کال که هستند سفید و ترش‌مزه‌اند، اما به هنگام رسیدن شیرین و سرخ می‌شوند و دستان نوازشگر کشاورز کردستانی را می‌خواهند تا آن‌ها را بچینند.
هر بوته آن شاید کمتر یا بیش از 10 عدد توت‌فرنگی در فصل برداشت عرضه کند که به فاصله چند روز یک‌بار آماده برداشت می‌شوند.
امروز توت‌فرنگی در کردستان حکم طلای سرخ را دارد، چون سطح زیر کشت خوبی را به خود اختصاص داده و حدود 75 الی 80 درصد از تولید کشور را در اختیار دارد.
چند سالی است که برای محصولات مهم و استراتژیک استان جشنواره برگزار می‌شود که این بار و برای اولین بار در روستای شیان از توابع شهر سنندج هم جشنواره توت‌فرنگی برگزار شد؛ هرچند برگزاری این جشنواره در تیرماه که اواخر برداشت این محصول است مقداری دیر بود اما برگزارکنندگان آن هم‌زمانی اوج برداشت این محصول با ماه رمضان را دلیل موکول کردن آن به تیرماه عنوان کردند.
پس از گذشتن از باغ‌های شیان به محل برگزاری جشنواره رسیدیم که کنار چشمه‌سارها و آب خروشان رودخانه و روبروی دشت توت‌فرنگی واقع‌شده بود. نمایشگاه توت‌فرنگی هم در ورودی مکان برگزاری جشنواره برپاشده بود و ارقام مختلف توت‌فرنگی همچون رقم محلی، کویین الیزا و پاروس در سبدهایی جهت آشنایی حضار به نمایش درآمده بود. همه‌چیز این جشنواره رنگ و بو و طعم توت‌فرنگی به خود گرفته بود، حتی میهمانان جشنواره هم با میوه، کیک و شربت توت‌فرنگی پذیرایی می‌شدند. علاوه بر اینکه از بیش از 20 استان کشور هم تورهای گردشگری در این جشنواره حضور به هم رسانده بودند، خود اهالی منطقه و روستاهای اطراف هم با لباس محلی و زیبای کُردی در این مکان گرد هم آمده بودند.
مسئولان و مدیران استانی هم همگام با مردم در این جشنواره حضور داشتند و تنی چند از آن‌ها به بیان سخنانی در مورد وضعیت توت‌فرنگی کردستان پرداختند.
دهیار روستای شیان، خاک حاصلخیز، آب‌وهوای پاک و مردمان اصیل و مهمان‌نواز را از جمله ویژگی‌های روستای شیان برشمرد و گفت: این روستا همچنین به‌عنوان یکی از روستاهای تولیدکننده بهترین نوع توت‌فرنگی در استان کردستان شناخته‌شده است.
محمدکاظمی، برگزاری جشنواره توت‌فرنگی را حاصل همت جوانان این روستا و همراهی مسئولان ذی‌ربط دانست و عنوان کرد: روستای شیان با دارا بودن پتانسیل‌های گردشگری و کشاورزی می‌تواند نقش خوبی در توسعه گردشگری و کشاورزی استان ایفا کند.
وی نابسامانی در بازار عرضه و فروش توت‌فرنگی و نبود صنایع تبدیلی را از جمله مشکلات بازار این محصول برشمرد.
ابراهیم زارعی فرماندار سنندج نیز با اشاره به اینکه این منطقه مرکز اساسی توت‌فرنگی در شهر سنندج است، خاطرنشان کرد: سال آینده جشنواره توت‌فرنگی را در 16 خردادماه برگزار خواهیم کرد.
رئیس جهاد کشاورزی استان کردستان هم گفت: توت‌فرنگی کردستان یک محصول 100 درصد ارگانیک است که در تولید آن از هیچ‌گونه کودی استفاده نمی‌شود.
خالد جعفری به تولید 80 درصد از توت‌فرنگی کشور در استان کردستان اشاره و اعلام کرد: 3200 هکتار سطح زیر کشت توت‌فرنگی استان است که 13 هزار نفر بهره‌بردار در این بخش مشغول به فعالیت هستند.
