خراسان رضوی | حلقه وصل تئاتر و تماشاگر

آشتی که هرچند کمی دیر اتفاق افتاد اما با سر ذوق آوردن تعداد زیادی از مردم برای خرید بلیت از مشهد گیشه، و گیشه سالن‌های تئاتر را مملو از تماشاچی و تماشاچیان را سرخوش از مفاهیمی که در پی‌اش بوده‌اند، کرد.
به‌طوری‌که در چهارماه اول امسال، بالغ بر ٨هزار نفر مشهدی، بلیت‌هایی بین ٨تا٢٠هزارتومان خریداری کرده و پای نقش‌آفرینی هنرمندان تئاتر نشسته‌اند.با این حال هنوز ظرفیت بسیار گسترده‌ای در ایجاد فضای حرفه‌ای، برای حضور تماشاگر تئاتر، به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر این هنر، وجود دارد؛ اینکه تئاتر مشهد، روزی تماشاگر حرفه‌ای به خود ببیند که در جدول هفتگی‌اش، رفتن به تئاتر را تیک زده و آثار نمایشی را دنبال می‌کند، تئاتر مورد علاقه‌اش را تشویق کرده و از کارهای ضعیف انتقاد می‌کند، بی شک تحقق رویای تئاتر شهرمان خواهد بود. دست یافتن به این رویا زمانی میسر می‌شود که «تماشای تئاتر» خود آیینی شود که فرد را به ارزش‌های درونی‌اش
متصل کند.
برای پرداختن به این موضوع اما بهتر است در ابتدا به بدیهیاتی بپردازیم که تماشاگر را با تئاتر آشنا کند.
تبلیغات تئاتر جلو چشم من نیست
فهیمه راستگو در چند سالی که به تئاتر دیدن علاقه‌مند شده، ٣ نمایش تماشا کرده است. او می‌گوید علت اینکه کمتر به تماشای تئاتر می‌رود، این است که اصلا در جریان اجراهای تئاتر قرار نمی‌گیرد.«تبلیغاتش جلو چشم من نیست برعکس چون تبلیغ فیلم به چشمم می‌خورد، سینما می‌روم.» راستگو می‌گوید مسئله اصلا پول بلیت نیست و حتی دوست دارد شرایطی فراهم شود که بتواند بین تئاترهای مختلف دست به انتخاب بزند و به سالن نمایش برود.
سمیرا موسوی و همسرش از دیگر علاقه‌مندان به تئاتر هستند و بارها تصمیم گرفته‌اند این برنامه را در تفریحات خود جای دهند اما اصلا اطلاع ندارند چه تئاتری، کجا و با چه قیمتی اجرا می‌شود. این بانوی کارمند معتقد است اطلاع‌رسانی درباره تئاتر خیلی از افراد را به سالن‌های نمایش
خواهد کشاند.
مسئله فقط بازی بازیگر نیست
محسن روزبهی اما هر چند ماه یک‌بار به تماشای تئاتر رفته که آخرین آن موزیکال «قهرمان شو» بوده است. او که هرازگاهی تئاترهای تهران را هم می‌رود از کوچک بودن سالن‌ها، نامناسب بودن نورپردازی و بی‌نظمی در اجرای تئاترها گلایه دارد.« برنامه تئاتر دیدنم را بیشتر وقت‌هایی که در تهران هستم هماهنگ می‌کنم.» روزبهی می‌گوید فقط بازی خوب بازیگران نیست که آدم را ترغیب به تماشا می‌کند؛ فضا، نور و هماهنگی هم تأثیر دارد.
یک خانم خانه‌دار از اجرای تئاتر مطلع نمی‌شود
مریم محمدی هم که خاطره شیرین تماشای تئاتری جشنواره‌ای در جهاد دانشگاهی هنوز از یادش نرفته‌است، می‌گوید به واسطه رفت و آمدهایش به جهاد دانشگاهی و جلسات فرهنگی از این برنامه مطلع شده است وگرنه اصلا این فرصت را گیر نمی‌آورد. «یک خانم خانه‌دار یا افرادی که کمتر با محیط‌های هنری در ارتباط هستند اصلا از تئاترها مطلع نمی‌شوند.»
کیفیت نمایش مردم را به سالن می‌کشاند
درحالی‌که مردم از ضعیف بودن اطلاع‌رسانی به عنوان مهم‌ترین علتشان برای نخریدن بلیت تئاتر یاد می‌کنند، فعالان حوزه تئاتر علت‌های دیگری نیز برای این مسئله قائل هستند.
رضا افشار، کارگردان تئاتر، با بیان اینکه گرایش مردم به سمت تئاتر تا حدی جزو فرهنگشان شده‌است، می‌گوید از وقتی با تلاش انجمن نمایش و حضور برخی سازمان‌ها مثل شهرداری، تئاتر به مردم معرفی شده، تا حد زیادی آشتی بین تماشاگر و تئاتر اتفاق افتاده است.
افشار می‌گوید شاید تعداد سالن‌ها، جمعیت و تعداد نمایش‌های در حال اجرا، بین پایتخت و مشهد را نتوان مقایسه کرد اما مشهد جایگاه خوبی در تئاتر کشور دارد. به گفته این هنرمند تئاتر اگر قرار باشد تعداد صندلی‌ سالن‌های تئاتر را به جمعیت مشهد تقسیم کنند، عدد بزرگی به دست نمی‌آید اما او معتقد است همین عدد دست‌کم نشان دهنده اقبال قشر هنردوست به تماشای تئاتر است.
افشار در بخش دیگری از صحبت‌هایش به لزوم افزایش تبلیغات، فرهنگ‌سازی و بهبود زیرساخت‌های تئاتر چون ساخت سالن و دقت در پراکندگی سالن‌های تئاتر در سطح شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: سالن‌های تئاتر معمولا جذابیتی برای تماشاگر ندارند و تنها کیفیت کار است که تماشاگر را به سالن می‌کشد. سالن‌های نمایش باید استاندارد
باشند.
ضعف در زیرساخت‌ها آسایش تماشاگر را نشانه گرفته است
رضا حسینی، از دیگر فعالان تئاتر مشهد، با بیان اینکه تمام سعی تئاتر این است که به تعالی جامعه کمک کند، به یکی از جنبه‌های نمایش یعنی سرگرمی اشاره‌ می‌کند و معتقد است تئاتر باید برای هر سلیقه کاری ارائه دهد. درحالی‌که به نظر او نمی‌توان درباره این موضوع که مردم در جریان تئاتر قرار می‌گیرند، با قطعیت صحبت کرد، می‌گوید: تبلیغات گسترده مهم‌ترین عامل جذب مخاطب است.
حسینی با اظهار خرسندی از فروش خوب تئاتر در مشهد، بزرگ‌ترین چالش درباره استقبال مردمی را زیرساخت‌های ضعیف تئاتر مطرح می‌کند که آسایش تماشاگر را تا حد زیادی تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد.« خنکی سالن در تابستان و گرمای آن در زمستان، راحتی صندلی‌ها و سایر امکانات رفاهی رغبت تماشاگر برای بازگشتن به سالن تئاتر را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.» حسینی همچنین از افزوده شدن تعداد بسیار محدود سالن‌های خصوصی می‌گوید که ظرفیت لازم را ندارند.
همچنین مطرح می‌کند بسیاری از سالن‌های فعال فرسوده‌ شده‌اند و به بازسازی نیاز دارند؛ این درحالی است که به گفته او تهران در ١٠ سال اخیر صاحب حدود ٢٠ سالن با‌کیفیت‌ شده است. به عقیده این کارگردان، تئاتر مشهد نیازمند پردیس تئاتری است، شبیه به آنچه در تهران با عنوان مجموعه ایرانشهر فعال است.