سازمان هواشناسی در بیشتر استان‌های مرکزی و جنوبی کشور هوای گرم‌تری در روزهای آینده پیش‌بینی کرده. پایتخت هم از این قاعده مستثنی نیست؛ شهری که در هفته گذشته و در اولین روزهای تیرماه، دمای ٤٠ درجه‌ای را هم تجربه کرد. هوا گرم که می‌شود، مشکلات یکی یکی خودش را نشان می‌دهد، از گرمازدگی گرفته تا تعریق‌های شدید و افت فشار و دردهای عضلانی و.... در تابستان همه از تعریق گلایه دارند؛ اتفاقی که مانند یک سیستم خنک‌کننده برای بدن عمل می‌کند و باعث می‌شود تا بدن در دمای مناسبی قرار گیرد؛ عرق این توانایی را دارد که برای چند دقیقه بدن را خنک نگه دارد، یعنی هر چقدر بیشتر عرق کنید، بدنتان خنک‌تر می‌شود، علاوه بر آن، عرق آرامبخش است و قابلیت تنظیم ضربان قلب را هم دارد و سموم بدن را دفع می‌کند. پس عرق‌کردن زیاد هم بد نیست؛ اما زمانی که عرق می‌کنیم بدن آب و املاح معدنی خود را هم از دست می‌دهد و لازم است که تمام این عناصر جایگزین شوند. بنابراین لازم است در تابستان خوب غذا بخورید، خوب آب بنوشید تا بدنتان دهیدراته نشود، یعنی آب‌اش را از دست ندهد اما همین عرق‌کردن دردسرهای خودش را دارد، لباس‌ها را خیس می‌کند، ممکن است بوی بد دهد، برای خود و دیگران آزاردهنده باشد و فرد را در شرایط بدی قرار دهد.
اگر این علایم را دارید یعنی گرمازده شده‌اید
١- ضعف و خستگی
٢-کشیدگی و درد عضلات
٣-استفراغ و تهوع
٤- پوست رنگ‌پریده و چسبناک
٥- دمای طبیعی بدن
٦- گرفتگی عضلات
٧- سرگیجه
٨- ضعف و غش
٩- ادرار زرد تیره یا نارنجی
١٠- سردرد و اسهال
گرمازدگی چطور اتفاق می‌افتد؟
مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی، درباره گرمازدگی می‌گوید که این اتفاق معمولا به‌دنبال فعالیت بدنی متوسط تا شدید در هوای گرم می‌افتد. در این عارضه به علت تعریق شدید، آب بدن از دست رفته و متعاقب آن درجه حرارت مرکزی بدن بالا می‌رود. گرمازدگی می‌تواند به‌صورت خفیف، متوسط یا شدید بروز کند. این عارضه در موارد شدید حتی می‌تواند منجر به مرگ شود. درحالت گرمازدگی بدن نمی‌تواند گرمای اضافی خود را دفع کند، در نتیجه دمای بدن خیلی افزایش می‌یابد که می‌تواند اندام‌های اصلی را تخریب کند. بر اساس علم پزشکی، زمانی که درجه حرارت مرکزی بدن از ٤٠ درجه سانتیگراد بیشتر شود، فرد دچار حالت تهوع، تشنج، کاهش سطح هوشیاری و کما می‌شود.
چطور درمانش کنیم؟
درمان عوارض مرتبط با گرمازدگی بستگی به شدت آن دارد. درمان فوری گرمازدگی یک فوریت پزشکی است. اگر دیدید کسی دچار گرمازدگی شده، فورا آمبولانس خبر کنید یا هر چه سریع‌تر او را به نزدیک‌ترین بیمارستان برسانید. نخستین اقدام، کاهش هر چه سریع‌تر دمای بدن فرد و پس از آن توجه به این نکات است:
لباس‌های فرد گرمازده را درآورده و بدن او را در آب سرد فرو برید. اگر چنین امکانی وجود نداشت، با استفاده از پارچه، حوله یا اسفنج بدن فرد را با آب سرد خیس کنید یا این‌که قطعات یخ را به آرامی به بدن فرد بمالید. اگر مقدار آبی که در اختیار دارید کم است، ابتدا سر و گردن او را خنک کنید. تکه‌های یخ را روی گردن، زیر بغل و کشاله ران او قرار دهید. با یک تکه کاغذ، حوله یا پنکه او را باد بزنید.
بعد از حمام گرفتن، فرد گرمازده را در مکان خنکی قرار دهید.
پاهای فرد را در محل بالاتری نسبت به بدن او قرار دهید تا جریان خون بیشتر به طرف سر او برود.
دست‌ها و پاهای فرد را ماساژ دهید تا خونی که خنک شده به سمت مغز و مرکز بدن او برود.
اگر شخص به هوش است، او را تشویق کنید تا کم‌کم آب یا نوشیدنی خنک بنوشد. ولی اگر شخص بی‌هوش باشد، نمی‌توانید این کار را انجام دهید، بنابراین همان‌طور که گفته شد، بدن او را خنک کنید تا وقتی به هوش آمد، آب بنوشد.
بهترین و بدترین غذاها در تابستان
شیر کاکائو: شیر کاکائو در فصل گرما و به‌خصوص بعد از فعالیت‌های بدنی زیاد توصیه می‌شود. با مصرف این نوشیدنی مفید بدن علاوه بر دریافت میزان قابل توجهی آب از پروتیین و کلسیم هم بهره‌مند می‌شود. با این حال حواستان باشد که شیر کاکائو را زیاد شیرین نکنید و در مصرف آن دچار افراط نشوید.
سبزیجات: مصرف سبزیجات تازه به حفظ سلامت پوست، گوارش، قلب و عروق و در کل سلامت بدن کمک می‌کند؛ با این همه در تابستان مصرف سبزیجات باید با احتیاط باشد. لازم است سبزیجات را پیش از مصرف به خوبی با آب و نمک ضدعفونی کنید و در مصرف سبزیجات خارج از منزل بسیار احتیاط کنید، اگر سبزیجات با آب آلوده شسته شوند، باعث بروز بیماری‌های عفونی و گوارشی می‌شوند که گاهی بسیار خطرناک و حتی غیرقابل درمان
هستند.
گوجه‌فرنگی: گوجه‌فرنگی علاوه بر داشتن سطح بالایی از آنتی‌اکسیدان و ویتامین ث، حاوی مواد فیتو‌شیمیایی مفیدی مانند لیکوپن نیز هست. این خواص در کاهش شماری از بیماری‌های مزمن به‌ویژه انواع سرطان بسیار موثر هستند.
طالبی: طالبی هم مثل هندوانه مُدِر است و مصرف آن برای زنان که در مقایسه با مردان تغییرات هورمونی بیشتری را در بدن خود تجربه می‌کنند، توصیه می‌شود.
ماهی آزاد: رژیم غذایی مدیترانه‌ای پر از غذاهایی است که برای سلامتی افراد مورد نیاز است. این رژیم غذایی در کاهش بیماری‌های قلبی که مهمترین علت مرگ در زنان است، موثر است. ماهی آزاد منبع خوبی برای تأمین پروتیین و چربی امگا-۳ است.
سس‌ها: معمولا سالاد با سس خوشمزه‌تر می‌شود، اما مصرف زیاد سس در تابستان می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی به وجود بیاورد. پیشنهاد می‌شود از سس‌ها که جزو خوراکی‌های پرکالری و حاوی مقدار بالایی از نمک هستند، همواره دوری کنید. سس‌ها باعث احساس نفخ و سستی می‌شوند.
غذا‌های سرخ‌شده: غذا‌های سرخ‌شده و هله‌هوله می‌توانند باعث چاقیتان بشوند و بر روی صورت‌تان جوش و آکنه ایجاد کنند؛ در تابستان بدن زمان بیشتری برای گوارش این نوع غذاها نیاز دارد، بنابراین به جای مصرف مقدار زیادی ساندویچ، پیتزا و سیب‌زمینی سرخ‌کرده، بیشتر از میوه‌های تازه و آبمیوه‌های طبیعی
مصرف کنید.
در گرمای تابستان چه خطراتی تهدیدمان می‌کند؟
گرمازدگی: در این حالت بدن حرارت زیادی از محیط جذب می‌کند و قادر به دفع این گرمای اضافی نیست .
دردها و گرفتگی‌های عضلانی: یکی دیگر از مشکلات جدی شایع در این فصل، بروز دردها و گرفتگی‌های (اسپاسم) عضلانی است که عمدتا در ناحیه شکم، بازوها و پاها رخ می‌دهد.
کم‌آبی شدید و از دست رفتن آب بدن: در این وضع دهان، چشم‌ها و پوست بدن خشک شده، تعریق متوقف می‌شود و مشکلاتی چون اسپاسم‌های عضلانی، حالت تهوع و سرگیجه بروز می‌کند.
اختلال موسوم به آکنه روزاسه (آکنه دوره بزرگسالی): در این حالت پوست در تماس با نور مستقیم خورشید و گرمای شدید هوا به‌تدریج قرمز و ملتهب می‌شود. علت قرمزی پوست گشادشدن عروق زیرپوستی بر اثر تماس با گرمای زیاد است. برای پیشگیری از این مشکل از تماس طولانی مدت با نور خورشید پرهیز کنید و همیشه از ضدآفتاب مرغوب با SPF ٣٠ استفاده کنید.
آفتاب‌سوختگی: برای پیشگیری از آفتاب‌سوختگی توصیه می‌شود که در روزهای خیلی گرم و آفتابی به‌ویژه از ساعت ١٠ صبح تا چهار بعدازظهر که اوج تابش خورشید است، در فضای سرپوشیده بمانید.
تعریق و افزایش رطوبت پاها در داخل کفش: تعریق و افزایش رطوبت پاها در داخل کفش که در این فصل بیشتر می‌شود نیز می‌تواند موجب بروز عفونت‌های پوستی در پاها شود. اگر به این عارضه مبتلا شدید، می‌توانید از پودرها و کرم‌های آنتی‌باکتریال موجود در بازار برای درمان استفاده کنید. اگر مشکل شما جدی‌تر شد حتما به متخصص پوست مراجعه کنید.
شوره سر: این مشکل هم در فصل تابستان تشدید می‌شود که علت آن گرما و تعریق زیاد است. شوره سر می‌تواند موجب ریزش مو شود و یک مشکل پوستی جدی است. در این مورد مصرف مواد غذایی خنک و آبکی مانند ماست، آب هندوانه و توت‌ها بسیار مفید خواهد بود. این خوردنی‌ها کالری کمی دارند و برای هضم آنها انرژی کمتری مورد نیاز است.
مسمومیت‌های غذایی: حتما در تابستان از مواد غذایی‌ای استفاده کنید که به روش بهداشتی تهیه شده اند؛ چون بسیاری از باکتری‌ها و ویروس‌های خطرناک در این فصل رشد می‌کنند و از طریق آب و غذای آلوده به بدن وارد می‌شوند و اغلب عامل بروز بیماری‌های خطرناکی هستند.
چند راه‌حل ساده برای این‌که در تابستان بدنمان بوی تند عرق ندهد
* ادویه، زردچوبه، فلفل، خردل، سس گوجه‌فرنگی، پنیر كهنه، تخم‌مرغ، روغن سرخ‌شده، كالباس، سوسیس و غذاهایی مانند اینها را نخورید یا کمتر بخورید و به جایش از سبزی تازه و میوه‌ها استفاده کنید.
* به صورت مرتب لباس‌ها و بدنتان را بشویید؛ البته شست‌وشو با آب خالی كافی نیست چون نمی‌تواند به خوبی عرق را از سطح پوست پاك كند. برای دستیابی به نتیجه مطلوب باید از شامپو و صابون‌ها استفاده كنید.
*پس از شست‌وشوی بدن با آب و صابون و خشك‌كردن كامل بدن، بلافاصله از تركیبات ضد‌عرق برای زیر بغل خود استفاده كنید. توجه داشته باشید دئودورانت‌ها مانع تعریق نمی‌شوند بلكه مانع متصاعد‌شدن بوی بدن می‌شوند. در حالی كه ضد تعریق‌ها مواد شیمیایی هستند كه تعریق را كاهش می‌دهند؛ البته ضد تعریق‌ها در اكثر موارد حاوی دئودورانت نیز هستند كه بوی بدن را دفع می‌كند.
*حتما بدن خود را مرتب خشك كنید؛ زیرا باكتری‌ها به سختی در مناطق خشك بدن زنده می‌مانند. لباس‌های نخی بپوشید؛ چرا که لباس نخی و كتانی عرق را بهتر به خود جذب می‌كنند. در مقابل لباس‌های نایلونی عرق را از سطح بدنتان كمتر جذب كرده و با باقی‌ماندن این عرق در سطح پوست، خودبه‌خود بوی بد نیز استشمام می‌شود.
*کمتر سیگار بکشید، مصرف سیگار علاوه بر بدبوكردن دهان، موجب بدبو شدن عرق نیز می‌شود. در نظر داشته باشید كه هفته‌ها طول می‌كشد تا بوی بد سیگار و اثر آن در عرق بدن بعد از ترك از بین برود.
* لباس تمیز عامل مهمی برای جلوگیری از بوی عرق است. هر بار به حمام می‌روید، لباس‌هایتان را عوض كنید و لباس‌های تمیز بپوشید. گاهی در مناطق گرم و شرجی لازم است لباس‌ها را روزی چندبار عوض كرد.
