* خطاها و رفتارهای هیجانی را کاهش می دهد و باعث افزایش سوددهی می شود.
* پیگیری یک روند و ثبت تصمیمات در چهارچوب آن، یادگیری و انباشت دانش و تجربه را تضمین می کند. در حالی که رفتارهای اتفاقی و هیجانی، ممکن است تا مدت ها، چیزی بر دانش و تجربه افراد نیفزاید.
درس هایی از مردی که طی 26 ماه، موجودی اش را 20 برابر کرد
ویلیام اونیل، یک بورس باز، فعال رسانه ای و نویسنده آمریکایی است که بعد از موفقیت در بازار سرمایه، از جمله 20 برابر کردن سرمایه اش طی حدود 26 ماه و خرید یک صندلی در بازار سهام نیویورک در جوانی، بر اساس تجربیات خود، یک روش مدون بررسی، انتخاب و خرید سهم را معرفی کرد. روشی که به کانسلیم (CANSLIM) معروف است. این هفت حرف، هرکدام نشان دهنده یک مرحله در انتخاب سهم است. اونیل بر اساس تجربیات خود، بررسی این هفت مرحله را قبل از خرید ضروری می داند. در ادامه مطلب به طور خلاصه به تشریح این روش می پردازیم:
درآمد جاری (C: Current earnings)
اونیل می گوید که در اولین قدم، درآمد جاری، یعنی آخرین درآمد گزارش شده توسط شرکت به ازای هر سهم را بررسی و نسبت به دوره قبل، به خصوص دوره مشابه سال قبل مقایسه کنید. مثلا در اردیبهشت، برخی شرکت ها گزارش سه ماهه منتهی به اسفند 96 و برخی منتهی به آذر 96 را ارائه کرده اند. این ارقام را با گذشته مقایسه و روند سودسازی شرکت در کوتاه مدت را دریابید. به گزارش های فروش ماهانه هم توجه کنید. در اردیبهشت، اکثر شرکت ها گزارش فروش فروردین 97 را هم ارائه کرده اند. البته درباره میزان فروش، حواستان باشد که رشد یا افت فروش به تنهایی نشانه افت یا رشد سود نیست بلکه ممکن است حاشیه سود تغییر کرده باشد.
درآمد سالانه (A: Annual earnings)
البته درآمدهای جاری به تنهایی روند کلی حرکت و سودسازی شرکت را شفاف نمی کند. به همین دلیل در گام بعد بررسی روند سودسازی سالانه (مثلا پنج سال اخیر) را بررسی و تغییر و تحولات سود کل و سود هر سهم را تجزیه و تحلیل و روند آن را بررسی کنید. در این زمینه حواستان به افزایش سرمایه باشد، چرا که کاهش سود هر سهم ممکن است از افزایش سرمایه ناشی شده باشد نه کاهش سوددهی کل شرکت.
محصولات یا فناوری های جدید (N: New product or service)
بررسی کنید که آیا شرکت، محصول یا خدمات جدیدی برای عرضه دارد. شرکت هایی که در برنامه خود قرار است خط تولید، فناوری یا محصولی جدید راه بیندازند، به صورت بالقوه توانایی افزایش سود را دارند. به طور معمول، شرکت هایی که چنین ویژگی داشته و به سوددهی رسیده اند، بسیار بیشتر از شرکت هایی هستند که یک محصول ثابت و تکراری را تولید می کنند.
عرضه و تقاضا (S: Supply and demand)
به روندهای تکنیکالی بازار هم نگاهی بیندازید و ببینید که آیا سهم با تقاضا مواجه است یا نه؟ یا این که تعداد سهم را (به خصوص تعداد سهام شناور که در دست عموم است) بررسی کنید. به اعتقاد اونیل، سهم های کوچک تر راحت تر رشد می کنند در حالی که شرکت های بزرگ برای به حرکت درآمدن نیازمند تقاضای بزرگ و قوی هستند.
شرکت پیشرو یا پسرو است (L: Leader or laggard)
طبق بررسی های اونیل، احتمال این که سهام یک شرکت پیشرو به سهامدارانش سود برساند، بسیار بیشتر از سهام شرکت های دنباله رو است. منظور از شرکت های پیشرو، آن هایی هستند که وارد بازار جدیدی شده اند یا محصولات جدیدی ارائه می کنند. منظور از دنباله رو ها هم آن هایی هستند که یک محصول معمولی را با یک فناوری معمولی تولید و عرضه می کنند.
نهاد یا حقوقی پشتیبان (I: Institutional sponsorship)
اونیل معتقد است که سهم ها را از نظر سهامداران اصلی، عمده و به خصوص حقوقی هم بررسی کنید. یک سهم با پشتیبان قوی، در روزهای سخت، زیاد افت نمی کند چرا که نهاد پشتیبان به کمک اش خواهد آمد. منظور از نهاد پشتیبان، صندوق های سرمایه گذاری، بانک ها، صندوق های بازنشستگی، بیمه ها و دیگر نهادهای مالی هستند که به عنوان بازیگر اصلی سهم شناخته می شوند. البته این نهادها، ممکن است، در شرایط سخت از حفظ سهم ناامید شوند، با فروش گسترده، باعث سقوط سهم شوند.
جهت بازار (M: Market Direction)
جهت کلی بازار را نیز باید بررسی کنید. اگر این جهت مثبت نباشد، حتی در صورت رعایت تمام موارد شش گانه فوق، ممکن است درصد زیادی از سبد شما با ضرر مواجه شود. مثلا در صورتی که بازار به هر دلیلی به طور عمومی روند نزولی دارد، شما هر سبدی که انتخاب کنید، احتمالا در مجموع ضرر خواهید کرد. یک مثال خوب برای جهت بازار، وضعیت بورس تهران در اسفند 96 و فروردین 97 است که به دلیل تکرار اخبار منفی در حوزه سیاسی و بین المللی، جهت کلی بورس تهران منفی بود و بسیاری از سهم های بنیادی قوی هم با کاهش ارزش مواجه شدند.
خودتان را به کانسلیم محدود نکنید، اما نظم معامله را فراموش نکنید
البته ممکن است شما در چک لیست خود موارد دیگری را هم برای بررسی سهم قبل از خرید بیفزایید. حتی شاید لازم هم باشد این کار را بکنید. مثلا گرچه در فهرست فوق، درآمد جاری و سود گذشته لحاظ شده است اما درباره آینده گزینه مشخصی وجود ندارد. شما می توانید در چک لیست خود، جهت حرکت قیمت های فروش شرکت را هم بیفزایید. این موضوع درباره شرکت های معدنی، فلزات، پتروشیمی ها و... کاملا موضوعیت دارد. مثلا شما با تحلیل روندهای جهانی، قیمت آینده آلومینیوم یا اوره را افزایشی یا کاهشی ارزیابی کنید و بر آن اساس اقدام به تغییر سبد خود کنید. گزینه دیگرِ چک لیست شما می تواند جهت حرکت متغیرهای کلان موثر باشد. نرخ ارز، نرخ سود بانکی و... ممکن است بر برخی سهم ها اثر جدی مثبت یا منفی داشته باشد. با اضافه کردن این موارد به چک لیست خود، تحلیل دقیق تری داشته باشید.
در هر حال، ممکن است شما هفت گزینه پیشنهادی اونیل را افزایش یا کاهش دهید، اما آن چه مهم است نظم معاملاتی است. اگر معاملات خود را بر اساس یک الگوریتم انجام دهید، نظم ذهنی قابل توجهی خواهید داشت که هم به سودآوری شما و هم به یادگیری و تجربه اندوزی تدریجی تان کمک خواهد کرد. ضمنا معاملات و چک لیست تان را هم ثبت کنید و بعدا درستی یا نادرستی تحلیل ها را ارزیابی کنید.
