چند عضو شورا در این باره تذكر دادند و امیدواریم این موضوع مورد توجه شهرداری قرار گیرد. او ادامه داد: برای احداث ساختمان مدیریت بحران شهرداری، در سال جاری ردیف بودجه پیش بینی شده است كه امیدواریم محقق شود چرا كه در دو سال گذشته مجوزهای لازم برای احداث این ساختمان اخذ و مكان‌یابی آن صورت گرفت اما به دلیل عدم تخصیص بودجه به مرحله اجرا نرسید. به اعتقاد مرادی احداث این ساختمان یكی از نیازهای شهر است. با احداث این ساختمان مدیران دستگاه ها می توانند برای هماهنگی در  آن مستقر شوند و مانیتورینگ شهر برای مدیریت بحران امكانپذیر می شود. مرادی با اشاره به اینكه مدیریت بحران دو بعد دارد گفت: یک بعد آن در ارتباط با دستگاه های اجرایی و كارگروه هاست كه وظایفی دارند و در راستای آن ضروری است عمل كنند ولی بخش مهم تر آن خود شهروندان هستند كه در هر چهار مرحله مدیریت بحران نقش دارند. در اصل نقش شهروندان در مدیریت بحران پررنگ تر از دستگاه های اجرایی است. این موضوع در همه جای دنیا مشهود است. هر بحرانی كه اتفاق بیفتد قبل از حضور یگان های امدادی، این شهروندان هستند كه در صحنه بحران حضور دارند و اگر آموزش های لازم را دیده باشند، كمک موثری برای مدیریت بحران خواهد بود.